Thema 11: Stoornissen in de bijnierschorsfunctie
11.1.1 Productie van bijnierschorshormonen
De bijnier bestaat functioneel gezien uit 2 endocriene organen met
verschillende embryologische oorsprong. Het bijniermerg is van neuro-
ectodermale oorsprong, en produceert de catecholamines adrenaline &
noradrenaline.
De bijnierschors is van mesodermale oorsprong en produceert
corticosteroïden (bijnierschorshormonen).
De bijnierschors kan worden verdeeld in 3 lagen.
Zona reticularis = de buitenste laag: produceert mineralocorticoïden (aldosteron)
Zona fasciculata = de middelste laag: produceert glucocorticoïden (cortisol). Is de dikste laag.
Zona reticularis = de binnenste laag: produceert androgenen.
Deze differentiatie is te verklaren door de sets enzymen die aanwezig zijn in de drie
lagen. In de zona glomerulosa zijn er bijvoorbeeld enzymen die cholesterol in aldosteron
omzetten. In de zona fasciculata zijn juist enzymen die cholesterol in cortisol omzetten.
Alle bijnierschorshormonen worden in ieder geval gemaakt vanuit cholesterol.
De bijnierschors kan de hormonen niet opslaan en moet ze dus direct uitscheiden naar
de bloedbaan.
11.1.2 Regulatie van de afgifte van glucocorticoïden
De afgifte van glucocorticoïden door de 2 binnenste lagen wordt
gereguleerd via hypofysehormoon ACTH. Dit is een peptide van 39
aminozuren, dat wordt afgesplitst van voorloper POMC. De secretie van
ACTH staat onder invloed van een aantal hormonen uit de hypothalamus
die via het portale hypofysaire systeem de voorkwab bereiken. De
belangrijkste hormonen zijn CRH (corticotropin releasing hormone) en AVP
(arginine-vasopressine).
POMC wordt ook gemaakt in de middenkwab, aar hier verloopt de modificering verder en wordt uit ACTH het melanotrope
hormoon α-MSH afgesplitst. De endocriene cellen v/d middenkwab worden neuraal gereguleerd (dopaminerge inhibitie).
De secretie van glucocorticoïden wordt beïnvloed door:
Cerebrale/hypothalame invloeden
o Pulsatiele secretie
o Ritme
Reactie op stress
Terugkoppeling door cortisol
Immunologische factoren
Vooral de terugkoppeling door cortisol is erg belangrijk in dit
systeem. In de voorkwab zitten wel cortisolreceptoren, in de
middenkwab niet. Dus cortisol kan alleen een negatieve
feedback hebben op de voorkwab. Cortisol komt via een
receptor in het cytoplasma aan bij de kern, en geeft daar
aanleiding tot transcriptie van DNA dat codeert voor de 4
sleutelenzymen van de gluconeogenese:
Hiermee dragen glucocorticoïden bij aan de glucostase. Bij een overmaat aan glucocorticoïden kan een neiging tot
hyperglycemie ontstaan, waardoor meer insuline wordt afgegeven. Dit doet het lipolytisch effect van glucocorticoïden
teniet. Naast de 4 sleutelenzymen v/d gluconeogenese worden ook enkele andere enzymen verhoogd tot expressie
gebracht door cortisol, bij de hond is dit o.a. het hittestabiele iso-enzym van alkalische fosfatase.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lauraderks97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
