De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop
en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
De een wording van Europa
De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenleving
BEGRIPPEN:
Europese Unie (EU)
euroscepsis
globalisering
moslimfundamentalisme
multiculturele en pluriforme samenleving
politiek islam
populisme
rechtsradicalisme
, 14.4 NAAR DE NIEUWE WERELDORDE
In de jaren 80 kampte de Sovjet-Unie met vele problemen:
- Economische groei was tot stilstand gekomen, door de wapenwedloop was de SU bankroet.
- Politieke systeem star: vernieuwing was onmogelijk
Om het communisme te redden, besloot Michael Gorbatsjov in 1985 enkele maatregelen:
1. Glasnost: meer persoonlijke vrijheid en openheid van zaken
2. Perestrojka: marktwerking
3. Toenadering tot het westen: om de wapenwedloop te eindigen en een einde maken aan de
gewelddadige overheersing in het Oostblok
De maatregelen hadden niet het door Gorbatsjov gewenste effect, waardoor de communistische
ideologie en de eenpartijstaat zijn geloofwaardigheid verloor.
Een probleem voor het Sovjetcommunisme was ook de sociale onrust in Oost-Europa. In de jaren 80
was er veel verzet tegen de communistische dictatuur (vooral in Hongarije en Polen). Eerst werd dit
verzet militair onderdrukt, maar Gorbatsjov deed dat niet meer.
In november 1989 viel de Berlijnse muur (symbool voor ondergang communisme): er was een
plotseling besluit van de DDR om vrij verkeerd tussen Oost- en West-Duitsland toe te staan. Dit
leidde tot ondergang DDR en in een jaar werden de delen herenigd.
In de Sovjet-Unie werd in 1990 de eenpartijstaat opgeheven, hierna begon de SU uit elkaar te vallen.
De deelrepublieken werden eerst sterk overheerst dor de Sovjetrepubliek, Rusland. Maar veel
gingen zich nu onafhankelijk verklaren en in 1991 werd de SU opgeheven (einde Koude Oorlog).
Rusland werd gezien als de opvolgstaat van de Sovjet-Unie. Boris Jeltsin werd eerste democratische
president. Hij moest het politieke en economische systeem veranderen: er kwam kapitalisme.
In de andere Sovjetrepublieken veranderde het politieke en economische systeem ook, sommige
werden parlementaire democratieën en andere autoritaire staten (dictaturen).
Doordat de overheersing van de SU was weggevallen, kwam er weer nationalistische gevoelens wat
zorgde voor onrust en conflicten. Staten hadden soms namelijk grote culturele verschillen.
Joegoeslavië: zelfstandige republiek sinds 1918, waarin verschillende bevolkingsgroepen
waren verenigd (Serviërs, Slovenen, Kroaten, Bosniërs). Tussen 1991 en 2001 gingen
verschillende deelrepublieken zich afscheiden en er ontstonden burgeroorlogen. De VN
probeerde met vredestroepen de burgers te beschermen. In 1995 ging dit fout toen
Dutchbat (troep van VN) in Srebrenica door Servische troepen gepakt werd en vele Bosnische
moslims vermoord werden.
Gevolgen ineenstorting Sovjetcommunisme voor Westen:
Verenigde staten bleef als enige supermacht over
NAVO ging zich richten op de beheersing van andere militaire conflicten, nu de vijand (SU)
was verslagen. Ook traden veel Oostblokstaten toe tot de NAVO.
Bondsrepubliek groeide uit tot belangrijke politieke en economische macht in Europa. Eerst
hielden ze dit enigszins verborgen: de Duitse eenwording kostte veel geld en door slechte
reputatie verleden.
Rusland vond de toenemende invloed van het westen niet leuk. Onder president stelt Rusland zich
ook weer steeds krachtiger op: inname Krim (2014) en inmenging in Oost-Oekraïne.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper barbaravandenberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.