Alle uitgewerkte casussen
Casus 1: Anorexia Nervosa
Karen (14 jaar) is op school flauwgevallen. Nadat 112 is gebeld en de ambulance is gearriveerd, ontdekt men dat
Karen wel heel mager is en ondertemperatuur heeft. Ze wordt meegenomen naar het ziekenhuis en ter observatie
opgenomen. Ouders worden thuis gebeld; na meermalen proberen wordt er opgenomen, is er wat gerommel en
lijkt de hoorn te vallen. Bij het nazoeken van de agenda van Karen vinden ze niet alleen het 06 nummer van haar
vader, maar ook een heel bijzonder dagelijks schema… Na inzage in het dossier van Karen in het ziekenhuis
blijkt dat ze prematuur geboren was. Moeder schijnt in die periode met een alcoholprobleem te hebben gekampt.
Bij het gesprek van de arts met de ouders mist de arts compassie. De vader beschuldigt moeder van het feit dat
ze te veel met zichzelf bezig is en daardoor geen aandacht heeft voor haar dochter. Bij de vraag van de arts wat
de rol van de vader in deze zou zijn, kijkt hij de arts kwaad aan; opvoeden is aan moeders, hij zorgt voor het
inkomen: als iedereen nu eens gewoon naar hem zou luisteren…
Wat is anorexia nervosa?
➔ Karen voldoet aan twee criteria van AN
◆ Restrictie van energie-inname → ze is heel mager
◆ Intense angst voor gewichtstoename / onnodige oplettendheid op haar gewicht → ze heeft een
bijzonder dagelijks schema
➔ Karen heeft de volgende kenmerken van AN
◆ Significant laag gewicht
◆ Gewichtscontrole
➔ Waarschijnlijks is ze in de fase ‘eerste symtpomen’: vermindering eten/drinken, verandering in
eetgedrag, gewichtsafname, hoofd vol dieet gedachten
➔ Tot slot heeft ze een cardiovasculaire veranderingen: ze heeft een afname in haar gewicht en valt
hierdoor flauw
Wat zijn de omgevingsfactoren?
➔ Biogenetisch: er is sprake van een afname van het lepteniveau omdat ze een heel licht gewicht heeft
➔ Cognitief: ze heeft waarschijnlijk problemen in de cognitieve functies want ze valt flauw
➔ Risicofactoren: Karen is een meisje en zit net in de adolescentie
➔ Er zijn geen beschermende factoren in de casus
➔ Interpersoonlijk kwetsbaarheidsmodel
◆ Traditionele genderverhouding: vader veel aan het werk en moeder thuis → weinig hechting
met vader
◆ Moeder kampte met een alcoholprobleem → verslechtert de hechting tussen Karen en haar
moeder
Hoe hebben de omgevingsfactoren invloed op de uitingen van anorexia nervosa?
1.Wat is het effect van “alcoholgebruik van de moeder” op de ontwikkeling van kinderen met anorexia nervosa?
➔ Alcoholgebruik van de moeder tijdens de zwangerschap verhoogt de kans op vroeggeboorte.
Vroeggeboorte maakt een kind kwetsbaarder om AN te ontwikkelen
2.Wat is het effect van “niet betrokkenheid” op de ontwikkeling van kinderen met anorexia nervosa?
➔ Volgens de vader heeft de moeder een verwaarlozende opvoedingsstijl. Dit heeft negatieve gevolgen
voor Karen. De voedingsstijl van de moeder is de meest significante predictor voor emotioneel eten bij
kinderen. Aangezien de moeder verwaarlozend lijkt, zal Karen een ongezond ritme van eten hebben
ontwikkeld
➔ Vader is zelf ook weinig betrokken bij de opvoeding van Karen. Uit onderzoek is gebleken dat vaders
veel invloed hebben op het ontwikkelen van symptomen van een eetstoornis. Karen is dus gevoeliger
voor het ontwikkelen van een eetstoornis omdat de vader afwezig is
3.Wat is het effect van de “autoritaire opvoedstijl” op de ontwikkeling van kinderen met anorexia nervosa?
➔ De vader lijkt een autoritaire opvoedstijl te hebben en dit leidt tot meer drive for thinness en meer body
dissatisfaction
➔ Het zelfvertrouwen van Karen is hoogstwaarschijnlijk laag omdat vader een autoritaire opvoedstijl heeft
en de moeder een verwaarlozende opvoedstijl. Nurturance ontbreekt → lagere geestelijke en fysieke
gezondheid en lager zelfvertrouwen
1
, 4.Wat is de relatie tussen “emotionele betrokkenheid” en de ontwikkeling van kinderen met anorexia nervosa?
