Cognitieve psychologie: benadering binnen psychologie gericht op interne mentale processen ter
verklaring van het menselijke gedrag (Dictionary of Psychology)
Functieleer benadrukt de specifieke functies die deze processen vervullen
Hoe is het veld van de cognitieve psychologie ontstaan?
Cognitieve psychologie wordt sinds 1879 gezien als een wetenschap en is begonnen in het
laboratorium van Wilhelm Wundt in Duitsland. In eerste instantie zaten er aan de vroegere
methodologiën fouten aan (door overschatting van het gebruik van introspectie: proces van interne
perceptie).
Vanuit het behaviorisme:
- Objectievere benadering in navolging van exacte wetenschappen, introspectie is geen
wetenschappelijke methode
- Empirische benadering, S-R relaties, bewustzijn is geen studieobject want onobserveerbaar.
- Nadeel van behaviorisme: kan niet de meest interessante menselijke gedragingen verklaren,
zoals taal (Chomsky).
- Behavioristische benadering heeft geleid tot geavanceerde standpunten hoe dieren gebruik
maken van informatie om keuzes te maken, op hun beurt zorgden de dieren voor inspiratie om
tot het hedendaagse werk te komen.
De cognitieve revolutie ontstond toen de computer nieuwe manieren leverde om mentale activiteiten te
conceptualiseren en nieuwe methodologiën werden geleverd om nieuwe manieren van theorieën van
mentale activiteiten te testen.
De cognitieve revolutie:
- Computer als metafoor voor menselijke informatieverwerking (Simon & Newell)
- Behaviorisme geeft geen adequate verklaring voor het aanleren van complexe functies zoals
taal (Chomsky)
Wat is een wetenschappelijke theorie van cognitie, en welke rol speelt kennis van het brein in
zulke theorieën?
Theorieën van cognities worden vaak gezien als beschrijvingen van software. Deze theorieën bestaan
uit specifieke niveaus van analyse, namelijk in termen van: hoe de hersenen functioneren om
informatie te verwerken (how the brain functions to process information).
Er bestaan 3 type niveaus van analyse:
- Informatieverwerking (processen, transformatie van informatie)
- Functioneel (wat en waarom)
- Fysiek (waar en hoe?)
Een processing-system kan worden begrepen in termen van representatie en processen:
- representaties: een fysieke toestand die informatie representeert opslaan van informatie.
Bestaat uit twee facetten:
o Format: wijze van presenteren, codering (bijv. in termen van gewichten tussen
knopen)
o Content: de betekenis van de gerepresenteerde informatie
- proces: interpreteren of transformeren van de opgeslagen informatie.
Algorithm: een stap-voor-stap-procedure dat garandeert dat een bepaalde input een bepaalde output
zal produceren (bijvoorbeeld het volgen van een recept voor het maken van taart)
- serial algorithms: elke volgende stap is afhankelijk van de vorige stap
- parallel algorithms: handelingen worden op hetzelfde moment verricht.
In het begin hield cognitieve psychologie zich alleen bezig met functies en het karakteriseren van
mentale activiteit. Meer recent is de cognitieve psychologie zich gaan baseren op feiten over de
hersenen. Deze ontwikkeling is ontstaan om twee belangrijke redenen, die de concepten van
identifiability en adequacy omvatten:
Identifiability: de vaardigheid om de juiste combinatie van voorstellingen en processen aan te geven
die gebruikt worden om een taak te volbrengen.
Feiten over de hersenen kunnen ons helpen te testen hoe adequaat een theorie is: (is de theorie
valide?)
,Een voorbeeld is het verbeeldingsdebat (mental imagery debate):
- Kan ik me een voorstelling maken van Obama voor mijn geestesoog?
- Wat kan dit ons vertellen m.b.t. het format van deze mentale representatie?
Dit lijkt op introspectie, maar er zijn nu methoden voorhanden om wel iets zinnigs te kunnen
zeggen.
