Week 2 Les 1 H8 paragraaf 8.1, 8.2 en 8.4
Les 2 HBO-jurist
Week 3 Les 1 H2 t/m 2.3.1
Les 2 H2.3.2 t/m 2.3.4 + 2.5.1
Week 4 Les 1 H4.1 t/m 4.3.1
Les 2 H5.1 t/m 5.3 en 5.6
Week 5 Les 1 H5.4 t/m 5.5.9 en 5.7
Les 2 H7.1 t/m 7.3
Week 6 Les 1 H7.7, 7.8 en 7.10 (m.u.v. 7.7.2)
Les 2 Literatuur op #OO
H1 Terreinverkenning
1.1 Is recht saai?
Recht omvat veel meer veel meer dan wetten leren en kennen. Recht vormt een centraal
onderdeel van het maatschappelijk leven.
1.2 Waarom recht?
Er zijn vier functies van het recht:
- Normatieve functie → gedragsregels waarvan nagenoeg iedereen in de samenleving vindt,
dat zij moeten worden nageleefd en opgevolgd. Die gedragsregels (normen) vinden we in
moreel opzicht zo belangrijk, dat we ze schriftelijk vastleggen, met een straf als zij worden
overtreden.
- Geschiloplossende functie → In de westerse cultuur is eigenrichting verboden. Wij kennen
een een rechterlijke organisatie (rechterlijke macht) die bij uitsluiting oordeelt of iemand
moet worden gestraft en zo ja, op welke wijze en met behulp van welke procedure.
- Additionele functie → Als partijen vergeten zijn op een bepaald punt afspraken te maken,
geeft het recht aan welke regels gelden.
- Instrumentele functie → het gebruiken van het recht om een probleem op te lossen.
1.3 Waar vinden we het recht?
Nederland kent vier rechtsbronnen?
- De wet → Er zijn wetten op het terrein van privaatrecht (tussen burgers onderling) en
publiekrecht (tussen de overheid en de burger).
Het privaatrecht valt uiteen in twee deelgebieden:
- Het personen- en familierecht → regelt bijv zaken als geboorte
- Het vermogensrecht → hierin vallen alle op geld waardeerbare handeling tussen
burgers onderling.
Ook kent privaatrecht het ondernemingsrecht, hierin wordt alles geregeld wat
ondernemingen en bedrijven betreft.
, Ook het burgerlijk procesrecht valt onder privaatrecht, dit zijn de regels die op het voeren
van juridische procedures op het terrein van privaatrecht van toepassing zijn.
Publiekrecht niet verder op in.
- Het verdrag → Verdragen bevatten ook rechtsregels. Deze regels noemen we
verdragsbepalingen. Een verdrag is een afspraak, een overeenkomst gesloten door twee of
meer staten. Verdragen worden steeds belangrijker.
- De jurisprudentie → Het geheel van uitspraken van rechters. Een rechter spreek dus niet
alleen recht maar kan ook recht maken.
- De gewoonte → Ook de gewoonte kan als bron van recht functioneren. Gewoonte regels
komen steeds minder vaak voor.
Als het gaat om wetten is er een onderscheid tussen:
- Een wet in formele zin → een wet die tot stand is gekomen door regering en
Staten-Generaal samen.
- Een wet in materiële zin → is iedere regeling van een wetgever die bestemd is voor een
onbepaald aantal en dus niet bij name genoemde personen gelden.
1.4 Enkele onderscheidingen binnen het recht
Onderscheid tussen materieel en formeel recht:
- Materieel recht → recht dat betrekking heeft op wat men mag en niet mag, welke rechten
en welke verplichtingen men heeft.
- Formeel recht → (procesrecht) heeft betrekking op het recht van procederen. Het gaat
daarbij om vragen als: bij welke rechter moet ik zijn?, hoe moet er worden geprocedeerd?,
welke termijnen moeten in acht worden genomen?
Onderscheid tussen dwingend en aanvullend recht:
- Dwingend recht → recht waarvan de burgers niet mogen afwijken, doen zij dit toch dan zijn
gewoon de wettelijke regels van toepassing.
- Aanvullend recht → recht waarvan de burgers mogen afwijken, regels van aanvullend recht
gelden alleen wanneer de partijen over de betreffende inhoud iets hebben afgesproken.
Onderscheid tussen objectief en subjectief recht:
- Objectief recht → positief recht, het recht dat uit de geldende rechtsbronnen wet, verdrag,
jurisprudentie en gewoonte voortvloeit.
- Subjectief recht → recht dat individuen in concreto bezitten omdat het objectieve recht dit
met zoveel woorden verklaart.
H8 (paragraaf 1,2 en 4) Burgerlijk procesrecht
8.1 Inschakeling van de rechter
Als er een geschil is dat niet samen op te lossen is moet/kun je naar de rechter stappen, eigen
rechter spelen is verboden. De belangrijkste regels van het burgerlijk procesrecht vinden we in het
Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).
8.2 Rechterlijke organisatie
De basis voor de rechterlijke organisatie in Nederland vinden we in de Grondwet en wel in art. 112
lid 1: ‘Aan de rechterlijke macht is opgedragen de berechting van geschillen over burgerlijke
rechten en over schuldvorderingen.’ In art. 113 lid 1 Grondwet staat dat de rechterlijke macht ook
belast is met de berechtingen van strafbare feiten.
, Welke gerechten behoren tot de rechterlijke macht? → art. 2 Wet op de rechterlijke organisatie
(Wet RO): De tot de rechterlijke macht behorende gerechten zijn:
a de rechtbanken;
b de gerechtshoven; en
c de Hoge Raad
- De rechtbank: de kantonrechter
De afdeling van de rechtbank die zich met civiele zaken bezighoudt, kent twee soorten
rechters: de kantonrechter en de gewone civiele rechter. De kantonrechter is in een groot
aantal zittingsplaatsen verspreid over het land gevestigd. Het gebied waarbinnen een
kantonrechter zijn rechtsgebied heeft (jurisdictie) heet kanton. Een kanton omvat één of
meerdere gemeenten. Het aantal kantonrechters per kanton hangt af van het aantal
inwoners van de gemeente. Een kantonrechter spreek alleen recht: unusrechtspraak. Ook
als een kanton meerdere kantonrechters heeft, verrichten zij ieder hun werk onder eigen
verantwoordelijkheid. Een kantonrechter spreekt recht op veel rechtsgebieden, de
belangrijkste zaken bevinden zich op het terrein van privaatrecht en strafrecht
- Strafrecht: bij strafrecht behandelt de kantonrechter alle overtredingen zoals te hard
rijden, door rood rijden, fout parkeren. Het gaat hier dus om de minst zware
vergrijpen.
- Privaatrecht: voor privaatrecht geeft de wet de volgende regels (zie art. 93 Rv). Alle
vorderingen t/m 25.000 euro worden door de kantonrechter behandeld. Bij deze
categorie moet je vooral denken aan vorderingen die voortvloeien uit
verbintenissen. Verbintenissen ontstaan of uit een overeenkomst of uit de wet
(rechtmatige en onrechtmatige daad). De kantonrechter is ook bevoegd in zaken
betreffende vorderingen van onbepaalde waarde, maar waar duidelijke
aanwijzingen bestaan dat de vordering geen hogere waarde vertegenwoordigt dan
25.000 euro. Ook is de kantonrechter bevoegd om kennis te nemen van alle
vorderingen met betrekking tot een bepaald soort overeenkomst; dergelijke
vorderingen worden (vanwege hun specifieke aard) ook wel aardvorderingen
genoemd. De hoogte van de vordering is van geen belang.
- Figuur 8.1 Zaken bij de kantonrechter
- De rechtbank: de afdeling civiel, straf en bestuur
In iedere rechtbank zijn heel veel verschillende rechters werkzaam omdat ieder jaar over
vele honderdduizenden zaken beslissingen moeten worden genomen. Evenals de
kantonrechter spreekt de rechter bij de civiele afdeling als regel alleen recht
(unusuitspraak). Vanwege de enorme toename van civiele zaken is het niet meer mogelijk
dat meerdere rechter aan dezelfde zaak werken. Er vindt alleen collegiale rechtspraak
(namelijk door drie rechters) plaats als het om ingewikkelde zaken gaat die ook
maatschappelijk gezien een zekere impact (zullen) hebben. In geval van collegiale
rechtspraak beraadslagen rechters gezamenlijk over de uitkomst van een geschil. Kunnen
zij niet in overeenstemming komen, dan beslist de meerderheid.
Hiernaast heeft de rechtbank nog twee andere afdelingen: de afdeling strafrecht (ook wel
strafkamer genoemd, oordelen over gepleegde misdrijven) en de afdeling bestuursrecht
(oordelen over geschillen tussen een burger en de overheid).
Sommige rechtbanken beschikken ook nog over een belastingkamer voor geschillen tussen
de inspecteur die een aanslag heeft opgelegd en een particulier.
In civiele geschillen is de civiele afdeling van de rechtbank bevoegd, behalve als de
kantonrechter uitdrukkelijk door de wet is bevoegd is verklaard. Binnen de rechtbank zijn
ook nog andere rechters als alleensprekende rechter werkzaam.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lvharen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
