Hoofstuk 1: statistiek, gegevens en een kritische houding
Statistiek: de wetenschap van gegevens = het verzamelen, classificeren, samenvatten,
organiseren, analyseren en interpreteren van numerieke informatie (informatie met cijfers).
Andere betekenis: resultaat van een onderzoek.
Soorten statistische toepassingen
Steekproef trekken: gegevens selecteren uit een grote verzameling waarvan we de
kenmerken willen schatten.
Beschrijvende statistiek: die gebruiken numerieke en grafische methoden om patronen in
een gegevensverzameling te ontdekken, om de info in een gegevensverzameling
(datamatrix met rijen → respondenten, kolommen → variabelen) samen te vatten en om
deze info op een overzichtelijke manier te presenteren.
• Vier elementen van beschrijvende statistiek:
1) De populatie (of steekproef)
2) Een of meer variabelen
3) Tabellen, grafieken of numerieke hulpmiddelen om samenvatting te geven
4) Vermelding van de patronen die in de samenvatting naar voren komen
Verklarende statistiek: gebruiken steekproefgegevens voor het schatten, het nemen van
beslissingen en het voorspellen. De verklarende statistiek = inductieve of inferentiële
statistiek. Oorzaak zoeken. Bv. Conclusie dat videogames de visuele waarneming beïnvloedt.
• Vijf elementen van de verklarende statistiek:
1) De populatie
2) Een of meer variabelen
3) De steekproef
4) De conclusie over de populatie, gebaseerd op info uit steekproef
5) Een betrouwbaarheidsmaat voor de conclusie
De basiselementen van de statistiek
Experimentele eenheid: een object (persoon, ding, transactie, gebeurtenis,…) waarvan we
gegevens vastleggen.
De populatie: een verzameling eenheden (personen, objecten, transacties,
gebeurtenissen,…) die we verder willen bestuderen.
Vb. alle werknemers van Vlaanderen. (verzameling van personen)
Vb. totale voorraad onderdelen (verzameling van objecten)
,Vb. alle dagomzetten (verzameling van omzetten)
Vb. alle ongelukken in België (verzameling van gebeurtenissen)
Bestuderen we een populatie? Concentreren op variabelen vb. leeftijd, geslacht, inkomen,…
Variabele: kenmerk of eigenschap van een eenheid uit een populatie.
Meten: proces waarbij we getallen toekennen aan variabelen.
Census: als we een variabele meten voor iedere eenheid van een populatie is het resultaat
de census.
Steekproef: een deelverzameling van eenheden van een populatie. Vooral bij grote
populaties is dit een oplossing.
Statistische conclusie: schatting, voorspelling of een generalisatie voor een populatie die
gebaseerd is op info uit een steekproef.
Betrouwbaarheidsmaat: een kwantitatieve uitspraak over de mate van onzekerheid die bij
en statistische conclusie hoort. Symbool = p. als p < 0,05 dan is het verschil statistisch
significant = betekenisvol. Als verschil klein is = waarschijnlijk geen toeval.
Soorten gegevens
Kwantitatieve gegevens: meetwaarden die worden geregistreerd op een van nature
voorkomende numerieke schaal.
Vb.: de temperatuur, werkloosheidpercentage, testscores, aantal vrouwelijke leiders.
Kwantitatieve gegevens kunnen we onderscheiden in gegevens op intervalschaal en op
ratioschaal.
• Ratioschaal: er is een logisch, natuurlijk nulpunt
- Vb. lengte, afstand, gewicht, temperatuur, personen, aantal minuten→ als lengte
0 is = geen lengte,…
- Vermenigvuldigen, delen, optellen aftrekken mag. 4u wachten is wel tweemaal
zo lang als 2u wachten.
• Intervalschaal: nulpunt is willekeurig gekozen.
- Vb. 0 graden, jaar 0, tijdstip 00:00.
- Enkel optellen en aftrekken mag. 4u op de klok is niet tweemaal zo laat als 2u.
,Kwalitatieve gegevens: metingen die niet op een natuurlijk voorkomende numerieke schaal
kunnen worden gemeten; ze kunnen alleen ingedeeld worden in categorieën.
