DEEL 1: KRITISCH DENKEN
1 . Waarom is kritisch denken belangrijk?
2. Wat verstaan we onder kritisch denken?
Kritische vaardigheden:
Betrouwbare informatie zoeken
Bronnen interpreteren en analyseren
Redeneren en reflecteren voordat je een standpunt inneemt of voor je beslist hoe te
handelen
Verklaren waarop je standpunt of handeling gebaseerd is
Onderscheid maken tussen waarschijnlijke, en minder waarschijnlijke beweringen
Drogredenen herkennen en vermijden
Kritische houding:
Een open geest hebben
Nieuwsgierig en onderzoekend zijn
De juiste vragen stellen
Jezelf in vraag stellen en twijfelen
Verschillende alternatieven afwegen
Voorzichtig zijn bij het trekken van conclusies
Bereid zijn om je standpunt aan te passen
Eerlijk en open zijn
,3. Bedreigingen voor ons kritisch denkvermogen
3.1. Misleid door ons eigen brein
3.1.1 Type 1- en type 2-denken
Type 1-denken: snel, intuïtief en onbewust. Deze manier van denken zorgt ervoor dat
je snel kan handelen en meerdere dingen tegelijk kan doen, bijvoorbeeld de straat
oversteken.
Type 2-denken: langzaam, expliciet, bewust. Dit type verloopt beredeneerd. Je past
bepaalde regels en strategieën toe. Het kost meer inspanning.
Kritisch denken => Type 1 onderdrukken en meer Type 2-denken!
3.1.2 Kunnen we ons brein wel vertrouwen?
Ons brein filtert informatie, vult aan en maakt er hapklare, herkenbare stukken van.
Interpreteren = Het proces van de info die je bewaart en verwerkt
3.1.3 Confirmation bias of tunnelvisie
We hechten vooral waarde aan informatie die onze mening bevestigt omdat ons brein
systematisch kiest voor de weg van de minste weerstand.
Hoe kan je confirmation bias voorkomen?
Oordeel niet te snel en aanvaard dat je niet alles kan weten. Erken dat je brein
feilbaar is en dat je het niet altijd bij het rechte eind hebt.
Zoek gericht informatie en beperk je niet tot info die steeds je mening bevestigt. Sluit
je ogen niet voor tegenbewijs, maar schenk er extra aandacht aan.
Bekijk de dingen vanuit verschillende perspectieven en leer de context kennen voor je
oordeelt.
3.1.4 Groepsdruk
Groepsdruk = neiging om ons aan te passen aan de groep en niet te veel op te vallen als
individu
Niet altijd negatief
Kan soms leiden tot irrationele beslissingen met verregaande gevolgen
Onbewuste vooroordelen:
aangeleerde veronderstellingen, overtuigingen of houdingen die in het onderbewustzijn
bestaan
,Aandachtsblindheid/Selectieve waarneming:
Het fenomeen waarbij je zo gefocust bent op een bepaald aspect van je omgeving dat je
andere zaken, zelfs de meeste evidente, over het hoofd kan zien.
Optische illusies:
Gezichtsbedrog
= iets wat het oog waarneemt, dat door de hersenen anders geïnterpreteerd wordt
, 3.2 Misleid door anderen
Er zijn verschillende manieren waarop anderen je beïnvloeden:
1. Filterbubbel (=INFORMATIELUCHTBEL)
= het resultaat van een gepersonaliseerde zoekopdracht, waarbij een website-algoritme
selectief probeert te bepalen welke informatie de gebruiker zou willen zien
2. Framing
= een communicatiestrategie waarbij je bewust de aandacht vestigt op een aantal
kenmerken, terwijl je de andere kenmerken negeert. Zo stuur je de manier waarop het
publiek de boodschap interpreteert
a) Framing op sociale media
Op sociale media tonen we graag de beste versie van onszelf en laten we de minder
goede zaken liever achterwege
b) Framing in reclame
Om consumenten te overtuigen.
c) Propaganda en activisme
Om de publieke opinie te beïnvloeden
3. Brand journalism en clickbait
Brand journalism = Advertenties in de vorm van een artikel (Bv. krantenartikel)
Clickbait = Berichten die via een sensationele, misleidende titel lezers verleiden om op het
artikel te klikken. (Meer clicks = meer inkomsten)
4. Slordige journalistiek
Journalisten moeten snel zijn als ze met een primeur naar buiten willen komen. Daarom zijn
ze soms slordig bij het checken en dubbelchecken van hun bronnen.
5. Complottheorieën en pseudowetenschappen
Complottheorie = Een alternatieve, maar foutieve verklaring voor een (historische)
gebeurtenis. (Bv. Landing op de maan is in scene gezet)
Pseudowetenschap = Stelsels van opvattingen, theorieën, ideeën waarvan de aanhangers
beweren dat ze wetenschappelijk zijn, zonder enig wetenschappelijk bewijs (Bv. Creationisme
= “God heeft de mens geschapen”)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rbmn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
