OVERZICHT
● Deel 1 – Algemene beginselen strafprocesrecht
○ Inleiding: definitie, soorten strafrechtspleging
○ Actoren en beleidsorganen
○ Rechten van verdediging in strafzaken
○ Vorderingen die uit het misdrijf voortvloeien: strafvordering en burgerlijke vordering
● Deel 2 – Vooronderzoek in strafzaken
○ Voor het onderzoek
○ Tijdens het onderzoek
■ Inleiding
■ Opsporingsonderzoek en gerechtelijk
■ Onderzoeksverrichtingen
■ Voorlopige hechtenis
● Deel 3 – Onderzoek ter terechtzitting
○ Bevoegdheid in strafzaken
○ Saisine van de vonnisgerechten
○ Rechtspleging voor vonnisgerechten
○ Bewijsregeling
○ Rechtsmiddelen
1
, DEEL 1: Algemene beginselen strafprocesrecht
OVERZICHT
1. Inleiding
○ Soorten strafrecht
■ Materieel strafrecht
■ Formeel strafrecht
○ Doelstellingen binnen het strafrecht
○ Soorten strafrechtspleging
■ Accusatoire
■ Inquisitoire
2. Actoren en beleidsorganen
○ Actoren
■ Private actoren
● Verdachte
● Slachtoffer
● Burgerlijke aansprakelijke partij
● Tussenkomende partij (derden)
■ Overheidsactoren
● OM
● Politie
● Onderzoeksrechter
● Onderzoeksgerechten
● SURB
● JA en Justitiehuizen
● Tuchtrechtbanken
● Vonnisgerechten
○ Beleidsorganen
3. Rechten van verdediging in strafzaken
4. Vorderingen die uit het misdrijf voortvloeien: Strafvordering en burgerlijke vordering
Omschrijving = Het geheel van rechtsregels waardoor ‘strafprocesrecht
bepaalde gedragingen strafbaar w gesteld en ‘strafrechtspleging’
gesanctioneerd → misdrijven & straffen ‘strafvordering sensu lato’1
= Het geheel van de procedurele spelregels volgens
welke het materieel strafrecht wordt toegepast
Personen tot wie regels ⇒ Iedereen ⇒ Overheid
gericht zijn ● = Politie, staande en zittende magistratuur
Horizontaal / verticale Horizontale processtructuur Verticale processtructuur
processtructuur ● Aanklager en verdediging op gelijke voet, ● Overheid staat boven de procesvoering
ze vechten met gelijke wapens
Beklaagde / verdachte ⇒ Beklaagde ≠ object van de rechtspleging ⇒ Verdachte = ‘object’ van de rechtspleging
⇒ Beklaagde = volwaardige procespartij
Wie bepaald Partijen Overheid
procesverloop?
Rol van de rechter Passieve rol rechter Actieve rol rechter
● Taak: erop toezien dat procedure correct ● Taak: ‘waarheid’ ontdekken
verloopt
Tegensprekelijkheid Tegensprekelijk Geheim en niet-tegensprekelijk
Voorkomen Landen: Common law landen (Angelsaksische Landen: Continentaal-Europees en daarop
landen) geïnspireerde landen
Fase: Fase terechtzitting Fase: Fase vooronderzoek
⇒ Zuiver accusatoire of inquisitoire komt niet meer voor
⇒ Belgische rechtspleging = mengeling van beide soorten rechtspleging
● Vooronderzoek: Inquisitoire
● Terechtzitting: Accusatoire, maar ook inquisitoire trekken
○ Reden: steunt helemaal op strafdossier (is opgesteld tijdens vooronderzoek
3
, 2. Actoren en beleidsorganen
—--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Actoren
PRIVATE actoren
Actoren Omschrijving
Verdachte = Een verzamelnaam voor personen die ervan verdacht wordt een strafbaar feit te hebben gepleegd
● Natuurlijke persoon als verdachte ⇒ Verschillende statuten
Statuut Omschrijving Fase Rechten waarop aanspraak
Verdachte = tegen deze persoon z er aanwijzingen dat hij het misdrijf Vooronderzoek (OO) → Minimumrechten verhoor
gepleegd h, maar hij is nog niet schuldig verklaard → Inzage dossier vragen
Inverdenkinggestelde = Degene die dr de OR formeel in verdenking gesteld is. Vooronderzoek (GO) → Inzage dossier vragen
→ Bijkomende onderzoeken vorderen
→ Aanbrengen bij KI bij onderzoeken van > 1j
Beklaagde = Volwaardige procespartij, die verschijnt voor de Onderzoek ten gronde → Automatische inzage
strafrechtbank (politierb, correctionele rb) → Verdediging voeren op de zitting (Art. 6 EVRM)
Beschuldigde = Volwaardige procespartij, die verschijnt voor het Hof v Onderzoek ten gronde → Automatische inzage
Assisen → Verdediging voeren op de zitting (Art. 6 EVRM)
Veroordeelde = Persoon die veroordeeld is, de beslissing is Onderzoek ten gronde → Binnen het raam van strafuitvoeringsrecht
onweerlegbaar (na de uitspraak) → Geen vermoeden van onschuld
● = De beslissing kan niet meer bestreden w
dr een rechtsmiddel (beroep of verzet)
● Rechtspersoon als verdachte
○ Wetgevend kader: art. 2 bis VT.