➔ Ouders zijn niet emotioneel betrokken bij Karen en bij elkaar → minder warmte, minder emotioneel
sensitief ouderschap, minder familie positiviteit en minder cohesie → slechtere emotieregulatie
➔ Karen groeit op in een onveilig emotioneel klimaat, ze heeft weinig handvaten om haar eigen emoties te
reguleren → slechtere emotieregulatie
Waar begin je als (ortho)pedagoog met het aanpakken van anorexia nervosa?
➔ Het is denkbaar om bij Karen verschillende vormen van therapie in te zetten. In eerste instantie is het
van belang dat ze zelf erkent dat ze anorexia nervosa heeft. Vervolgens is het belangrijk dat het gezin
wordt betrokken bij het behandelingsproces. Gezinstherapie is namelijk effectiever dan alleen
behandelen van Karen zelf. Zo kan psychoeducatie bij haar en het gezin helpen. Medicatie helpt niet
perse, en is dus niet heel wenselijk.
Welke (evidence-based) vormen van behandeling zijn geschikt voor anorexia nervosa?
➔ De enige effectieve Nederlandse interventie die hier zich op focust is 99gram.nl
Dit is een online behandeling voor adolescenten met eetproblemen. De focus ligt voornamelijk op
boulimia nervosa, maar ze behandelen ook verwante eetproblemen
➔ Er is geen sprake van een levensbedreigende situatie, er kunnen voor Karen tegelijkertijd verschillende
projecten worden opgestart
Casus 2: Externaliserend probleemgedrag
Kevin is 3 jaar. Op de peuterspeelzaal hebben ze moeder aangesproken op het gedrag van Kevin. Hij geeft de
leidsters een grote mond, pakt speelgoed af van alle kinderen, luistert niet naar wat er tegen hem gezegd wordt
en recent heeft hij een kind hard in de maag gestompt. Moeder reageerde laconiek. Omdat Kevin regelmatig in
vieze kleren op de peuterspeelzaal verschijnt, vaak vreemde blauwe plekken heeft en hij geen eten en drinken
mee krijgt, ondanks de regels, is er melding gedaan… Op het consultatiebureau is een aantekening gemaakt over
het feit dat de ontwikkeling op sociaal-emotioneel gebied bij Kevin niet verloopt zoals gewenst. Ook lijkt hij fysiek
een achterstand op te lopen. Overlegd wordt of er niet extra consulten moeten worden ingevoerd.
Wat is externaliserend probleemgedrag bij peuters?
➔ Kevin heeft externaliserend probleemgedrag omdat
◆ Hij veel agressie vertoont: speelgoed afpakken, kind hard in maag stompen
◆ Hij ongehoorzaam is: grote mond en niet luisteren naar leidsters
◆ Hij weinig oog en gevoel heeft voor anderen: speelgoed afpakken
➔ Waarschijnlijk is er sprake van gedragingen die slechts in bepaalde situaties of bij bepaalde personen
voorkomen. We weten dat hij dit gedrag vertoont op de peuterspeelzaal, maar hebben geen informatie
omtrent de thuissituatie.
Wat zijn de omgevingsfactoren en hoe hebben deze invloed op de uitingen van externaliserend probleemgedrag?
➔ Het lijkt erop dat Kevin wordt verwaarloosd
◆ Laconiek reactie van moeder
◆ Regelmatig aankomen op de peuterspeelzaal met vieze kleren en geen eten en drinken
➔ Het lijkt erop dat Kevin wordt mishandeld: vreemde blauwe plekken
➔ Kevin heeft heeft een ontwikkelingsachterstand op sociaal-emotioneel en fysiek gebied
Heeft mishandeling/verwaarlozing invloed op het ontwikkelen van een ontwikkelingsachterstand?
➔ Ouderlijke stress en probleemgedrag van kinderen hebben een bidirectionele relatie: dit geldt voor
kinderen met een zonder en ontwikkelingsachterstand.
➔ Ervaren sociale support van ouders beïnvloedt de gehechtheid tussen ouder en kind, die vervolgens
invloed heeft op ouderschap.
Wellicht hebben de ouders van Kevin weinig sociale support uit de omgeving. Dit leidt ertoe dat zij een
ambivalente opvoedstijl hanteren → minder ouder-kind activiteiten en meer onveilig gehecht
➔ Het lijkt erop dat de moeder een verwaarlozende opvoedstijl heeft, dit kan erop duiden dat zij veel stress
ervaart en dus niet goed voor Kevin kan zorgen en het is duidelijk dat Kevin zelf probleemgedrag
vertoont. Deze twee factoren versterken elkaar (cumulatiehypothese)
Is stress/depressie een risicofactor voor mishandeling/verwaarlozing?
➔ Bidirectionele relatie tussen stress en probleemgedrag
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xuanverhagen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.