Vroeg moderne tijd was belangrijk want:
Culturele bloei
Moderne oorlogsvoering
Religieuze pluriformiteit
Ontwikkeling moderne staat
Moderne wetenschap
Begrip Vroegmoderne Tijd is nieuw
Eindigt in 18e eeuw, weinig discussie.
Wanneer begint de Vroegmoderne Tijd?
1500?
Of al vanaf halverwege 15e eeuw?
Periode 1000-1350 was voorspoedig
Holland
Halverwege 14e eeuw kwam groei ten einde
Epidemieën
In de Lage Landen bleef het goed gaan
Europa in de Vroegmoderne Tijd
Europa was een leeg en donker continent
o Lage bevolkingsomvang
Economie
Agrarisch
o Veranderde gedurende deze periode
Urbanisatie
Steden veranderden de gehele economie in Europa
Ontstonden grote onderlinge verschillen in welvaart
o Minder mensen hadden een eigen bedrijf
Zorgde voor grote mobiliteit
o Europa werd kapitalistischer
Veel mensen werkten in proto-industrie
, o Werkten zowel op het land als in de kleine
industrie(vooral in de winter)
Handel
o Nauwelijks over lange afstanden, was te duur
Expansie overzee
o Handelsmotieven
Staatsvorming
Grootste deel begroting in 17e eeuw bestemt voor leger
o Karakter oorlog veranderde door nieuwe wapens
Verdediging veranderde: van stenen naar aardewallen
o Men wilde staande legers
Beroepslegers
Legers groeiden snel in omvang
Om dit te kunnen bekostigen werden belastingen geheven
Overheden maakte grote schulden
o Nederland kampioen schulden maken
Meest welvarend en verstedelijkt
Economie was mobiel
Kooplieden konden eenvoudig naar
andere steden trekken
Daarom moesten steden onderhandelen
om kooplieden tevreden te houden
o Dit leverde minder belasting op
Reformatie
Stellingen van Maarten Luther
o Zijn boodschap sloeg aan bij groepen die hun macht door centralisatie zagen
verdwijnen
Door boekdrukkunst waren boeken goedkoper te produceren
o Boodschap van Maarten Luther kon zo meer mensen bereiken
o Bijbel kon in het Duits(door Luther vertaald) aan veel mensen worden
verkocht
Hoorcollege Vroegmoderne Tijd
Week 2
Omstreeks het jaar 1000 een herleving van de steden
Vooral in Italië
o Steden hadden hier het best de tijd doorstaan
o Worden stadsstaten
In het begin bestuurd door collectieve groepen burgers
Samenstelling wisselde regelmatig
Relatief grote groep mensen participeerde in het openbaar
bestuur
Humanisten:
Geïnteresseerd in de vraag welke burgers deze functies het best op zich konden
nemen en wat ze hiervoor moesten kunnen
, o Gebruikten hiervoor kennis uit de Oudheid
o Probleem: uit niet-christelijke tijd
Vonden humanisten niet erg
o Castigliano: schreef boek over hoe een hoveling zich moest gedragen
Vonden het belangrijk dat burgers veel talen beheersten
Vonden het belangrijk dat er opnieuw naar christelijke teksten werd gekeken
Vonden het belangrijk dat burgers zich schriftelijk en mondeling goed moesten
kunnen uitten
Bedachten de term ‘Middeleeuwen’
o Petrarca
o Eigen tijd was ‘wedergeboorte’, Renaissance
Machiavelli:
o Machiavellist: politicus die naar macht streeft
o Il Principe(1513):
Betekent ‘de vorst’
Achtergrond:
De Medici aan de macht
o Probeerde de republiek van Florence te veranderen in
een monarchie
Boeren kwamen in opstand en verdreven De
Medici
o Machiavelli moest stad beschermen tegen vijanden van buitenaf
Beroepssoldaten: te makkelijk omkoopbaar
Daarom moet je burgersoldaten hebben
o Direct belang bij het behoud van het territorium
o Vechten echter alleen voor een goed bestuur
Wat te doen met veroverde gebieden?
Gewetenloze repressies
o Komt term ‘Machiavellist’ vandaan
o Vind dit overigens de minst effectieve strategie
Polderen
o Of als vorst gaan wonen in het gebied
Vertrouwensband met bevolking opbouwen
Maar burgers uit eigen land vinden dit meestal
niet leuk
o Of nieuw veroverde gebieden zichzelf laten besturen
Renaissancekunst
Italiaanse Renaissancekunst
o Streven naar een grote mate van realiteit
In Middeleeuwen streefde men hier niet naar
o Probeerden ruimte in schilderijen aan te brengen
o Brunelleschi:
Ontdekker lineair perspectief
o Ook doeken zonder christelijke symboliek
Zelfs in het Vaticaan
o Michelangelo
, Sixtijnse kapel
Er horen onderwerpen uit de Oudheid in kunst
Kritiek op Noordelijke Renaissancekunst
Noordelijke Renaissancekunst
o Streven naar een grote mate van realiteit
o Van Eyck
Schilderde voor hertog van Bourgondië
Schilderde voor Italianen
o Er staan vaak steden op de achtergrond
Volgens Italianen snappen de Noordelijke Renaissance kunstenaars niets van
perspectief
o Vooral volgens Michelangelo
Echter, sommige Italianen gaven opdrachten aan kunstenaars uit Noordelijke landen
Verschil tussen Italiaanse en Noordelijke Renaissance
o Italianen werken vanuit een totaalbeeld, Noordelijke Renaissance hebben
details onder de knie, maar hierdoor mist totaalbeeld
Samenvattend:
Schilderijen ontstaan in stedelijk milieu, voor zowel vorstenhof én stedelijke klanten
Humanisme is gebruiksaanwijzing voor stedelijk openbaar leven
14e-16e eeuw = hoogtij van stadstaten(Italië) en verstedelijkte regio’s(Lage Landen) –
en van hun cultuur
o Daarom vooral hier sprake van Renaissance
Hoorcollege Vroegmoderne Tijd
Week 3
Melchior Hoffman
Reformateur
Verwierp het sacrament van het avondmaal
Geloofde in het einde der tijden
Alleen volwassenen dopen
o Hebben volle bewustzijn
Werd verbannen uit Straatsburg
In Münster waren de wederdopers(anabaptisten) actief
Bisschop vond dit ketterij
o Werden bestreden
Reformatie
Achtergrond
o Geloof speelde belangrijke rol in dagelijks leven
o Katholieke kerk was een sterk instituut
Succesvolle multinational
Bezaten veel landgoederen
Grootste werkgever
Doordrongen in de politiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JSchollaardt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.