Mental imagery ontstaat wanneer je een vergelijkbare ervaring van waarnemen (perceptie) hebt, maar
dit is gebaseerd op informatie die je vooraf al had opgeslagen in je geheugen (voorbeeld is: hoeveel
ramen heb je in de slaapkamer? Om te antwoorden visualiseren mensen vaak hun kamer)
Onderzoek van Trojano (sheets): Matching van 2 klokken: Proefpersonen werd gevraagd zich twee
analoge klokken voor te stellen, zoals hier kwart voor acht en kwart voor een, en aan te geven welke
klok een grotere hoek tussen de wijzers had. Als controle taak moesten proefpersonen aangeven
welke kloktijd numeriek groter was. Toename hersenactiviteit in parietale (Intraparietal sulcus) en
frontale gebieden (DLPFC)
Activatie was het meest prominent in de posterior parietale cortex in beide hemisferen; afwezigheid
van activiteit in visuele gebieden lijkt aan te geven dat deze gebieden een verminderde rol spelen bij
het verbeelden van abstracte patronen en figuren; deze gebieden worden ook als extra actief
gevonden bij taken met zogenaamde mentale rotatie, bijvoorbeeld of een letter in spiegelbeeld is of
niet.
Wat zijn de hoofdstructuren van het brein, en welke rol spelen deze in onze vaardigheden en
mogelijkheden?
Gerelateerde velden van cognitieve psychologie zijn:
- Neurowetenschappen: studie van de bouwstenen van het brein.
- Cognitieve neurowetenschappen: relatie tussen brein en cognitie, hoe zijn cognitieve functies
verankerd in het brein?
Het centrale zenuwstelsel (CNS) bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het perifere
zenuwstelsel (PNS) bestaat uit het skelet en het autonome zenuwstelsel (ANS).
ANS is betrokken bij de fight-or-flight response, voorbereiden van een dier om om te gaan met een
noodsituatie en het herstellen van de emergency-readiness status als de noodsituatie voorbij is. Zorgt
ook voor een verhoogde hartslag en vergrootte pupillen bij mensen.
De cerebral cortex (hersenstam) is het omhulsel van de hersenen.
De hersenen bestaan uit 2 hemisferen en elke hemisfeer is verdeeld in 4 kwabben:
- occipitaal kwab: visuele input vanuit ogen en geheugen. Wat je links ziet, wordt rechts
ontvangen.
- temporaal kwab: Wernickes area: begrijpen van taal, opslaan nieuwe informatie in geheugen
- parietaal kwab
- frontaal kwab: managen van sequenties van gedrag en psychische activiteiten. Broca’s area:
cruciaal voor het programmeren van snelheid van geluid (programming speech sounds)
De subcorticale gebieden in de hersenen bestaan uit de volgende onderdelen:
- thalamus: reguleren van informatie in de hersenen en reguleren van slaap.
- Hypothalamus: controleren van lichaamsfuncties, zoals bloeddruk, lichaamstemperatuur.
- Hippocampus: zorgt ervoor dat herinneringen ergens in het brein worden opgeslagen.
- Amygdala: te maken met emoties, in het bijzonder angst.
- Cerebellum: lichamelijke coördinatie
- Reticular formation: beïnvloed het slaap-waakritme
- Nucleus accumbens: naast de basale ganglia, speelt een belangrijke rol bij leren tijdens
een interview maak je oogcontact naar de interviewer, ontvangt een lach, je zult later in het
interview weer oogcontact maken (reward)
Welke methodes worden gebruikt om cognities te bestuderen?
- Gedrag (accuratesse, snelheid van reageren, oordelen, protocollen)
- Correlationeel neurale methodes:
o Event-related potential (ERP)
o Position emission tomography (PET)
o Functional magnetic resonance imaging (fMRI)
Beoordeling van de hersenactiviteit dat accompanies the performance van specifieke taken.
, - Causale methodes:
o Patiënt
o Transcranial magnetic stimulation (TMS)
o Drugs
Causale methodes stellen dat een specifiek hersengebied is gedeeltelijk verantwoordelijk voor
een afzonderlijke cognitieve functie.
- Modeling:
o Procesmodellen Sequentiële verwerking
- Neuronale netwerken (connectionist models): bestaat uit een set van interconnected units,
elke unit is bestemd om te corresponderen met een neuron of een kleine groep neuronen.
Hebben een aantal belangrijke kenmerken van hoe de hersenen functioneren. Ook
blijkt dit een veel belovende manier om onderzoeksresultaten uit te leggen en nieuwe
voorspellingen te genereren. Voorbeeld uit sheet: geheugen model.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SafetySecurity. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.