Hoofdstuk 1: Wat is recht?
“Recht is het geheel van bindende regels tot ordening vd samenleving in beginsel opgelegd, minstens
bekrachtigd door de maatschappij en als zodanig afdwingbaar gesteld.”
- Iets waar je dagdagelijks mee geconfronteerd wordt
- Rechtsregels = regels die afdwingbaar zijn met maatschappelijk geweld
Om van recht te spreken, 3 categorieën van regels:
1. Regels van ordenen – recht probeert te ordenen
2. Regels van ordenen kunnen afdwingen – regels hebben om regels voor ordening te handhaven
3. Regels die bovenstaande kunnen wijzigen – recht is in evolutie
Objectief recht tov subjectief recht
- Objectief: recht zoals het bestaat, rechtsregels die er zijn, vb. Grondwet
- Subjectief: rechten die wij ontlenen ah objectief recht – Objedtief kent ons rechten toe en die gaan wij
uitoefenen
Vb. recht op afbeelding: niemand mag jouw afbeelding gebruiken zonder toestemming: je gaat naar rechter
omdat men foto van jou gemaakt heeft en deze online gezet heeft zonder jouw toestemming
Hoofdstuk 2: Indeling vh nationaal recht
Nationaal recht tov internationaal recht
N: recht dat een nationale oorsprong heeft, komt voor uit ons land, door Belgische wetgevers gemaakt, vb.
wetgeving door Vlaams Parlement, provincieraad…
I: recht dat een internationale oorsprong heeft, vb. landen sluiten verdragen
Onderscheid relativeren
Onderscheid privaat-publiek recht
Privaat recht
Recht dat van toepassing is op relaties tssn burgers, vb. willen huren, iemand verkoopt iets…
Gekenmerkt door traditie en vrijheid
Burgerlijk recht
- Regelt het functioneren van burgers
- Geboorte, overlijden, erfgenamen, burgerlijke staat, samenwonen…
- Burgerlijk wetboek BW (ah herzien omdat deze enorm oud zijn) + afzonderlijke regels
NBW (nieuw burgerlijk wetboek): nieuwe stukken worden hieraan toegevoegd zodat oud leeg is en
nieuw uiteindelijk volledig up-to-date is
Ondernemingsrecht
- Regelt het functioneren van ondernemingen
- Wetboek van Economisch Recht WER
Gerechtelijk recht (= privaatrechtelijk procesrecht)
- Afdwingbaarheid van bestaande regels ih burgerlijk of ondernemingsrecht
- Regelt de gerechtelijke organisatie van ons land
- Welke hoven en rechtbanken we hebben, voor welke materie we naar welke rechtbank moeten gaan,
wie voor wat bevoegd is…
- Gerechtelijk wetboek GerW
1
,Inleiding Nationaal recht
Publiek recht
Regelt de relatie tssn burgers en de overheid of tssn overheden onderling
Gekenmerkt door eenzijdige dwingende overheidsbeslissingen
Grondwettelijk recht
Grondwet: 3 materies:
1. Organisatie vd staat
2. Basisstructuren vd machtsuitoefening, vb. uitvoerende macht
3. Toekennen ve aantal rechten en vrijheden, vb. vrijheid meningsuiting, onderwijs, vereniging
+ Regels die we fundamenteel vinden voor onze samenleving
Bestuursrecht
Regelt de inrichting en werking vd uitvoerende macht
- In praktijk de regering
- Werking van ministeries en provincies etc
- Geen wetboek, wel afzonderlijke wetten
Fiscaal recht
Regelt relatie burger-overheid
- Overheid die geld bij burgers en overheden gaat halen
- Verschillende wetboeken, vb. BTW-wetboek, inkomstenbelasting…
Strafrecht
Regels waarvan we als maatschappij zeggen dat ze belangrijk zijn omdat ze te maken hebben met de
functionele rechten, de waarde vd maatschappij, de openbare orde…
- Volg je deze niet sanctie
- Sanctie wordt afgedwongen door de overheid
- Strafwetboek SW
Strafprocesrecht
- Vervolg van strafrecht, voor conflicten tssn burgers
- Tegenhanger gerechtelijk wetboek Wetboek van Strafvordering
Onderscheid en relativering publiek & privaat
Relevantie vh onderscheidt
- Wordt vandaag minder en minder belangrijk
- Privaat recht is aanvullend/suppletief
- Regels bestaan maar men kan er van afwijken
- Suppletief recht: men kan er mee spelen
- Publiek recht; regels van openbare orde dwingend recht
- Niet van af te wijken
- Doel regels van openbare orde: fundamentele belangen van de maatschappij veiligstellen, vb.