Vb.: politieke voorkeur, al dan niet defect zijn, de grootte van een auto (klein, groot),
waarderingsschaal, rangorde (slechtste, beste,…), ja/nee vragen
Vaak kennen we willekeurige numerieke waarden toe aan kwalitatieve gegevens om de
invoer in de computer en analyses makkelijker te maken. Meisje: 1, jongen: 0. = code =
codeboek.
• Ordinale gegevens: de categorieën van een verzameling van deze gegevens kunnen
op een zinvolle wijze worden geordend.
- Vb.: waardering/waardencijfer, de uitkomsten staan niet op hetzelfde niveau.
• Nominale gegevens: kunnen niet worden geordend.
- Vb.: Geslacht, oogkleur, rugnummer.
Gegevens verzamelen
Hoe kom je aan gegevens (methode)?
- Uit een gepubliceerde bron: relevante gegevens die al verzameld zijn.
- Uit een experiment: de onderzoeker legt een behandeling op aan de te
onderzoeken eenheden (vb. van aspirine krijg je hartproblemen → controlegroep
(placebo) en behandelingsgroep (aspirine)).
- Uit een enquête: neemt een steekproef en stelt 1 of meer vragen.
- Uit een waarneming: waarnemend onderzoek: neemt experimentele eenheden
in hun natuurlijke omgeving waar, registreert relevante variabelen = legt geen
behandeling op.
Ontworpen experiment: een methode van gegevens verzamelen waarbij de onderzoeker de
gebruikte experimentele eenheden behandelingen laat ondergaan. Behandelde groep =
experimentele groep → niet behandelde groep = controlegroep. Zo vergelijken.
Waarnemend onderzoek: methode van gegevens verzamelen waarbij de experimentele
eenheden worden waargenomen onder natuurlijke omstandigheden. Geen behandeling.
Representatieve steekproef: belangrijk bij verklarende statistiek: vertoont kenmerken die
typerend zijn voor die van de relevante populatie.
Aselecte steekproef: van n eenheden wordt zo getrokken dat elke deelverzameling van n
stuks uit de populatie dezelfde kans heeft om deel uit te maken van de steekproef.
Blijf kritisch
Hoe is men aan de gegevens gekomen? Is het een aselecte steekproef? Is ze representatief?
, Veel onderzoek is gebaseerd op steekproefgegevens. PROBLEMEN: vertekening/bias in geg.
• Systematische afwijking door selectie: wanneer een deelverzameling van de
populatie uitgesloten is van het onderzoek, zodat niet alle eenheden van de
populatie in de steekproef terecht komen. Vaak hebben die mensen die op een
enquête reageren al een uitgesproken mening.
• Systematische afwijking door non-respons: wanneer de onderzoekers niet in staat
zijn om gegevens te verkrijgen over alle eenheden in de steekproef. Oorzaak?
Mensen die niet willen toegeven dat ze naar Temptation kijken.
• Meetfouten: slordigheden in de gegevens. Door mss dubbelzinnigheden of
suggestieve vragen, of door invloed van de ondervrager. Mss ligt het aan de
apparatuur.
Samenvatting
• Basiselementen van de statistiek bij beschrijvende en verklarende statistiek
• Soorten gegevens (kwal, kwant)
• Methoden om gegevens te bekomen
• Problemen met niet-aselecte steekproeven
Hoofdstuk 2: het beschrijven van gegevensverzamelingen
Kwalitatieve gegevens beschrijven
• Niet numerieke gegevens
• De waarde van de variabele kan enkel weergegeven worden in categorieën.
• Die categorieën = klassen.
• Zo gaan we ze samenvatten ➔
Klasse: één van de categorieën waarin kwalitatieve gegevens kunnen worden ingedeeld.
De frequentie per klasse / klassefrequentie (absolute frequentie): aantal waarnemingen in
de gegevensverzameling die tot een bepaalde klasse behoren.
De relatieve frequentie per klasse / relatieve klassefrequentie: de frequentie per klasse
gedeeld door het aantal waarnemingen in de gegevensverzameling = percent.
Klassepercentage: de relatieve frequentie maal 100.
Cumulatieve frequentie: de som van de frequenties van deze waarde en alle voorgaande
waarden. De gegevenswaarden moeten ordenbaar zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper de_beste_samenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.