Overig
uittreksel aansprakelijkheidsrecht inclusief arresten
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Dit vak wordt gegeven bij het profielvak overheid en privaatrecht.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 117 pagina's
Voorbeeld 2 van de 117 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Aansprakelijkheidsrecht incl. arrestenLeereenheid 1 verbintenissen uit de wet: inleiding
1 Opbouw van dit studieboek
2 De verbintenis uit de wet
“Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden
toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt te vergoeden”.
De hoofdregel is dat een ieder zijn eigen schade draagt, tenzij er een bijzondere reden is
om de schade af te wentelen op een derde. In een beperkt aantal gevallen heeft de
wetgever naast de schadeveroorzaker zelf, iemand anders aansprakelijk gesteld om de
schade te vergoeden (risicoaansprakelijkheid).
3 Verschillende verbintenissen uit de wet
De pleger van een od en de andere personen die de wetgever aansprakelijk heeft gesteld
hebben een civielrechtelijke verplichting om de onrechtmatig veroorzaakte schade te
vergoeden (art. 6:162). De benadeelde heeft het recht om die schade te vorderen. Er is
dus sprake van een verbintenis tussen deze partijen.
In geval van zaakwaarneming (art. 6:198) verbindt de wet daaraan een aantal gevolgen.
De zaakwaarneming moet worden voortgezet op een behoorlijke manier. Daar staat
tegenover dat de zaakwaarnemer recht heeft op vergoeding van mogelijk geleden schade
en soms ook beloning.
Voorts kan een verbintenis uit de wet ontstaan als iemand zonder rechtsgrond een
prestatie heeft verricht (onverschuldigde betaling, art. 6:203 en ongerechtvaardigde
verrijking, art. 6:212).
Kenmerkend verschil met de verplichting uit overeenkomst is dat het rechtsgevolg van
een tweezijdige rechtshandeling beoogd is, terwijl dat bij een od irrelevant is.
4 Samenloop met andere sancties binnen het vermogensrecht
Uitgangspunt is dat alle samenlopende regels van toepassing kunnen zijn, tenzij er
sprake is van een ‘lex specialis’. Lex specialis derogat legi generali. Samenloop doet zich
vooral voor als een contractuele verplichting geschonden wordt (art. 6:74 e.v.) en de
vraag gesteld wordt of dit niet tevens als een od moet worden aangemerkt.
Uitgangspunt van het BW is dat wanprestatie als zodanig niet als een vorm van
onrechtmatig handelen wordt beschouwd die aanleiding geeft tot een vordering op grond
van art. 6:162. Dat is slechts anders indien de gedraging die in strijd komt met de
contractuele verplichting, ook los en onafhankelijk van deze verplichting als een
onrechtmatige gedraging kan worden gezien (arrest Boogaard/Vesta). Voorbeeld:
opzettelijk vernielen van een huurauto = wanprestatie + od
De rechtsgevolgen van beide schendingen zijn gelijkelijk geregeld, maar er kan verschil
zijn met betrekking tot de bewijslast en tot de omvang van het recht op
schadevergoeding.
5 Verhouding tot het strafrecht
Onrechtmatig toebrengen van schade kan ook aanleiding geven tot strafrechtelijke
sancties; ook hier is samenloop mogelijk (vervolging en een civielrechtelijke vordering tot
schadevergoeding). In het strafrecht gaat het om de strafbaarheid van een gedraging en
van de dader. In het civiele recht staat de schadeplichtigheid voorop. Waar het WvSr de
feiten nauwkeurig opsomt volstaat het civiele recht met summiere bepalingen. Een ander
verschil is dat in het strafrecht het OM als staatsapparaat tegenover de verdachte staat
1
, waar in het civiele aansprakelijkheidsrecht benadeelde en dader tegenover elkaar staan.
