BELASTINGRECHT LB/OB
COLLEGE 1: ALGEMENE INLEIDING EN AWR
ALGEMENE INLEIDING
Soorten recht
- Privaatrecht = recht tussen gelijkwaardige personen
- Staatsrecht (organisatie van de staat, Grondwet onderdeel hiervan)
o Belastingheffing (o.b.v. art. 104 Grondwet: alleen belastingheffing als hier een formele wet
voor is geschreven, langs Eerste en Tweede Kamer)
- Bestuursrecht
o Sociale zekerheid & Belastingrecht
Algemene wet bestuursrecht (Awb) geldt, tenzij anders in de Algemene wet inzake
rijksbelastingen (AWR) geregeld – dit is dus een speciale wet, deze gaat voor de
algemene wet (let op: dit is altijd zo, de meeste speciale wet gaat voor!)
- Strafrecht
o Fiscaal strafrecht ex art. 68 AWR e.v.
- Internationaal recht
o Verdrag gaat boven (belasting)wet ex art. 94 AWR
- Tuchtrecht (advocaten, accountants) = gaat over hoe mensen hun beroep hebben uitgevoerd
Overheidsheffingen
- Belastingen = verplichte bijdrage aan de overheid waar je geen tegenprestatie voor krijgt
1. Rijksbelastingen
2. Gemeentelijke en provinciale belastingen
3. Waterschapsbelasting, product- en bedrijfschapslasten e.d.
- Retributies en bijdragen = gedwongen betaling aan overheid voor een dienst, zoals paspoort,
staanplaats gelden, marktgelden, begraafplaatsrechten
- Premies sociale verzekeringen
o Volksverzekeringen (AOW, ANW, AWBZ)
o Werknemersverzekeringen (WW, WIA)
Belasting gaat allemaal in de grote pot, dit gebruiken ze voor hun eigen doelen. Er hoeft geen link te zijn tussen
opgehaalde belasting en besteding van belasting Dit is echter wel het geval bij premies sociale
verzekeringen
Doelen van belastingheffing
- Primair: Budgettaire functie
o Financiering v/d overheidsuitgaven o.a.
Lopende uitgaven, zoals ambtenaren, gebouwen, uitkeringen
Investeringen in onderwijs, infrastructuur e.d.
Rente en aflossing overheidsschuld
- Regulerende functie
o Politieke beïnvloeding v/d maatschappij o.a. (bijv. 0% groente en fruit voorbeeld)
Bestrijding inflatie/deflatie en werkeloosheid
Tegengaan drankmisbruik en milieuvervuiling
Tegengaan ongelijke inkomensverdeling
, Stimuleren investeringen door bedrijven
Taak Belastingdienst (art. 3 AWR)
- Heffing en invordering van rijksbelastingen
o ‘Blauwe Belastingdienst’
Heffing en inning meeste rijksbelastingen, zoals IB, LH, OB, Vpb
Premieheffing (zorg-, volks-, werknemersverzekeringen)
o Douane
M.n. rechten van invoer, OB bij invoer en accijnzen (BTW)
- Andere taken
o Toeslagen (uitkeringsfabriek onderdeel van belastingdienst)
Kinderopvang, huur, zorg
o Handhaven veiligheid, economie en milieu (door Douane)
Drugs, wapens, plant- en dierziekten, namaakartikelen, e.d.
Beginselen van het Belastingrecht
- Draagkracht (sterkste schouders dragen de zwaarste lasten)
o Progressie in de inkomstenbelasting (IB) en loonheffingen (LH)
- Profijtbeginsel
o BPM (aanschafbelasting), retributies, milieuheffing
- Bevoorrechte verkrijging
o Kansspelbelasting(lot), successierecht (erfbelasting), schenkbelasting
- Doelmatigheid (beginsel van de minste pijn)
o Inhouding bij de bron (bijv. loonbelasting en dividendbelasting)
o Vrijstelling voor geringe bedragen (inkomstenbelasting)
o Forfaits (normbedragen, bijv. in de loonbelasting)
Bronnen van belastingrecht
- Wetten & uitvoeringsbepalingen
o Inclusief parlementaire behandeling
- Verdragen / EU-richtlijnen / EVRM
o Fusierichtlijnen
- Jurisprudentie
o Rechtbank Gerechtshof Hoge Raad en Hof van Justitie van Europese Unie (HvJ EU)
- Beleidsregels = Pseudo-wetgeving = Beleidsregels zijn verruimend en worden opgesteld door de
staatsecretaris (Staatssecretaris is vrijstelling als burger als dit gepubliceerd is)
- Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur (ABBB), zoals;
o Gelijkheid
o Opgewekt vertrouwen
o Evenredigheid / proportionaliteit
Onderverdeling (Belasting)recht
- Materieel fiscaal recht
o Inhoud van de regels
Bijv. inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, loonbelasting, omzetbelasting
- Formeel fiscaal recht
o Methode van vaststellen belastingschuld
o Bevoegdheden van de fiscus daarbij
, o Rechtsbescherming tegen onrechtmatig gebruik van de bevoegdheden door de
Belastingdienst
Bijv. Awb, AWR, Algemene termijnenwet, Invorderingswet
ALGEMENE WET INZAKE RIJKSBELASTINGEN
Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR)
- Reikwijdte van de wet (art. 1 AWR) Rijksbelastingen
- Definities (art. 2 AWR)
- Bevoegdheid en organisatie Belastingdienst (art. 3 AWR)
Fiscale woonplaats (art. 4 AWR)
Waar iemand woont en waar een lichaam is gevestigd, wordt naar de omstandigheden beoordeeld = centrale
levensplaats wordt getoetst, waar is je gezin is meestal het belangrijkst
o Gezin, gehuwd, kinderen
o Bankrekening
o Sociale leven, vrienden, sportclubs
o Feitelijke leiding bedrijf, etc.
Aangifte(verplichtingen) (art. 6 e.v. AWR)
- Sluitend systeem in drie stappen
o Aangifte wordt door de inspecteur uitgereikt, of;
o Belastingplichtige verzoekt om een aangifte, of;
o Belastingplichtige moet om een aangifte verzoeken.
- Aangiftetermijnen (art. 9 en art. 10 AWR) aanslagbelastingen art 9 en aangiftebelastingen
(omzetbelasting) art 10
Heffingsmethoden en soorten aanslagen
- Aanslagbelastingen (heffen bij wege van aanslag) = moet je zelf aangifte doen, maar niet direct
betalen. Je betaalt pas nadat je een aanslag hebt ontvangen. De betrokkenheid van de belastingdienst
is veel intensiever, omdat zij de aangifte, beoordelen en vervolgens een aanslag opleggen (bijv.
inkomsten belasting (IB) en Vbp)
o Voorlopige aanslag o.b.v. schatting door inspecteur (IB)
