College Pedagogische Visies, samenvatting Artikelen
Artikel 1- Rousseau
1.4 De Verlichting en de achttiende eeuw
- In de achttiende eeuwse pedagogiek domineerde een intellectuele stroming die bekend is
geworden als de Verlichting.
* Uitgangspunt van deze stroming was de overtuiging dat de menselijke rede het uiteindelijke
criterium is bij het zoeken naar waarheid.
* De gehele werkelijkheid is voor het verstand toegankelijk.
- Verlichte denkers hadden een grote aversie tegen vooroordelen, bijgeloof en tegen het geloof in
autoriteiten.
- Je kan spreken van de verlichte burgerij in de negentiende eeuw, waarmee je dan burgers aanduid
bij wie de pretenties van de verlichte traditie onverminderd zichtbaar zijn.
- Fasen:
1. Een begin waarin vooral Engelse geleerden als Locke een rol speelden in een hoogtepunt in
Frankrijk: het geheel van de natuurlijke wetten werd bijeen gebracht in de Encyclopedie.
2. De latere verlichting in de Duitstalige landen: durf je eigen verstand te gebruiken (Immanuel Kant).
- Het ideaal van de rede als toetssteen voor alle waarheid ging gepaard met de opvatting dat de
gehele schepping toegankelijk is voor het menselijk verstand.
* Het menselijk intellect en de natuur passen bij elkaar als een sleutel op een slot. De schepping is
dus begrijpelijk.
* Het geloof in wonderen wordt daarmee uitgesloten.
- Alles moest op natuurlijke wijze verklaard kunnen worden. Dit stuitte wel op een grens: de rede kan
haar eigen oorsprong niet verklaren, noch de oorsprong van rationele wetten.
* De verlichte filosoof is daardoor verplicht het bestaan van God te erkennen, als de schepper van de
rede en van de natuur, die rationeel geordend en daardoor begrijpelijk is.
- Typerend voor de Verlichting is het Deïsme: de leer die stelt dat God de wereld weliswaar heeft
geschapen, maar niet meer rechtstreeks ingrijpt.
- Naast de rede is ook de natuur een sleutelbegrip in het verlichtingsdenken. De natuur werd heilig
verklaard.
* Kennis van de natuur leidde tot kennis van God en had religieuze betekenis.
- Kinderen: de natuur moest aan hun getoond worden.
- Rousseau constateerde een feitelijke ongelijkheid tussen de standen wat betreft bezit, macht en
kennis. Maar hij betoogde dat deze verschillen in de loop van de tijd waren ontstaan en niet
kenmerken waren voor de mensheid in haar oorspronkelijke staat.
* Daarmee werd de ongelijkheid als onnatuurlijk en onredelijk.
- Verlichte filosofen vroegen zich af of ze door middel van de rede konden bepalen welke systemen
het meest natuurlijk zijn?
- Het politieke ideaal van de democratie kreeg in de Verlichting gestalte.
- Kennis zou leiden tot deugd en ondeugd was het gevolg van dwaling.
- De Verlichting was ook pedagogisch, allereerst vanwege de opvatting dat mensen, van nature
weliswaar gelijk, vooral van hun medemensen gaan verschillen door de invloed van hun omgeving.
- Opvoedbaarheid was een sleutelbegrip van het verlichte denken, evenals de maakbaarheid van de
samenleving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper s1078773. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