○ Er zal altijd een lasthebber ad hoc worde aangesteld
■ =/= een gewone vertegenwoordiger
● Advocaat:
○ Verdediging = advocaat + verdachte
Slachtoffer ● Toename aandacht slachtoffer in België
○ Aanleiding:. parlementaire onderzoekscommissies Dutroux-Nihoul en Tweede Bendecommissie
■ Wetswijzigingen: vb. art. 3bis VTSv. → Verplichting tot correcte bejegening SO
■ Aandacht vr slachtoffer enorm hoog toen
● Verschillende statuten
○ Ontstaan: Wet 12/03/1998 → voorheen enkel burgerlijke partij
○ Onderscheid:
Statuut Omschrijving Rechten waarop aanspraak
Slachtoffer = iedereen die schade h geleden door een misdrijf ⇒ Slachtoffervriendelijk bejegening
(algemeen) ● Verplicht op te roepen voor openbare terechtzitting
● Burgerlijke belangen ambtshalve aanhouden
● Specifieke regels verhoor minderjarigen SO
● Slachtofferhulpfonds
● ‘Partner’ in fase strafuitvoering
⇒ Herstelbemiddeling tussen dader en SO
Benadeelde = Iemand die in een concreet dossier verklaart ● Recht op bijstand of vertegenwoordiging van een advocaat
schade te hebben geleed als gevolg van een misdrijf ● Vragen om strafdossier in te kijken of kopie te nemen (beroep mogelijk)
(art. 5 bis VTS.) ● Recht om stukken toe te voegen en te w ingelicht over de verdere
verloop vd zaak (vnl. v belang sepot en buitengerechtelijke afhandeling)
● GEEN partij in strafproces
● Niet voldoende om schadevergoeding te krijgen
Burgerlijke partij = volwaardige procespartij, de benadeelde zal ● Recht bijstand of vertegenwoordiging advocaat
effectief initiatief nemen in een procedure en voor de ● Dezelfde rechten als inverdenkinggestelde verdachte
rechtbank een vergoeding vd fr hem geleden schade ○ → Inzage dossier vragen
eisen. ○ → Bijkomende onderzoeken vorderen
→ Hoe? ○ → Aanbrengen bij KI bij onderzoeken van > 1j
- Indien strafvordering al ingesteld: zich ● Noodzakelijk indien men schadevergoeding wil
voegen bij de zaak als BP ● Kan veroordeeld w tot gerechtskosten, wnr men ongelijk krijgt
- Indien strafvordering nog niet ingesteld:
● Of Rechtstreeks dagvaarden
○ wnr: OV, WB
● Of BP bij OR
○ Wnr: WB en MD
4
,Burgerlijke = Degene die op burgerlijk gebied verantwoordelijk is voor de beklaagde (bv werkgever van de werknemer / ouder-kind)
aansprakelijke partij ● Centraal: burgerlijke aansprakelijkheid / aquiliaanse aansprakelijkheidsrecht→ schadevergoeding
● Geen noodzakelijke procespartij
○ Uitz: ouders minderjarige verdachte zullen altijd mee opgeroepen w als burgerlijke aansprakelijke partij in volgende
gevallen:
■ ‘uit handen gegeven minderjarigen’
■ In zaken wegverkeer
Tussenkomende = Partijen (derden) die in de zaak tussenkomen
partij (derden) ● In principe kunnen derden niet in zaken tussenkomen, maar er zijn 2 uitzonderingen
1. Wanneer wet aan strafrechter toelaat om ook een sanctie of maatregel lastens een derde uit te spreken
■ Bijv. verbeurdverklaring van zaken die aan derde toebehoren
2. Wanneer bepaalde wetten hier uitdrukkelijk in voorzien (gedwongen of vrijwillig)
■ Bijv. verzekeringsrecht: verzekeraar2
● Onderscheid:
○ Vrijwillig tussenkomende partijen
○ Gedwongen tussenkomende partijen
OVERHEIDSactoren
● Openbaar Ministerie
Taken ● Leiding van het opsporingsonderzoek in strafzaken
● Uitoefening van de strafvordering
○ = Adiëring van de strafrechter → zaak aanhangig maken bij de strafrechter
○ OM monopolie strafvordering
● Buitengerechtelijke afhandeling
○ Minnelijke schikking
○ BIS
● Bewijsvoering voor strafgerechten
○ Bewijslast ligt bij OM
■ Verdachte geacht onschuldig te zijn en hoeft hiervan geen bewijs te leveren
○ “In dubio pro reo”
■ “Twijfel in het voordeel van de beklaagde”
■ Als er twijfel is w de beklaagde vrijgesproken
○ OM is GEEN procespartij
● Tenuitvoerlegging straffen
Statuut ● Benoemt door de Koning
● Eén en ondeelbaar: alle leden vh parket h dezelfde wettelijke bevoegdheden en vertegenwoordigen het parket
● Afzetbaar, verplaatsbaar
● Hiërarchische opbouw
