MATERIAALLEER
LES 1: HOUT
1. INLEIDING
Waarom hout als bouwmateriaal?
- Beschikbaarheid & transporteerbaarheid
- Bewerkbaarheid
- Relatief sterk -> Relatief grote overspanningen
- Prijs
- Natuurlijk (tekening, kleur en textuur) & hernieuwbaar
- = Alleskunner -> Multi-inzetbaar: constructief en niet-constructief
- Restwaarde na ‘sloop’
Te gebruiken als vol hout of afgeleid materiaal
2. DUURZAAM BOSBEHEER
- Ecologisch verantwoord
- Respect voor sociaal-culturele aspecten -> inheemse volkeren
- Economisch haalbaar
= integrale aanpak met meerdere facetten
Keurmerken/ certificaten: weten dat hout duurzaam is gekapt
FSC = Forest Stewardship Council
= Internationale organisatie in 1993 opgericht door milieu-en
mensenrechtenorganisaties, inheemse bevolkingsgroepen en bedrijven uit de
houthandel
➔ Niet verplicht maar door grote vraag wordt zonder label niet meer verkocht
➔ Certificering van bossen
➔ Labelen van houtproducten
De 10 Principes van FSC voor goedbosbeheer
- Het bosbeheer moet de nationale wetten, internationale
afspraken/overeenkomsten en de principes en criteria van FSC respecteren.
- Gebruik en eigendom van het bos moeten zijn vastgelegd en rechtsgeldig zijn.
- De rechten en gebruiksrechten van inheemse volkeren moeten erkend en
gerespecteerd worden.
- Het bosbeheer moet gericht zijn op het handhaven of verbeteren van het lange
termijn sociale en economische welzijn van bosarbeiders en lokale
gemeenschappen.
- De bosproducten en -diensten moeten efficiënt worden gebruikt, opdat de
economische, ecologische en sociale voordelen worden veiliggesteld.
- De ecologische functies en biodiversiteit van het bosgebied moeten worden
beschermd.
- Er moet een duidelijk beheerplan op schrift staan, waarin doelen en middelen
uiteengezet zijn.
, - De sociale, economische en ecologische gevolgen van de activiteiten in het bos
moeten regelmatig worden gecontroleerd.
- Bossen met hoge natuurwaarde moeten behouden en op hun waarde ingeschat
worden.
- Plantages moeten een aanvulling vormen op natuurlijke bossen, maar mogen
deze niet vervangen. Ze moeten worden beheerd in overeenstemming met
principes 1–9.
FSC en duurzaam bosbeheer zijn NIET BEPERKT tot controle van het bos
➔ Controle van verschillende partijen betrokken in CHAIN OF CUSTODY =
handelstraject bos-zagerij-eindproduct
➔ beheersplan opstellen met regels, begeleiding en controle
- Uitgekiend wegennet
- Inventarisatie
- Scholing bosarbeiders
- Eerlijke verloning
- Veiligheidsmaatregelen en werkomstandigheden
- Rechten van de belanghebbenden
- Bescherming van kwetsbare en unieke bosgebieden
Chain of custody
3. HOUTSTRUCTUUR
Groei van de boom
Een boom is een op druk (eigengewicht) en buiging (wind) belaste kolom =
spanningen waaraan hout goed kan weerstaan.
Trek loodrecht op lengterichting (dwars op vezels) treedt zelden op in natuur ->
minder weerstand
➔ Hout is anisotroop
= eigenschappen zijn richtingsafhankelijk
, Houtstructuur
Naaldhout (Softwood) = Coniferous-> = conus ->
kegeldragers
- Overleven in bar klimaat en weinig vruchtbare
grond
- Vaak dunne rechte stam, kruin in kegelvorm,
open takkenstructuur
- Gaan zuinig om met water:
➔ Kleverige naalden met klein manteloppervlak
➔ Afstoten van lager liggende takken
Loofhout (Hardwood) = Deciduous= de + cadere-> afvallen
- Overleven in meer gematigde klimaten
- Weelderige bolvormige kruin met veel bladeren
- Dikkere minder rechte stam
- Laten bladeren vallen in winterperiode
(bescherming tegen overgewichtsneeuw + minder vochtverlies)
Houtanatomie
Groei van de boom (wortels + stam + kruin):
- Sappen (water met voedingsstoffen en mineralen = anorganisch) worden via
spinthout vanuit wortels naar boven gepompt (opwaartse sapstroom)
- In de bladeren worden sappen m.b.v. zonne-energie en koolzuur omgezet in
nuttige voedingsstoffen (suikers), waarbij zuurstof vrijkomt = fotosynthese
- Voedingsstoffen gaan via bast terug naar de wortels (neerwaartse sapstroom)
- Vallende bladeren en schors worden door bacteriën terug omgezet in anorganisch
materiaal
Koolstofkringloop
Boom groeit in hoogte (primaire groei) en dikte (secundaire groei) Na tijd verplaatst de
sapstroom zich naar buiten toe (valt meer naar binnen toe stil)-> “verkerning"
, kernhout (donkere kleur)
- vorming van looistoffen, harsen, …
- vaten worden afgesloten (thyllen)
- vorming bederfwerende middelen
- verdikking celwand
celwand
= basis van het sterke hout
microfybrillen= bouwblokken celwand
➔ Natuurlijke polymeren:
Cellulose:40-50% (secondary and outer layer)
- semi kristallijne ketens van glucose = vezels
- (trek) sterkte celwand
- Gevoelig voor water en chemicaliën
Hemicellulose (middle layer): 25-40% (loofhout) 20-30% (naaldhout)
- korter & sterker vertakt dan cellulose -> elasticiteit
Lignine (primary wall): 20-25% (loofhout) 30-40% (naaldhout)
- complexe crosslink moleculen
- fungeren als cement -> duurzaamheid & mechanische (druk)sterkte
- Gevoelig voor zuren
+ Organische & anorganische bestanddelen: 5-10% vetten,
looizuur, harsen, mineralen mineralen (0.5%): Si, Ca, K, Na, Mg
&P
Macroscopische anatomie:
1) Merg/hart:
- Centrale zone, beperkt in omvang
- Restant van de jonge stengel
- Verhout niet -> blijft gevoelig voor schimmel
2) Kernhout:
- Cellen nemen niet meer deel aan leef proces
(sapstroom)
- Gevormd uit afstervend spinthout (verhouting is
opgetreden)
- Uitsluitend mechanische functie
- Meestal donkerder van kleur door lignine
3) Spint (secundair xyleem):
- Levende cellen -> opgaande sapstroom (vocht &
anorganische bestanddelen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sienschoofs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.