In de meeste velden van menswetenschappen zijn er evenveel of meer vrouwen dan mannen
aanwezig, behalve in het veld van filosofie.
Vrouwen werden vroeger gezien als ongeschikt voor filosofie (Hegel: "Vrouwen kunnen natuurlijk
worden opgeleid, maar hun geest is niet aangepast aan de hogere wetenschappen, filosofie, of
bepaalde kunsten... Het verschil tussen man en vrouw is hetzelfde als tussen dier en plant.")
Verklaringen
• Feministische filosofen en psychologische filosofen: vrouwen benaderen zaken anders dan
mannen en filosofie past niet bij de manier waarop vrouwen denken.
• Doordat vrouwen veel met hun gezin bezig zijn, is het moeilijk voor hen om professioneel te
groeien.
• Volgens Jennifer Saul: verschillende factoren die elkaar beïnvloeden
o Vrouwen in filosofie ervaren een ongewone hoeveelheid seksueel geweld.
o Impliciete bias (vooroordelen):
▪ Mensen hebben (onbewust) vooroordelen over leden van groepen die
negatief gestigmatiseerd worden.
▪ Zorgt voor veel belemmeringen voor vrouwen in filosofie: hun werk wordt
niet serieus genomen, moeilijk om een job te vinden, om promotie te
krijgen, etc.
o Stereotype bedreiging (stereotype threat):
▪ Leden van een negatief gestigmatiseerde groep, onderpresteren wanneer zij
bewust gemaakt worden van hun groepslidmaatschap in situaties waarin ze
het belangrijk vinden om goed te presteren.
▪ Zorgt ervoor dat vrouwen in filosofie onderpresteren door bijv. (exclusief)
mannelijke leeslijsten, lesgevers, conferentie programma’s, collega’s, etc.
• Filosofie wordt als mannelijk gestereotypeerd.
Hoe dit veranderen?
• Eerste stap: afstappen van wijdverspreide vooroordelen d.m.v. introspectie (MAAR: in
realiteit zijn we ons niet bewust van de meeste vooroordelen die we hebben).
• Anonimiseren waar mogelijk.
• Stereotypes veranderen door blootstelling aan ‘tegen-stereotype voorbeelden’ (mensen die
het tegenovergestelde van stereotypes presteren/presteerden).
• Wantrouwig zijn over je eigen initieel oordeel (vb. niet de eerste de beste teksten in je
syllabus opnemen, maar nadenken over welke teksten van vrouwelijke filosofen toepasselijk
zijn).
• Stoppen met denken/praten in termen van ‘wie is slim’, dit is namelijk zeer stereotiep (wit,
mannelijk, etc.) en de ene heeft het geluk om slim geboren te zijn en de andere niet.
, Jennifer Saul over de psychologische vooroordelen die de filosofie negatief beïnvloeden - en wat
we eraan kunnen doen.
Vrouwen in de Filosofie
In het VK vormen vrouwen 46% van de studenten die filosofie studeren, maar slechts 24% van de
permanente academische staf. In de VS zijn ongeveer 21% van de professionele filosofen vrouwen. Dit
staat in schril contrast met andere geesteswetenschappen, waar vrouwen gelijk vertegenwoordigd
zijn, of zelfs in grotere aantallen dan mannen. Er was een tijd waarin men geloofde dat vrouwen
eenvoudigweg niet geschikt waren voor filosofie. Dit is een minder populaire kijk tegenwoordig.
Een andere theorie is dat filosofie, vanwege de focus op het analyseren van argumenten, niet goed
aansluit bij de denkwijze van vrouwen, die mogelijk meer gericht zijn op empathie. Een andere
mogelijke belemmering is de gezinsverantwoordelijkheden van vrouwen. Maar dit verklaart niet de
verschillen tussen filosofie en andere geesteswetenschappen. Een belangrijkere factor is het
schokkende niveau van seksuele intimidatie binnen de filosofie. Maar de primaire focus van dit stuk
ligt op impliciete vooroordelen en stereotype dreiging - twee goed onderzochte psychologische
mechanismen die wijdverbreid zijn en die de carrièrevooruitgang van vrouwen kunnen belemmeren.
Hoewel er geen specifieke onderzoeken naar filosofen zijn geweest, zijn er goede redenen om aan te
nemen dat zowel impliciete vooroordelen als stereotype dreiging bijdragen aan de
ondervertegenwoordiging van vrouwen in de filosofie. De sleutel is om te erkennen dat deze
vooroordelen bestaan en er actief tegen te werken. Er is veel dat gedaan kan worden, zowel door de
professionele gemeenschap als door individuen. Het anonimiseren van evaluaties kan helpen, maar
ook het veranderen van stereotypische beelden van filosofen is cruciaal. Dit kan worden bereikt door
meer vrouwen te erkennen en te waarderen voor hun bijdragen aan de filosofie en door ze op te
nemen in prominente academische evenementen. Het is ook cruciaal om ons bewust te zijn van en te
vechten tegen de vooroordelen in onze eigen beoordelingen. Vaak kunnen onze gevoelens over wie
"briljant" is, beïnvloed worden door geslachtsvooroordelen. Kortom, er is veel dat gedaan kan worden
om de impliciete vooroordelen en stereotype dreiging te bestrijden die de carrièrevooruitgang van
vrouwen in de filosofie belemmeren. Het is tijd om actie te ondernemen, zowel uit rechtvaardigheid
als voor het welzijn van de filosofie.
Hipparchia
Hipparchia van Maroneia (ca. 300 v.C.) was gehuwd met Crates en leerling van Diogenes uit Sinope. Ze
behoort tot de kring van Cynische filosofen, een beweging die gekend staat omwille van hun
protestkarakter dat streeft naar een natuurlijke en onconventionele levenswijze, soberheid,
onafhankelijkheid, en schaamteloosheid. Van Hipparchia zijn er verder geen rechtstreekse geschriften
bekend, wel opgetekende verhalen over haar retorische gave en onconventionele levenswijze
(rondtrekkende, sobere levensstijl in teken van medemenselijkheid en wijsheid). Vervolgens verdedigt
ze een filosofie van gelijkwaardigheid (rijk/arm, man/vrouw, vrije mens/slaaf): ‘Als men bij een
bepaalde daad van Theodorus hem niet van onrecht beschuldigt, kan men ook Hipparchia niet van
onrecht beschuldigen als ze hetzelfde doet.’ In dit argument zegt ze dat mannen en vrouwen gelijk zijn
en dus ook gelijk moeten behandeld worden. ‘Je kan mij niet van iets beschuldigen, als je je er zelf
schuldig aan maakt.’
Hipparchia van Maroneia is een interessante en relatief minder bekende figuur in de geschiedenis van
de filosofie. Ze leefde tijdens een periode waarin vrouwen traditioneel niet werden geassocieerd met
intellectuele bezigheden, en toch was ze actief en opgemerkt in de filosofische kringen van haar tijd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tifabella1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.