○ Piramidale structuur → Duidelijke Hiërarchische verhouding tss de verschillende lagen
○ Pen is slaaf, woord is vrij
■ Pen is slaaf
● Vooronderzoek → schriftelijk
● Bij het vooronderzoek moet men de bevelen van de overste opvolgen (hiërarchische
structuur)
■ Woord is vrij
● Openbare terechtzitting → mondeling
● Op de zitting kan men zelf een vordering, eis instellen (rekwisitoor)
Opmerkingen ● Binnen richtlijnen SRB (Minister van Justitie/College PG), kan OM eigen accenten leggen
● Overzicht
2
De verzekeraar zal de tussenkomende partij z ie strafproces
5
, ● Politie
Situering ⇒ Parlementaire onderzoekscommissies hebben geleid tot hervormingen politiediensten
● °Octopusakkoord
● Wet op de Geïntegreerde politie → Geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op 2 niveaus (lokaal en federaal)
Taken
Bestuurlijke taken Gerechtelijke taken
⇒ art. 14 WPA ⇒ art. 15 WPA
● Preventie ● Repressie
● Openbare ordehandhaving ● Opsporing en onderzoek → bewijzen verzamelen
● Hulpverlening: ● Aanhouding
● Inbeslagname
Federaal niveau: Minister van BiZa
Lokaal niveau: Burgemeester ● Verslag maken
Federaal niveau: Minister van Justitie
Lokaal niveau: Procureur des konings (PdK)
Statuut ⇒ Leden van politiediensten hebben eenheidsstatuut (art. 119 WPA)
⇒ Morfologie
● Het administratief en logistiek kader ⇒ art. 118 WPA
○ Taken: werken ondersteunend vr operationeel kader
○ Leden: Personeelsleden zonder bevoegdheid inzake bestuurlijke of gerechtelijke politie
● Het operationeel kader ⇒ Art.117 WPA
○ Taken: operationeel politiewerk (gerechtelijke en bestuurlijke taken)→ politie-opleiding
○ Leden: Politieambtenaren (verdeeld in drie kaders)
⇒ 2 niveaus
Lokale politie Federale politie
Organisatie 1 korps per politiezone Centrale dienst vd federale politie: Brussel
● Eengemeentezone ● DGR: “Algemene Directie v middelenbeheer en informatie”
● Meergemeentezone ○ Taken: administratieve taken
● DGA: “Algemene Directie Bestuurlijke politie”
○ Taken: Operationele taken → bestuurlijke politie
● DGJ: “Algemene Directie Gerechtelijke Politie”
○ Taken: Operationele taken → gerechtelijke politie
Gedeconcentreerde diensten: arrondissementen (1 per arrondissement)
Soorten feiten Lokale gebeurtenissen en fenomenen Gespecialiseerde feiten
● Aard van de te onderzoeken feiten:
● Omvang van het feit:
● Misdaden of wanbedrijven die gespecialiseerde opsporingen en onderzoeken vereisen
Taken → Politieopdrachten van federale aard. → Gespecialiseerde functie (zie boven)
→ Eerstelijns-basispolitiezorg → Steun aan lokale politie
● Basisfunctionaliteiten
= taken die de lokale politie moet uitvoeren om de
basispolitiezorg te kunnen verzekeren
Opmerkingen Toezicht
● Intern toezicht: Algemene Inspectie van de Federale en de Lokale Politie (AIG)
○ = onafhankelijke controleorgaan → waken over werking, evaluatie, klachten van de federale politie
○ Onder gezag van Ministers van binnenlandse zaken en Justitie
● Extern toezicht: Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten (Comité P) → Dienst Enquêtes P
○ Kan zelfstandig optreden of op vraag van Kamer, Senaat, minister ...
○ Bevoegdheid: Stelt onderzoeken naar de activiteiten en de werkwijze van politiediensten, naar hun interne reglementen en richtlijnen
Internationale politiediensten
● Interpol
○ = Een internationaal verbindingsnet tussen de verschillende nationale politiediensten
○ GEEN internationale politie
○ Doorgeven van inlichtingen (preventief & repressief)
● Europol
○ = Europees samenwerkingsverband binnen een intergouvernementeel kader
○ GEEN internationale politie
Staatsveiligheid
● 2 inlichtingendiensten
○ ADIV: Algemene DIenst Inlichtingen en Veiligheid
○ Veiligheid van de Staat
● Bevoegdheid: verregaande opsporingsbevoegdheden om de veiligheid vd staat te garanderen
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jokeversteen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
