Dit zijn mijn aantekeningen van de hoorcolleges Bestuurlijke Kaart. Dit wordt behandeld in de hoorcolleges van het (minor)vak Inleinding bestuur- en organisatiewetenschappen
De bestuurlijke kaart
www.parlement.com
www.overheid.nl
Nederlandse bestuursstijl: Waterschappen ontstaan uit noodzaak, samenwerken is nodig.
Stijlen:
• Coalitie: meerdere partijen, tolerant naar elkaar, want we zijn een land van minderheden.
• Collegialiteit: valt elkaar niet openlijk af.
• Compromis: wordt gesloten, eigenlijk zindoordrukken, maar dit lukt niet.
• Consensus: Het komen tot een consensus is het komen tot overeenstemming tussen twee of
meerdere partijen. Dit wil niet zeggen dat alle partijen voor de honderd procent akkoord
gaan met de oplossingen voor de geschilpunten maar men kan zich vinden in het compromis.
• Coöptatie: De zittende leden kiezen hun nieuwe medelid
• Coöperatie: Samenwerking van mensen of organisaties om de gemeenschappelijke belangen
te behartigen
Nationaal:
- Koninkrijk der Nederlanden
o Nederland, Aruba, Curaçao, Sint-Maarten
o Openbaar lichaam: Bonaire, Saba en Sint-Eustatius
o Koninkrijksregering: Gevolmachtigde ministers bij landen als Aruba zijn aanwezig bij
overleg die alle landen aangaan. Koninkrijksregering bestaat uit Nederlandse
ministers (ze zijn verantwoordelijk, ook voor buitenlandse ministers) en
gevolmachtigde ministers.
o Statuut en grondwet
- Staat der Nederlanden
o Juridische term die verdragen sluit
o Rechtspersoon
o Bevat alles: ministeries, gemeentes, etc.
- Land Nederland
o Een van de vier landen van het Koninkrijk der Nederlanden
Grondwet – Parlementair stelsel
Parlement door bevolking gekozen, regering niet
• Parlement
– Ministers zijn vaak mensen die tijdens verkiezingen zijn gekozen voor het parlement
ze schuiven door naar ministerfunctie. Een andere manier om minister te worden
is door gevraagd te worden.
– Regeerakkoord: soort plan van aanpak. Ministers zijn de uitvoerders van dit plan, als
je instemt mag je een taak niet weigeren ook al ben je het niet eens. De 2e kamer
controleert de ministers.
• Ministeriële verantwoordelijkheid (Een minister is volledig verantwoordelijk voor wat zijn
ambtenaren doen en zeggen, ook voor wat het koninklijk huis doet en zegt. Niet bij elke fout
wordt de minister aangekeken, maar moet het wel kunnen uitleggen en voor verbetering
zorgen of een plan bedenken/voorleggen.)
– Koninklijk Huis: Formeel heeft het koninklijk huis niet veel te zeggen over
bijvoorbeeld staatsbezoeken en olympische spelen. Het is niet duidelijk hoe groot de
informele invloed is. Voor bijvoorbeeld trouwen moet je toestemming vragen aan
het parlement, omzeilen door uit het koningshuis te stappen.
– Ambtenarenapparaat
1
, • Vertrouwensregel (Motie van wantrouwen (vertrouwensregel geschonden): meerderheid
stemt voor minister moet weg)
– Impliciet vertrouwen: vaker impliciet dan expliciet.
– Expliciet wantrouwen
Grondwet - Rechtsstaat
• Niets gebeurt buiten de wet of buiten een bepaalde bevoegdheid.
• Staat onderworpen aan regels van het recht
• Overheidshandelen gebaseerd op bevoegdheden in wetten (geen willekeur)
• Veel landen zijn geen rechtsstaat (Rechtsstaat: Iedereen (ook koning) moet zich naar de wet
gedragen)
• Machtenscheiding
• Vrije en geheime verkiezingen
• Grondrechten
• Persvrijheid
Grondwet - Gedecentraliseerde eenheidsstaat
• ‘Huis van Thorbecke’
– Gemeente (gemeenteraad): 2 rollen= autonomie (eigen grondgebied = eigen regels
stellen), medebewind
– Provincies (provinciale staten): 2 rollen= autonomie (eigen grondgebied = eigen
regels stellen), medebewind
– Nationale overheid (Staten-Generaal): onderverdeeld in 1e en 2e kamer, dit zijn de
belangrijkste organen in onze democratie
• Autonomie van lagere overheden (bijv. APV): Gemeente mag door autonomie soms tegen de
regering ingaan. Eigen verkiezingen, regels territoriale decentralisatie, territoriale
decentrale eenheden.
• Medebewind – ook uitvoerder van de wet (bijv. verkiezingen en maatschappelijke
ondersteuning)
Participatiewet!!
• Toezicht – vernietigen besluiten door de Kroon (staat) wanneer in strijd met wet of algemeen
belang
Politieke bestuurlijke instanties
• Regering
– Koning: Symbolische functie, heeft sinds de kabinetsformatie in 2012 geen rol meer
voor staatshoofd. Informele inhoudelijke invloed is onduidelijk.
– Ministers:
• Leiding ministerie
• Zonder portefeuille / programma: normaal heeft een minister een eigen
ministerie hoeft niet: geen eigen portefeuille.
• Positie Minister-president (gezicht van de Nederlandse politiek): ‘primus
inter pares’(coördinerende rol, Algemene Zaken, Voorzitter ministerraad
(agenda), Regeringsleider in EU-verband
– Ministerraad
– Staatssecretarissen (staatssecretaris van belasting heeft geen ministeriële
verantwoordelijkheid. De taak is te groot voor minister van financiën dus bij
fouten is de staatssecretaris toch de persoon die aangesproken wordt)
– Niet: Ministers van Staat (eretitel)
• Recent: Els Borst en Herman Tjeenk Willink
– Regering = koning + ministers
– Kabinet = ministers + staatssecretarissen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fmmaster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
