Samenvatting van het vak Evolutie en Gedrag 5102EVGE6Y (psychobiologie). Gegeven in het eerste jaar.
Te gebruiken bij open boek toets met aantekeningen van colleges en oefenopgaven.
Nomologisch netwerk taal is een adaptatie, nu probeer je de hypothese vanuit alle richtingen te
onderbouwen
Stromingen:
Behaviorisme studie naar gedrag met name in laboratorium
Ging uit van een grote invloed van omgevingsfactoren op de vorming van gedrag. (Skinner en Pavlov)
Komt weinig voor in het boek, weinig over evolutie zegt en het op dieren focust in plaats van mensen.
Ethologie studie van diergedrag met name in het wild
Puur observatie. Komt weinig voor in het boek, omdat: het weinig over evolutie en menselijk gedrag gaat.
Cognitivisme een kind leert de structuur van taal niet door conditioneren (fouten verbeteren)
Mentale processen die ten grondslag liggen aan gedrag. Onderliggende mentale processen nodig om de
ontwikkeling van taal te begrijpen. Komt veel voor in het boek, omdat je om menselijk gedrag te
beschrijven ook de onderliggende processen moet weten.
Evolutionaire psychologie de evolutie van mentale processen die ten grondslag liggen aan gedrag
vanuit cognitivisme. Stiefouders doden vaker hun kinderen, dit komt doordat evolutionair zij minder
hebben geïnvesteerd = cinderella effect
Valkuilen:
- data interpreteren vanuit eigen overtuiging
- data generaliseren
- aangeboren verschillen, veranderbaar of niet
Naturalistic fallacy = aanname dat als iets natuurlijk is, daarmee goed is
Voorbeeld is oorlog, racisme, seksisme
,Perspectief op sekse/gender:
- natuurlijke selectie gaat over overleving en reproductie
- bij zoogdieren hangt succesvolle reproductie af van binair systeem
- terug te zien in sekseverschil van lichaam
Aan de andere kant:
- er is variatie in sekseverschillen/gender is continuum
- variatie vaak gekoppeld aan genetische verschillen
- leven is niet meer gericht op reproductie
- sekseverschillen zijn minder relevant
Homoseksualiteit is een paradox:
Natuurlijke selectie gaat over overleving en reproductie tussen man en vrouw maar
Er is variatie in seksualiteit (gekoppeld aan genetica) en is het leven niet meer gericht op reproductie
Gedragsecologie studie van de evolutie van gedrag (vanuit ethologie)
Dieren in het wild bestuderen maar ook weten hoe de evolutie van gedrag plaatsvindt
Hoe passen dieren hun gedrag aan de omgeving aan
Comparatieve psychologie de menselijke psyche is geëvolueerd die we deels gemeenschappelijk met
andere diersoorten hebben. Vergelijking tussen diersoorten. Wat is grote verschil tussen mens en aap
Voorbeeld tentamenvraag: hoe kun je het cinderella-effect verklaren vanuit kin-selectie-theorie
(bloedverband)? Babys vaker gedood door stiefouders dan echte ouders
- leg in 1 zin uit wat cinderella effect is
- leg in 1 zin uit wat kin-selectie is
- leg vervolgens een verband tussen de twee
Hoorcollege 2
7 juni 2022
Evolutionaire psychologie
= psychologie die kennis heeft van evolutionaire biologie
Kennis draagt bij aan kennis over werking van menselijke psyche
Massive modularity = een zakmes waarbij elk deel iets anders doet
Iedere component (module) is ontworpen voor een specifieke taak.
Aannames 1:
De menselijke psyche bestaat uit vele verschillende adapties
Deze zijn gevormd door natuurlijke selectie
Adaptaties zijn functioneel gespecialiseerd
Hoe kom je erachter welke adaptaties er zijn?
Reverse engineering = start met huidige menselijke psyche en gedrag
Welke problemen uit verre verleden konden hiermee worden opgelost
Adaptive thinking = start met problemen die onze voorouders moisten oplossen
Welke adaptaties passen hierbij?
,Welke periode uit evolutionaire verleden pakken we om te vergelijken?
