Samenvatting

Samenvatting Cognitieve Psychologie

2 keer verkocht

Vak
Cognitieve Psychologie

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Dit document bevat alle leerstof voor het vak Cognitieve Psychologie. Enkel de WPO's zijn er niet bij omdat dit per jaar soms verschilt (je mag mij altijd contacteren als je de lesnotities graag ontvangt voor Subliminale Priming, Globale Voorrang, Mentale Rotatie). Ik noteer alles wat er gezegd wor...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 62 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 30 juli 2023
Aantal pagina's 62
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

cognitieve psychologie
psychologie
notities
2e jaar
samenvatting
vub

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Studie
Psychologie
Vak
Cognitieve Psychologie

Volgen

juliettecastel1

Lid sinds 2 jaar 6 documenten verkocht

€6,39

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Hoofdstuk 1: Inleiding
Cognitieve psychologie
 Wetenschappelijke studie van mentale processen
 Begrijpen van denkprocessen die ten grondslag liggen aan ons gedrag
o Kunnen mensen goed multitasken?
o Hoe zorg ik ervoor dat informatie goed wordt opgenomen in mijn geheugen?
o Waarom vallen mensen van een klif bij het nemen van een selfie?
 Wat gaat er allemaal in ons brein om?
 Verschillende subdomeinen, zeer gespecialiseerd onderzoek domein
o Perceptie, aandacht, geheugen, redeneren, taal, bewustzijn
 Vb: auditieve vs visuele perceptie

Cognitieve wetenschappen
- Is breder dan de cognitieve psychologie
- Interdisciplinair onderzoek, cognitie is wetenschap op zich geworden
o Onderzoek naar cognitie in volgende wetenschappen:
 Psychologie
 Neurowetenschappen: aandachtsprocessen, locatie geheugen in brein
 Linguïstiek
 Computerwetenschappen: vergelijking menselijk brein en werking ve computer
 Filosofie: onderzoek naar bewustzijn, vrije wil
 Artificiële intelligentie: robot intelligent laten denken

Methoden
- Experimentele methode: trail-and-error, oorzakelijke verbanden bekomen/ aantonen
- Onderzoeksvragen beantwoorden adhv experimenten
o Manipulatie onafhankelijke variabelen en kijken naar effect op afhankelijke variabelen
o Controlevariabelen = storende variabelen onder controle houden adhv:
 Randomizatie = proces waarbij proefpersonen willekeurig worden verdeeld in
groepen zodat de invloed kan gecontroleerd worden
 Counterbalancing = vb ene helft van proefpersonen eerst opdracht 1 laten
uitvoeren en andere helft opdracht 2 laten uitvoeren
 Matching = controlegroep moet gelijke leeftijd, geslacht,… hebben
o Vb: effect van telefoneren op het rijgedrag
 Afh.var. = rijgedrag
 Onafh.var. = telefoneren

Theorie
- Obv experimenteel onderzoek tracht de cognitieve psychologie theorieën te ontwikkelen
- Theorie nodig om een overzicht te houden, samenvatting van data
o Jaarlijks duizenden experimenten
o Soms mathematische wetmatigheden als men vaak dezelfde resultaten bekomt
 Vb: power law of learning
- Verklaring van data
o Door de experimentele methode kun je een uitspraak doen over de causaliteit
o Vb: effect van telefoneren op rijgedrag
- Voorspelling data
o Vb: als effect telefoneren op rijgedrag zorgt voor toename ongevallen, kunnen we
voorspellen dat telefoneren negatief is tijdens rijden
- CONCLUSIE: theorieën zorgen voor samenvatten data, verklaren data, voorspellen data
o Zonder goede theorie is zelfs de beste data waardeloos (verband onderzoek en
theorievorming)

Power law of practice
- Hoeveel vooruitgang mensen maken
o Vb: geheugenprestatie van mensen die een bepaalde
vaardigheid aanleren
- In het begin van de training zie je heel veel vooruitgang, maar
dit vlakt af doorheen het proces
- Op een bepaalt punt heb je een hoog niveau en zie je geen
verbetering meer