consumentenbescherming, regels inzake huwelijk
Relativiteit
Onderscheid publiek- en privaatrecht relativeren door rol vd overheid en verschillende rechtstakken:
- Economisch recht/ondernemingsrecht:
- Regel voor ondernemingen = privaat recht
- Ook regels voor het publiek recht
o Markt regulerend recht: hoe je je moet gedragen od markt, prijscontrole,
veiligheidsnormen…
Behoort eerder tot publiek recht
2
,Inleiding Nationaal recht
- Sociaal recht bestaat uit:
- Individueel arbeidsrecht
- Collectief arbeidsrecht – vakbonden en werkgevers maken afspraken
- Sociaal zekerheidsrecht
Vooral publiek recht want sociale zekerheid
Overlappingen in praktische problemen
- Praktijk laat zich niet altijd indelen juridisch probleem dat zich voordoet is niet puur privaat of publiek
Vaak tegelijkertijd privaat en publiek
- Geen onderscheid in Europees recht
Privaatrechtelijke technieken
- Overheid doet meer beroep op technieken die behoren tot het privaatrecht
- Vb. statuut werknemer – ambtenaar
o Nu: meer en meer contracten afgesloten = werknemers
o Makkelijker te ontslaan
- Vb. Hoe verkrijgt de overheid goederen?
o Nieuwe baan aanleggen
o Vroeger: onteigenen (publiek recht)
o Nu: contracten sluiten, aankoopovereenkomsten (privaatrecht)
3
, Inleiding Internationaal recht
Hoofdstuk 3: Internationaal recht
Internationaal privaat recht (IPR)
- Bepaalt welk nationaal recht je gaat toepassen op situatie waarin een vreemd/buitenlands element zit
- Internationale overeenkomsten waarin regels zitten ivm de vraag welk recht we toepassen
- Bron: nationaal recht
- Wetboek IPR: in situatie X, recht Y etc
- “Hinkende” rechtsrelaties = ongelijke rechtsgevolgen in diverse landen creëren delicate private en
professionele gevolgen voor de betrokkenen
Internationaal publiek recht (volkerenrecht)
- Regelt de relaties tussen landen of landen en internationale organisaties of tussen internationale
organisaties onderling
- Komt voort uit internationale overeenkomsten
- Materies van deze verdragen zijn vaak publiekrechtelijk maar kunnen ook privaatrechtelijk zijn
- Vb. publiek: uitleveringsverdragen, defensie, dubbelbelastingverdragen (men wil niet dat inkomsten
in 2 landen belast worden)
- Vb. privaat: handelsverdragen
- Tot stand komen ve overeenkomst = zeer langzaam proces: komen tot stand in verschillende stappen
1. Onderhandelen
2. Verdragen ondertekenen
3. Verdragen bekrachtigen door nationaal parlement kan nu pas in werking treden
Europees recht
- Nationale bevoegdheden worden overdragen aan supranationale instellingen die zelf rechtsregels creëren
tot oprichting of bevoegdheidsuitbreiding vd instellingen
- Kenmerken voor Europees recht:
1. Overdracht van bevoegdheden
- Alle 27 landen dragen deel van hun bevoegdheden over gaan naar EU en worden door hen
geregeld
2. Primauteit/voorrang vh Europees recht
- Bij conflict tssn regel van nationaal en Europees recht Europees recht heeft voorrang
3. Directe werking
- Iedere burger kan zich onmiddellijk beroepen od regel van Europees recht
- Art. 101: je roept een regel van Europees recht in – zegt dat je bepaalde afspraken niet mag maken,
zo wel: ze zijn nietig
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roggemanslaura. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.