We pakken de periode waarin de mens geëvalueerd is Pleistoceen
EEA = environment of evolutionary adaptedness
- jagers verzamelaars maatschappij, nomadische levensstijl
- voedselschaarste, kindersterfte
De mens heeft zich hier aangepast
Aanname 2:
Mensen zijn geen fitness maximizers = we hebben geen drang te reproduceren
Tellen van baby’s geen goede maat
Voorbeelden:
- seks met voorbehoedsmiddelen
- geen lange rijen voor spermabank
- voorkeur voor vet eten
Aanname 2:
Universal human nature =
Universal human body =
General process learning theory
Behaviorisme = we hopen algemene wetten van leren te ontdekken
Keuze van condition stimulus, ongeconditioneerd stimulus en respons maakt niet uit. Associatie tussen
iedere CS en US kan met hetzelfde gemak worden geleerd
Onlogisch want dier heeft gespecialiseerde zintuigen, motoriek en cognitie vanuit evolutionair verleden
Je hoeft de meest relevante zaken in het leven niet te leren preparedness
Waarom doet hij dit automatisch/ongeconditioneerd, en bestaat dit?
Garcia effect (preparedness)
Deel 1: Ratten likken zoet water en ondertussen lichtflitsen en harde geluiden. Ondertussen werden ratten
met een X-ray bestraald. Hiervan werden de ratten ziek
Resultaat ratten hadden een sterke aversie tegen zoet water, niet tegen licht en geluid
Vanuit behaviorisme gezien onverwacht effect, zij zeggen dat iedere stimulus aangeleerd wordt.
Deel 2:
Als er elektrische schok bijkwam hadden ze aversie tegen licht en geluid en niet zoet water
Conclusie onze gespecialiseerde mechanismen zorgen ervoor dat we per situatie een andere
respons ontwikkelen.
Extreme preparedness voor associatie tussen smaak en ziekte
Gemiddelde preparedness voor associatie tussen licht/geluid en schok
Contrapreparedness voor associatie tussen licht/geluid en ziekte
Contrapreparedness voor associatie tussen smaak en schok
, Ouderlijke investering theorie = hoeveel investeren ouders in hun kinderen?
Veel kinderen krijgen en weinig investeren, of weinig kinderen en veel investeren
Er zijn verschillen tussen man en vrouw hoeveel dit is
Hoorcollege 3
8 juni 2022
Behavioural ecology (gedragsecologie)
1. hoe gedraagt een organisme zich in natuurlijke omgeving
2. Toepassen van gedragstheorieën op bepaalde activiteiten
- Optimaliteitstheorie: wat is optimaal gedrag om te kunnen overleven?
- Speltheorie: geschikt voor vormen van gedrag waarbij meerdere individuen iets met elkaar te maken
- Altruïsme (samenwerking)
- Seksuele selectie: speciale vorm van natuurlijke selectie.
Natuurlijke selectie Charles Darwin
Genen worden doorgegeven als dit dier goede genen heeft voor een omgeving
Groter organisme zullen moeilijker verandering in genen hebben dan kleine
Individuen worden geselecteerd om hun genen door te geven aan de volgende generatie
Niveaus van selectie:
Genen, individuen, groepen, populatie, soorten, ecosysteem
Deze niveaus hebben invloed op selectie
Evolutie van leren
Fruitvliegen experimenten:
- artificiële selectie = individuen selecteren die eigenschap tonen die jij wilt
- experimentele evolutie = je maakt een omgeving waarin je wilt dat jouw organisme wilt overleven
Is er geselecteerd voor de eigenschap die jij interessant vindt
Vliegen leggen eitjes op sinaasappel of ananas, ananas gaat alleen door naar volgende generatie
Kunnen ze dit aanleren, kan je selecteren op leren?
Je kan selecteren op leren! Er is variatie op leervermogen in de genen
Extended fenotypen parasiet induceert verandering van gedrag in gastheer.
Bijvoorbeeld parasiet die mieren infecteert, waardoor mieren in planten omhoog klimmen en ze makkelijk
gepakt worden door predatoren, zodat de parasiet makkelijk zijn nieuwe gastheer vindt.
Tinbergen ‘waarom’ vragen antwoorden in termen van:
1. causatie (wat is de oorzaak van het plaatsvinden van het gedrag)
2. ontwikkeling (hoe is het gedrag ontstaan)
Proximate verklaring = korte tijdspan (op welke tijdspan die uitlegt iets verteld)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nummer34. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