,Onderzoek - theorievorming
- Data kunnen enkel verklaard worden door theorieën
- Theorieën kunnen enkel tot stand komen via data
- Hangt intrinsiek samen
- => onderzoekscyclus

Wetenschappelijk denken
- Wetenschappelijk denken vereist goed begrip verband onderzoek – theorievorming
- Geen zwart-wit denken, maar standpunt ondersteunen door zoveel mogelijk onderzoekevidentie
te verzamelen
o Vaak meerdere theorieën om data te verklaren, maakt het complex -> meer data nodig
alvorens je weet wat de juiste theorie is
- Wetenschappelijk denken vraagt veel oefening

Hoofdstuk 2: Geschiedenis
Inleiding
- Interesse mentale processen eeuwenoud
- Filosofische studie bewustzijn, de geest
o Aristoteles: “Ons geheugen is als een klei tablet waarop we informatie kunnen schrijven”
 Geest/bewustzijn is geen nieuw gegeven
o Socrates: “Kennis is aangeboren, men kan deze verzamelen, maar niet verwerven”
- Wanneer effectief experimenteel onderzoek erover gaan uitvoeren?

Eerste cognitieve psychologen
- ‘Cognitief psychologisch’ onderzoek reeds in 19e eeuw
- Deels zelfs voor de officiële start vd psychologie (1879) vd academische psychologie
o Wundt, 1e experimentele laboratorium
o Voordien al onderzoek, maar geen startpunt
- Pioniers
o Franciscus Donders (1868) – reactietijd
o Hermann Ebbinghaus (1885) – vergeetcurve

Donders (1868)
- Vader vd mentale chronometrie
o Nemen mentale processen tijd in beslag? Hoelang?
 Voordien dacht men dat bij het horen van een prikkel er onmiddellijk reactie
volgde, mentale processen die geen tijd in beslag namen
o Bestudeerde dit adhv reactietijden
 Prikkel aanbieden en zo snel mogelijk reageren
 Reactietijd = tijd vanaf aanbieding stimulus tot respons
 Grondslag van psychologisch onderzoek
- Gekend geworden door zijn substractiemethode
o Mentale processen niet rechtstreeks waargenomen, maar afleiden uit gedrag
o Aangepast doorheen de tijd
- Donersinstituut zeer gekend geworden, de plaats om te gaan studeren in die tijd

Reactietijd taken

, - Enkelvoudige RTtaak
o Je krijgt trials waarbij er ofwel een licht brandt, ofwel niet -> als licht brandt moet je zo
snel mogelijk reageren hierop
o Eenvoudige perceptuele en motorische processen die gebruikt worden
o Deze reactie wordt een a-reactie genoemd (stimulus -> respons)
 S1 = R1
- KeuzeRTtaak
o Mensen krijgen keuze uit 2 verschillende prikkels, namelijk een rood of een groen licht
o Als het licht rood is, moet je linker toets indrukken en als het groen is, moet je rechter
toets indrukken
o Niet enkel perceptuele en motorische processen (a-reactie), maar ook:
 Stimulusdiscriminatie = verschillende stimuli van elkaar onderscheiden
 Responsselectie proces = ook kleuren kunnen linken met locatie toets, keuze
maken tussen 2 responsen
o Deze reactie wordt de b-reactie genoemd
 S1 = R1
 S2 = R2
- Go-no Go RTtaak
o Mensen krijgen keuze uit 2 verschillende prikkels, namelijk een rood of een groen licht
o Als het licht rood is, moet je toets indrukken en als het groen is, mag niet reageren
(reageren op sommige stimuli en niet elke stimulus)
o Niet enkel perceptuele en motorische processen (a-reactie), maar ook:
 Stimulusdiscriminatie = verschillende stimuli van elkaar onderscheiden
 Geen responsselectie proces, want niet kiezen tussen linker of rechter toets, er is
maar 1
o Deze reactie wordt de c-reactie genoemd
 S1 = R1
 S2 = geen reactie

Substractiemethode
- Methode waarbij je verschillende
reactietijden van taken van elkaar
gaat aftrekken -> verschillende
mentale stappen onderscheiden en
bepalen hoeveel tijd ze apart in
beslag nemen = mentale
chronometrie

- c – a = stimulusdiscriminatie -> bepalen hoeveel tijd dit in beslag neemt
- b – c = reactieresponsselectie -> bepalen hoeveel tijd dit in beslag neemt
- b – a = stimulusdiscriminatie + reactieresponsselectie

Ebbinghaus (1885)
- Eerste geheugenexperimenten uitgevoerd met zichzelf als proefpersoon
- Hoeveel vergeten we? Hoe snel gaat dit? Gaat informatie die we ons niet kunnen herinneren
voorgoed verloren?