In het strafrecht gaat het niet om gelijkwaardige partijen zodat veel waarde wordt
gehecht aan rechtswaarborgen, bij twijfel volgt vrijspraak. Dat houdt verband met het
beginsel van opzettelijke leedtoevoeging. In het aansprakelijkheidsproces gaat het juist
meer om het verplaatsen van geldelijk nadeel van de een naar de ander. Daarom neemt
men in het civiele schadevergoedingsrecht met wat minder schuld en verwijtbaarheid
genoegen dan in het strafrecht. Ook als de dader geen schuld treft kan het toch
gerechtvaardigd zijn om niet het slachtoffer met de schade te laten zitten, maar deze
schade naar de dader te verplaatsen.
6 Plaats van de ‘verbintenissen uit de wet’ in het wettelijk systeem
In Boek 6, eerste afdeling van titel 6.3 (onrechtmatige daad) staan algemene bepalingen
betreffende de aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig handelen. In de tweede
afdeling de aansprakelijkheid voor personen en zaken. De derde en vierde afdeling gaan
over productenaansprakelijkheid en misleidende reclame. De vijfde afdeling bevat regels
die de verhaalsmogelijkheden van sociale en particuliere verzekeraars beperken.
Buiten het BW staan in artikel 185 WVW regels over schade tussen gemotoriseerde en
niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemers. Verbintenissen uit zaakwaarneming,
onverschuldigde betaling en ongerechtvaardigde verrijking staan in titel 4 van Boek 6.
7 Verschillende grondslagen
Er bestaan verschillende soorten van aansprakelijkheid. Ten eerste de klassieke
aansprakelijkheid voor eigen onrechtmatig handelen. Ten tweede de aansprakelijkheid
voor de fouten van anderen. Ten slotte de aansprakelijkheid voor bepaalde zaken. Soms
bestaat aansprakelijkheid op de grondslag van schuld, soms op die van risico.
8 Over schuld, fout en risico
Schuld en risico verwijzen naar de verschillende grondslagen van een in de wet
neergelegde aansprakelijkheidsbepaling. Bij ‘risico’ hoeft de aansprakelijkheid niet te
rusten op enig verwijtbaar gedrag van de aansprakelijk gestelde. Voorbeeld: bezitter van
een koelkast die onder stroom staat is aansprakelijk voor de schade die daardoor aan
derden wordt veroorzaakt. Irrelevant is of hij het gebrek kende (art. 6:173).
Bij ‘schuld’ berust de aansprakelijkheid op enige vorm van verwijt ten aanzien van de
gedraging die de schade heeft veroorzaakt. Schuld wordt in een ruime betekenis gebruikt
en omvat dan ‘verwijtbaar onrechtmatig’ gedrag. Voorbeeld: plotseling zonder richting
aan te geven rechtsaf slaan en dan een fietser raken=verwijtbaar onrechtmatig=schuld.
Risicoaansprakelijkheid is aansprakelijkheid buiten onrechtmatigheid en schuld.
Voorbeeld is art. 6:170 dat een werkgever aansprakelijk houdt voor fouten van zijn
werknemer zonder dat die werkgever zelf iets verweten kan worden of iets onrechtmatigs
hoeft te hebben gedaan. De werknemer handelt zelf wel onrechtmatig, dat is een
voorwaarde voor de aansprakelijkheid van de werkgever.
9 Doel en functie van het aansprakelijkheidsrecht
De primaire doelstelling is geleden schade te herstellen en dreigende schade te
voorkomen. Bestaat voldoende concrete dreiging van onrechtmatige schadetoebrenging
(zoals onware of kwetsende publicaties) dan behoort zij te kunnen worden verhinderd.
Ook kan van het aansprakelijkheidsrecht een preventieve werking uitgaan. De wetenshap
dat igv. schade aanzienlijke schadevergoeding zal moeten worden betaald kan een
heilzame werking uitoefenen op het gedrag van personen.
In beperkte mate gelden ook andere doelstellingen als afromen van onrechtmatig
genoten winst (6:104) en het geven van ‘genoegdoening’ (6:106). Naar gangbare
opvattingen beoogt het aansprakelijkheidsrecht niet de dader te straffen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sae270. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen