Bij bestuurskunde kijken we alleen naar het openbaar bestuur, dus bijvoorbeeld de
ministeries en de tweede kamer.
De Staten-Generaal zijn sinds 1814 de volksvertegenwoordiging, ofwel het parlement van
Nederland. Bij de Grondwet van 1815 werd een tweedekamerstelsel ingevoerd en sindsdien
bestaat de Staten-Generaal uit de Eerste en Tweede Kamer.
De Tweede Kamer kiezen wij (het volk) direct op basis van voorkeursstemmen. De
wetsvoorstellen uit de Tweede Kamer worden getoetst door de Eerste Kamer. Past het
wetsvoorstel binnen de Nederlandse regelgeving?
De koning is de voorzitter van de Eerste Kamer.
Daarnaast tekent hij uiteindelijk de wetten als
die worden goedgekeurd door de Eerste
Kamer.
Centrale overheid (landelijk geregeld)
- Eerste en tweede kamer, ministeries,
regering, rechterlijke macht, raad van state,
rekenkamer (keuren begrotingen wel of niet
goed, zijn onafhankelijk), ombudsman en
adviescolleges.
Zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) is een bestuursorgaan dat onder de Rijksoverheid valt,
maar niet hiërarchisch ondergeschikt is aan een minister. De betreffende minister is dus niet
verantwoordelijk voor beslissingen van een ZBO, maar heeft wel een (beperkt) aantal
bevoegdheden. Hij kan bijvoorbeeld in sommige gevallen bestuursleden benoemen of de
begroting goedkeuren. Bijvoorbeeld: Kamer van koophandel, CBR, Sociale
Verzekeringsbank
Een bestuursorgaan is "een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is
ingesteld" (Algemene wet bestuursrecht, artikel 1.1). Volgens het bestuursrecht mag een
bestuursorgaan niets, tenzij het wordt toegestaan door een wettelijk voorschrift. Dit is het
legaliteitsbeginsel.
Trias Politica (Montesquieu 18e eeuw)
- Wetgevende macht = regering en Staten-Generaal (eerste kamer corrigeert dat goed
of af kamerleden).
- Uitvoerende macht = regering (politie, OM controlerende instantie).
- Rechtsprekende macht = rechters (worden voor het leven benoemd, ze hebben geen
politieke kleur en niet beïnvloedbaar).
Scheiding of spreiding van machten?
Scheiding van machten, ze staan boven elkaar en kunnen elkaar niet beïnvloeden. Daarom
spreken we in Nederland meer van de spreiding van machten. Het zijn geen gespreide
machten, ze zijn meer verspreid.
, Het is het beste als er een evenwicht bestaat
tussen de drie verschillende machten. Deze
machten moeten verspreid zijn over de
samenleving. Het gaat er dus niet om dat er echt
sprake is van een scheiding TUSSEN de machten,
maar dat ze evenwichtig zijn verdeeld.
Trias Politia - Herziening
In principe heeft het parlement bevoegdheid om
wetten vast te stellen – maar worden uitvoering en
handhaving overgelaten aan de regering. Het
parlement controleert.
Ondanks dat de rechtgevende macht in principe onafhankelijk is – in Nederland zijn rechters
voor het leven benoemd. Daarnaast komt het voor dat Tweede Kamerleden vanuit hun
positie lijken op te treden als rechter. De minister is altijd eindverantwoordelijk – zo geeft hij
het OM aanwijzing hoe zij – volgens hem/haar – zouden moeten handelen. In dat geval
vraagt de minister eerst het college van procureurs-generaal om advies en hij geeft de
rechter daarover alle informatie.
Rechters worden voor het leven benoemd en worden van het podium afgedragen.
Ministers zitten er maar voor 4 jaar, maar als ambtenaar van een ministerie kan je er heel
lang zitten. De echte macht zit in de top van het ambtenarenapparaat van het ministerie. De
ministers hebben dus niet zo veel macht.
Secretaris-Generaal (inspecteur-generaal)
Onder de ministerie (linkin pin tussen minister en ministerie) is de secretaris generaal (hoofd
ambtenaar). Deze heeft de dagelijkse kleiding over de ambtelijke organisatie. de functie van
de Secretaris-Generaal is ook politiek gezien belangrijk; hij of zij is het eerste ambtelijke
aanspreekpunt voor de bewindspersoon.
Elk ministerie heeft een uitvoerend orgaan, genaamd een agentschap. Die kunnen deels
tegen betaling en zelfstandig producten of diensten leveren aan het
bedrijfsleven/derden/organisaties binnen het Rijk. Bijvoorbeeld DUO is een agentschap van
het miniserie van Financiën. Een minister draagt verantwoordelijkheid voor de
agentschappen binnen zijn ministerie.
Tentamen: wie heeft de werkelijke macht: de secretaris generaal of een minister?
Nederlandse Zorgautoriteit
Houdt toezicht op het GEDRAG van de zorgaanbieders (ziekenhuizen en artsen) en
zorgverzekeraars. Ook kijken ze of de wet wordt NAGELEEFD.
- Ze stellen regels, budgetten en tarieven vast voor dat deel van de zorg dat is
gereguleerd
- Ze stellen condities voor marktwerking vast die geheel of gedeeltelijk geliberaliseerd
kunnen worden.
Twee jaar geleden is er een klokkenluider geweest bij de NZ die heeft gezegd dat de RvB
van de NZ niet goed bezig was.
Tentamen: wie houdt nu toezicht op wie en hoe kunnen we daar op vertrouwen?
Beleidscyclus
Geldt voor elk bestuurlijke organisatie die onder de overheid valt. Voor de meeste organen
een proces dat slechts over vier jaar wordt uitgerold.
- Agendavorming
- Beleidsvoorbereiding
- Implementatie
- Beleidsevaluaties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marithvdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.