Besparingsmethode
- Lijsten zinloze lettergrepen (DAX, QEH, LUH, ZIF,..) zodat er geen invloed is van voorafgaande
kennis
o Aanleren: hoeveel beurten heb ik nodig vooraleer ik de lijst ken? Vb 9
o Herleren: hoeveel beurten heb ik nodig om de lijst te herleren? Vb 3
 Minder beurten/training nodig dan 1e keer dat je iets leert
 = besparing die optreedt
- Formule besparing
o ((beurten leren – beurten herleren)/beuren leren)x100
 Vb ((9-3)/9)x100 = 67% = 2/3 minder beurten nodig = besparing van 67%

, Vergeetcurve

1e persoon die het mogelijk maakte om het geheugen te gaan
kwantificeren, in kaart te brengen, te experimenteren (afhv
besparingsmethode)

Y-as: percentage besparing (vb: 60% bespaard = 60% onthouden)
X-as: tijd

Hoe meer tijd erover gaat, hoe minder besparing er is, hoe meer je
vergeet
Je vergeet veel in het begin (kort na aanleren), maar daarna treedt er
afvlakking op

Opkomst behaviorisme – hoe de cognitieve psychologie op de achtergrond geraakte
- Behaviourist Watson ‘psychology as the behaviorist views it’ (1913)
o Houden niet van vage concepten die niet meetbaar zijn zoals mentale processen en
bewustzijn
o Objectieve gegevensverzameling om wetmatigheden in S-R relaties te definiëren
 Enkel het (observeerbaar) gedrag kun je meten (stimulus en reactie), alles
ertussen is gegokt
o Dierlijk en menselijk gedrag beantwoorden aan dezelfde wetmatigheden

Cognitieve psychologie vs behaviorisme
- Behaviorisme
o Hoe leidt S tot R?
o Alles ertussen is black box
- Cognitieve psychologie net hierin geïnteresseerd
o Wat gebeurt er tussen S en R?

1e helft 20e eeuw
- Verenigde staten
o Behaviorisme dominante stroming
 M.n. experimenteel onderzoek over leren van dieren (Vb. knaagdieren en duiven)
 Weinig onderzoek menselijke cognitie = ‘cognitieve winter’
- Europa
o In tegenstelling tot de VS was er meer ruimte voor actieve studie mentale processen
 Vb. Jean Piaget: verschillende stadia cognitieve ontwikkeling kinderen
 Vb. Gestalt psychologie: onderzoek perceptie en probleemoplossend gedrag

Kritiek behaviorisme
- Was dominant, maar er kwam meer en meer kritiek op
- BF Skinner’s Verbal Behavior (1957)  behaviorisme
o Taal = aangeleerd gedrag volgens basisleerprincipes van conditionering
 Kinderen imiteren spraak en herhalen correcte spraak dankzij bekrachtiging
- Noam Chomsky (invloedrijke review, 1959)  kritiek behaviorisme
o Behaviorisme (nurture) kan zelfs eenvoudigste aspecten van taal niet verklaren
o Behaviorisme verklaart bijvoorbeeld geen:
 Incorrect grammaticale zinnen van peuters (ik loopte heel hard)
 Zinnen die ze nooit eerder hebben gehoord (ik haat je, mama)
 Deze informatie is niet te vinden in de omgeving dus kan niet opgenomen
worden dr kinderen
o Taal = voorgeprogrammeerd biologisch programma gedeeld over alle culturen (nature)
 Alle kinderen maken dezelfde soort taal evolutie door
 Geen verklaring te vinden bij conditionering

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliettecastel1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Samenvatting

Samenvatting Cognitieve Psychologie

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud