Filosofie
Hoofdstuk 1 de zelfoefening van het denken
Als gevolg van technologische ontwikkelingen leven we volgens de Sloveense filosoof Slavoj in een
unieke tijd waarin iedereen op een bepaalde manier wordt gedwongen om een soort filosoof te zijn.
De manier waarop we cliënten benaderen heeft te maken met, vooronderstellingen over
verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en respect en over de relatie tussen individu en samenleving.
Vinden we bijvoorbeeld dat ieder individu zich aan de maatschappij moet aanpassen, dan kijken we
anders tegen bijvoorbeeld drugsgebruikers en randgroepjongeren dan wanneer we menen dat zij
slachtoffer zijn van die maatschappij.
Interventies van sociaal werkers hebben in veel gevallen een normatief karakter. Daarom wordt
sociaal werk als een normatieve professionaliteit betiteld.
Waarden hebben geen objectieve geldigheid, zoals een wiskundig bewijs die wel heeft. er is geen
onweerlegbaar bewijs van respect, rechtvaardigheid, menswaardigheid, gelijk en vrijheid en er kan
niet wetenschappelijk worden aangetoond hoe we moeten handelen wanneer deze waarden met
elkaar in conflict komen.
Daarom staan de sociaal werkers voor de noodzaak om hun handelen en interventies in het leven
van hun cliënten te verantwoorden en te legitimeren.
Sociaal werkers kunnen niet zomaar hun eigen opvattingen volgen.
Ze moeten zich in de eerste plaats houden aan de wet, die cliënten beschermt tegen willekeurig
ingrijpen. De maatschappelijk werker mag geen informatie doorspelen aan familieleden.
In de tweede plaats werken sociaal werkers in een instelling die doelen stelt en methodieken
hanteert om die doelen te bereiken.
En tot slot hebben cliënten een eigen visie op wat het betekent mens te zijn en op hoe zij hun leven
willen inrichten en hun kinderen willen opvoeden.
Kortom sociaal werkers staan met het ene been in het systeem van wetten, regels, doelen, gebruikte
methoden, procedures, protocollen en resultaatafspraken en met het andere been in de leefwereld
van cliënten en doelgroepen.
Binnen de wettelijke kaders blijft er ruimte bestaan waarbinnen sociaal werkers naar eigen inzicht
kunnen handelen. Die handelingsruimte, ook wel de discretionaire ruimte genoemd, vraagt van hen
dat zij hun handelen verantwoorden tegenover de cliënten, de organisatie en collega’s en niet te
vergeten tegenover zichzelf.
Er blijven altijd filosofische vragen een rol spelen. Tot voor kort bestond er onder grote groepen
mensen een sterke eensgezindheid over wat het antwoord op veel van deze vragen moest luiden.
Autoriteiten als dominees en partijideologen vertelden een groot verhaal waarin alles op zijn plaats
viel. In onze huidige postmoderne informatiesamenleving ontbreekt dat grote verhaal, dat wil zeggen
een algemeen normatief kader dat vanzelfsprekend door de meerderheid wordt gedeeld.
Onze huidige samenleving is een netwerk van kleine verhalen die alle evenveel recht van spreken
hebben, elkaar aanvullen en tegenspreken en zich met elkaar verbinden en elkaar onderbreken. Bij
kleine verhalen moeten we wel goed voor ogen houden dat zij niet hetzelfde zijn als onze individuele
of persoonlijke verhalen.
Hoewel het tijdperk van de grote verhalen voorbij is, zijn sommige verhalen nog steeds dominant.
Deze verhalen zouden we sterke verhalen kunnen noemen.
Het sterke verhaal dat nu overal wordt verteld, is het verhaal over de autonomie van de mens. Het
verhaal gaat dat wij autonoom zijn, zelf onze keuzes willen en kunnen maken en zelf onze leefstijl
willen kiezen en niet afhankelijk willen zijn. Dit verhaal ligt ten grondslag aan het overheidsbeleid,
aan de opvatting dat de overheid zich dient terug te trekken en ons de ruimte dient te geven ons
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MelissaHu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.