VOORBEREIDENDE TIPS VOOR
SCHAKELSEMESTERSTUDENTEN
SAMENVATTING
2 Literatuursamenvatting
3 Ontwerp en analyse
4 Raumplan versus plan libre
5 Instrumenten van de architectuur
6 Classic’s om te kennen
7 Pantheon
8 Villa Rotonda
9 Villa Savoye
10 Haus Müller
11 Barcelona Pavilion
12 Fallingwater
13 Narkomfin-gebouw
14 Burgerweeshuis
15 Geodetische koepel
16 Plug-In City
17 Bepalende gebouwen om te bestuderen
18 Tres Grande Bibliotheque
19 Moriyama House
20 Ecole d’architecture de Nantes
21 Elbphilharmonie
22 Pig City
23 Therme Vals
24 Guangzhou Opera House
25 Bioclimatic Skyscrapers
26 3D-Print Canal House
27 Cardboard Cathedral
28 Villa Welpeloo
29 Must have seens om te bezoeken
30 De Beurs van Berlage
31 Schröderhuis
32 Van Nelle fabriek
33 Apolloschool
34 De Zwaan / Erasmusbrug
35 Kunsthal
36 Silodam
37 Villa VPRO
38 Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
39 Basketbar
,Literatuursamenvatting
2
,Ontwerp en analyse
Bernhard Leupen
“Ontwerp en Analyse” is een essentieel werk van Bernhard Leupen, dat diepgaand inzicht biedt in
het architectonische ontwerpproces en het belang van analyse als basis voor effectieve ontwerpen.
De kernbevindingen van het boek benadrukken de wisselwerking tussen creativiteit en systemati-
sche analyse in architectuur, en hoe deze combinatie leidt tot doordachte, functionele en beteke-
nisvolle gebouwen.
Een centraal inzicht in het boek is het belang van een uitgebreide analyse als vertrekpunt voor
architecturaal ontwerp. Leupen benadrukt hoe een grondige observatie en studie van de context,
gebruikersbehoeften, functie en culturele aspecten essentieel zijn voor het creëren van doeltref-
fende ontwerpoplossingen. Hij illustreert hoe een goed begrip van deze factoren een basis legt
voor effectieve en betekenisvolle architectuur.
Een ander belangrijk thema is de synergie tussen creativiteit en analyse. Leupen benadrukt dat
ontwerpen niet alleen draait om het genereren van creatieve ideeën, maar ook om het toepassen
van analytische denkprocessen om deze ideeën te verfijnen en te concretiseren. Hij moedigt aan
tot een cyclisch proces van conceptontwikkeling, evaluatie en aanpassing, wat resulteert in ont-
werpen die zowel esthetisch als functioneel zijn.
Een ander inzicht is de nadruk op de menselijke factor in architectuur. Leupen bespreekt hoe
gebruikersbehoeften en menselijke interactie met de ruimte centraal moeten staan in ontwerp-
beslissingen. Het begrijpen van de manier waarop mensen ruimtes ervaren en gebruiken, leidt tot
doordachte ontwerpoplossingen die bijdragen aan het welzijn en de tevredenheid van de gebrui-
kers.
Leupen benadrukt ook het belang van contextuele gevoeligheid in architectuur. Hij illustreert hoe
architecten moeten reageren op de omgeving, geschiedenis en cultuur van een locatie om bete-
kenisvolle en passende ontwerpen te creëren. Een diepgaande analyse van de context stelt archi-
tecten in staat om gebouwen te ontwikkelen die harmonieus opgaan in hun omgeving.
Kortom, “Ontwerp en Analyse” biedt een diepgaande verkenning van het architectonische ont-
werpproces en de rol van analyse daarin. Leupen’s bevindingen tonen aan dat een gebalanceerde
benadering van creativiteit en analyse essentieel is voor het creëren van doordachte en beteke-
nisvolle architectuur. Het boek blijft een waardevolle bron voor architecten en studenten die een
dieper begrip willen krijgen van hoe ontwerpen en analyseren samenkomen om effectieve en
betekenisvolle gebouwen te creëren.
3
,Raumplan versus plan libre
Max Risselada
“Raumplan versus Plan Libre” is een invloedrijk werk geschreven door Max Risselada, dat een
diepgaand inzicht biedt in twee prominente concepten binnen de moderne architectuur: het
“Raumplan” en het “Plan Libre.” Het boek belicht de fundamentele verschillen tussen deze twee
benaderingen en hoe ze het ruimtelijke ontwerp en de organisatie van gebouwen beïnvloeden. De
belangrijkste bevindingen van het boek tonen de contrasten tussen de Raumplan- en Plan Lib-
re-concepten, en hoe ze de architecturale vormgeving en ruimteperceptie beïnvloeden.
Een kernbevinding van het boek is de onderscheidende benadering van ruimtelijke organisatie in
het “Raumplan” en het “Plan Libre.” Risselada illustreert hoe de Raumplan-aanpak, geassocieerd
met Adolf Loos, de ruimtes organiseert op basis van functionele en hiërarchische vereisten. Het
“Plan Libre,” geassocieerd met Le Corbusier, daarentegen, benadrukt een open plattegrond met
vrije ruimtes en dragende pilaren, onafhankelijk van de gevel.
Een ander belangrijk inzicht is de impact van deze benaderingen op de ruimtelijke ervaring. Ris-
selada bespreekt hoe de Raumplan-aanpak verschillende niveaus van ruimte creëert die in elkaar
grijpen, wat resulteert in dynamische en interactieve interieurs. In het geval van het “Plan Libre” is
er een meer open en flexibel gevoel van ruimte, met vrije indeling en minimale interne structuur.
Risselada benadrukt ook de invloed van context en cultuur op deze benaderingen. Hij verkent hoe
de Raumplan-aanpak reageert op de Oostenrijkse architectuurcontext, terwijl het “Plan Libre” een
reactie is op de stedelijke behoeften en moderniteit van de twintigste eeuw.
Een ander kenmerk van het boek is de discussie over de spanning tussen traditionele en moderne
benaderingen van architectuur. Risselada illustreert hoe de Raumplan-techniek in sommige op-
zichten de traditie voortzet, terwijl het “Plan Libre” radicaal brak met conventionele structuren.
Het boek belicht ook de esthetische aspecten van beide benaderingen. Risselada bespreekt hoe
de Raumplan-aanpak kan leiden tot een complexe gevelhiërarchie, terwijl het “Plan Libre” streven
naar een strakke en open gevel.
In essentie laat “Raumplan versus Plan Libre” de dichotomie zien tussen twee essentiële benade-
ringen van moderne architectuur. De bevindingen van Risselada benadrukken hoe de Raumplan-
en Plan Libre-concepten resulteren in contrasterende interieurindelingen, ruimtepercepties, cultu-
rele reacties en esthetische uitdrukkingen. Het boek blijft een waardevolle bron voor architecten
en studenten die willen begrijpen hoe deze twee benaderingen vorm hebben gegeven aan mo-
derne architectuur en hoe ze de manier waarop we ruimtes ervaren en begrijpen, beïnvloeden.
4
,Instrumenten van de architectuur
Evert Kleijer
“Instrumenten van de Architectuur” is een invloedrijk werk van Evert Kleijer, dat diepgaand in-
gaat op de elementen en concepten die betrokken zijn bij architecturaal ontwerp. Het boek legt
de nadruk op de complexe en innige relatie tussen ideeën en uitvoering in de architectuur. De
kernbevindingen van het boek benadrukken het belang van conceptuele ideevorming, ruimtelijke
organisatie, contextuele gevoeligheid, materiaalkeuze en multidisciplinaire samenwerking in het
architectonische ontwerpproces.
Kleijer benadrukt het centrale belang van conceptuele ideeën in architectonisch ontwerp. Hij ver-
kent hoe architecten hun creatieve visie en concepten gebruiken om de basis te leggen voor het
hele ontwerpproces. Deze concepten dienen als leidraad en houvast bij het nemen van ontwerp-
beslissingen.
Een kerninzicht in het boek is de ruimtelijke organisatie en structurering in architectuur. Kleijer
onderzoekt hoe architecten de indeling van ruimtes en de manier waarop ze zijn georganiseerd,
bepalen om een betekenisvolle ervaring te creëren voor gebruikers. Hij bespreekt concepten zoals
schaal, proportie, ritme en beweging en hoe deze bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van ge-
bouwen.
Kleijer benadrukt de synergie tussen functionaliteit en esthetiek in architectuur. Hij legt uit hoe
architectuur niet alleen mooi moet zijn, maar ook moet voorzien in de behoeften van gebruikers
en de context waarin het gebouw zich bevindt. Een evenwicht tussen creativiteit en functionaliteit
is van vitaal belang.
Een ander prominent thema is de relatie tussen architectuur en context. Kleijer stelt dat architec-
ten rekening moeten houden met de omgeving, geschiedenis en cultuur van een locatie bij het
ontwerpen van gebouwen. Contextualisering maakt het mogelijk om gebouwen te integreren in
de omgeving en het stedelijke weefsel te versterken.
Het boek richt ook de aandacht op materiaalkeuze en constructie. Kleijer bespreekt hoe archi-
tecten geschikte materialen en constructiemethoden kiezen om zowel esthetische als structurele
integriteit te waarborgen. Materiaalonderzoek en experimentatie openen nieuwe mogelijkheden
voor creativiteit.
Het multidisciplinaire karakter van architectuur is een ander kernpunt. Kleijer benadrukt hoe archi-
tecten samenwerken met verschillende experts om complexe projecten te realiseren. Communica-
tie en samenwerking zijn cruciaal voor het creëren van coherente ontwerpen.
5
,Classic’s om te kennen
6
, Pantheon Rome, Italië
2. Ontwerper(s)
Het precieze auteurschap van het Pantheon is
niet volledig bekend, maar het wordt over het
algemeen toegeschreven aan de architect Apol-
lodorus van Damascus.
Foto door Gabriella Clare Marino
3. Tijdvak
Het Pantheon werd oorspronkelijk gebouwd in 27-25 voor Christus tijdens het bewind van Marcus
Vipsanius Agrippa, maar het huidige gebouw is grotendeels het resultaat van een wederopbouw
die plaatsvond na 118 na Christus.
4. Stroming
Het Pantheon wordt vaak geassocieerd met de Romeinse architectuur en wordt beschouwd als
een voorbeeld van de Romeinse bouwstijl.
5. Functie
Het Pantheon heeft verschillende functies gehad door de eeuwen heen, maar het was oorspron-
kelijk een tempel gewijd aan alle goden en godinnen van het oude Rome. In latere tijden heeft het
verschillende functies gehad, waaronder een christelijke kerk.
6. Bijzondere bouwkundige elementen
Het Pantheon staat bekend om zijn iconische koepel met een oculus (ronde opening in het mid-
den) die direct naar de lucht leidt. De koepel is een technisch hoogstandje en was oorspronkelijk
het grootste ononderbroken koepelvormige bouwwerk ter wereld. De oculus zorgt voor lichtin-
val en symboliseert de verbinding tussen het goddelijke en het menselijke. De constructie van de
koepel maakt gebruik van progressieve rijen beton die lichter worden naarmate ze hoger reiken,
waardoor stabiliteit wordt bereikt.
7
