Samenvatting
Samenvatting Verlichting, CHina en Duitsland - Geschiedenis Historische Contexten
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
HC 2 Verlichting, HC China en HC 4 Duitsland van geschiedenis samengevat incl. verduidelijke tabellen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 43 pagina's
Voorbeeld 4 van de 43 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Historische contextVerlichting
1650 – 1900
Kenmerkende aspecten
Tijdvak 6
Het streven van vorsten naar absolute macht 2.1
De wetenschappelijke revolutie 2.1
Tijdvak 7
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen 2.1, 2.2
van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op 2.1
eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van 2.2
plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en
de opkomst van het abolitionisme;
De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over 2.2
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
Tijdvak 8
De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een 2.3
industriële samenleving
Discussies over de ‘sociale kwestie’ 2.3
De opkomst van emancipatiebewegingen 2.3
Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en 2.3
vrouwen aan het politieke proces
De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, 2.3
nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme
Groei in de wetenschap
Oorzaken
Humanisme (Geestelijke beweging uit de vijftiende en zestiende eeuw die zich kenmerkte door
studie van de klassieke Oudheid en zelfstandig en kritisch denken.)
Hernieuwde belangstelling ontstaan klassieke cultuur dat bijdroeg aan nieuw mens- en
wereldbeeld van de renaissance
Ambachtelijke techniek
Bijv. ontwerpen nieuwe scheepsmodellen, gebruik van molens etc. vroeg om toepassing
wiskundige en natuurkundige inzichten
>> technische vooruitgang stimuleerde de wetenschap
Ontdekkingsreizen
, Europese overzeese expansie wereldwijde handelscontacten meer kennis wereld
buiten eigen werelddeel en in aanraking andere culturen en volken beïnvloedde manier
van kijken naar zichzelf en plaats in de wereld
Wetenschappelijke revolutie – onderzoeksmethoden
Geleerden déden niet alleen onderzoek, maar dachten ook na over hoe men dat moest doen;
1) Rationalisme
De opvatting dat de menselijke rede de voornaamste bron van kennis is
2) Empirisme
De opvatting dat waarneming en experiment de voornaamste bronnen van kennis zijn
3) Rationalisme en empirisme gecombineerd
- Zwaartekracht
Argwaan werd opgewekt bij kerkelijke gezaghebbers toen het leven op aarde zou gehoorzamen aan
onveranderlijke natuurwetten (=Natuurlijke kracht of verschijnsel in de natuur waaraan alle levende en
niet-levende wezens zijn onderworpen.)
Geen ruimte voor God
Gegevens Bijbel overbodig of aantoonbaar
Op termijn functie Kerk ter discussie gesteld
- God natuurwetten bij schepping had ingesteld
- Godsdienst gezien persoonlijke aangelegenheid
- Traditie vorst veel invloed had op religieuze keuzes van onderdanen verloor
Rationeel optimisme
Verlichte denkers gaven blijk van rationeel optimisme: door gebruik te maken van de rede kon de
mens ziekten en gebreken verhelpen, maar ook oorlog, onderdrukking, machtsmisbruik, armoede en
honger uitbannen.
Met verstand kon de mens alle maatschappelijke, economische en politieke problemen oplossen
= Het geloof dat de mens met behulp van zijn rede alle religieuze, politieke, economische en maatschappelijke
problemen kan oplossen.
Betekenis
Het geloof dat de mens met behulp van zijn rede alle religieuze, politieke, economische en
maatschappelijke problemen kan oplossen
Kritiek
Kritische houding tegenover bestaande gezagsverhoudingen en religieuze praktijken.
Traditie en geloof gebaseerde machtsaanspraken van koningen, edelen en geestelijken
werden door veel denkers in twijfel getrokken
Opvoeding in de Verlichting
- Verlichters: goede opvoeding en goed onderwijs groot belang
- Betere samenleving >> kinderen noodzakelijk opgevoed tot redelijk denkende burgers
- Beschaving en kennis maakten iemand tot evenwichtig en deugdzaam persoon
Verlichte denkers veel waarde hechten aan verspreiding wetenschappelijke kennis en verlichte
ideeën over inrichting samenleving: VB is de encyclopédie.
(=Ideeën die dankzij rationeel (verstandelijk) redeneren ontstonden en die tot doel hadden een betere
samenleving te creëren.)
,Locke en Rousseau
Natuurrechten Het sociaal contract
Locke Het recht op leven, vrijheid en Mensen kunnen een politieke gemeenschap,
eigendom een staat, vormen om hun leven en
eigendommen te beschermen. De
meerderheid neemt de beslissingen en
iedereen moet zich daaraan houden. Als
bestuurders zich schuldig maken aan
machtsmisbruik, mag het volk hen afzetten
en vervangen
= Denkbeeldig verdrag tussen de mensen
onderling om een politieke samenleving of staat
te vormen.
Rousseau Meer vrijheid en inspraak voor de Het gewone volk was van natura goed. Het
hele bevolking (niet alleen volk verwoordde de algemene wil. Dit was
bourgeoisie) echter niet altijd de meerderheid.
Elk mens vrij geboren De enige manier waarop een staat gesticht
>> tegen slavernij en absoluut kon worden was met een sociaal contract,
koningschap een verdrag waarin men vrijwillig
= Gegoede burgerij; welgestelde aaneensloot
burgers.
Montesquieu - Trias politica
Om macht van koning in evenwicht te
houden
= Scheiding van de macht in drie delen:
wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
Locke en Rousseau vonden beide dat het volk in de staat de hoogste macht/soevereiniteit bezat,
maar Rousseau meende dat de macht door het volk zelf uitgeoefend moest worden. Macht kon niet
worden overgedragen. Toch gedaan? Volk maakte zichzelf slaaf van de heerser
- Rousseau was ook een voorstander van directe democratie
= Regeringsvorm waarbij het volk direct (zonder tussenkomst van een volksvertegenwoordiging) de
macht uitoefent.
Adam Smith
Boek over theorieën welke factoren rijkdom staat bepalen
Mercantilisme ontstaan 17e eeuw
>> hoeveelheid goederen in de wereld lag vast en ieder volk moest daar een zo groot
mogelijk deel van bemachtigen
- Overheden namen maatregelen om eigen productie en handel te beschermen;
invoerheffingen en staatsmonopolies
Smith TEGENSTANDER mercantilisme
Overheid zo min mogelijk bemoeien economie; vrijhandel en marktwerking
Rationeel eigenbelang
Mens is aangeboren met neiging alleen op zijn eigen belang te letten en daarbij gaat hij
verstandig te werk
Eigen belang dient het algemeen belang
Politieke cultuur – Verlichting
= manier waarop politiek bedreven wordt
, Boeken, kranten en tijdsschriften werden verlichte ideeën over geloof, politiek en economie
verspreidt
Koffiehuizen, genootschappen en salons onderwerpen bekritiseren etc.
Gegoede burgerij sijpelden d.m.v. pamfletten en spotprenten naar de onderlagen van de
bevolking
Mensen leerden lezen en schrijven
Koningen konden publieke opinie niet straffeloos negeren
Politieke gevolgen Verlichting
Droit divin – absolute macht
Koningen controleerden boeken etc. of er geen inhoud instond dat het gezag van de
koningen kon ondermijnen (door ideeën over het sociaal contract, machtenscheiding etc.)
Niet streng toegepast door ambtenaren die ook verlichte ideeën hadden
Frankrijk: ancien régime
= Letterlijk: de oude orde. Benaming voor de bestuurlijke en sociale verhoudingen in de tijd voor de
Franse Revolutie, die werden gekenmerkt door een standensamenleving en absolutisme.
Verlicht absolutisme
Sommige koningen namen initiatief tot verspreiding van Verlichte ideeën
Minder nadruk droit divin, meeer algemeen belang
Sommige vorsten namen praktische maatregelen om welzijn van onderdanen en welvaart
van hun land te vergroten en hielden tegelijkertijd alle macht stevig in handen
Zij bepaalden wat goed was voor het volk en de staat: verlicht absolutisme
= Een regeringsvorm waarbij de vorst op absolute wijze regeert en onder invloed van verlichte ideeën streeft
naar het bevorderen van het welzijn van het volk.
Absolutisme = Regeringsvorm waarbij de koning of keizer alle macht in handen heeft.
Verzet Engelse belasting
17e en 18e eeuw Engelse koloniën oostkust Noord-Amerika
1763 onvrede kolonisten door bewind van de Britten
Engelsen door reeks oorlogen enorme schuld en groot gebied in Amerika dat aan de Fransen
toebehoord
Gebied verdedigd en regering vond kolonisten deel kosten betalen
- Toestemming Engels parlement kregen kolonisten verschillende belasting opgelegd
- Verzet
Kolonisten vonden steun in de Verlichte ideeën (via boeken, brieven etc.)
Engelse bewind: tiranniek
Kolonisten vonden dat de soevereiniteit bij Amerikaanse koloniën berustte en niet Engels
parlement
1765 verzet zo groot dat de Amerikaanse revolutie begon
Amerikaanse Revolutie
Na de Boston Tea Party 1773 sloot de regering de haven van Boston af en ontbond het
bestuur van Massachusetts, de kolonie waarvan Boston de hoofdstad was
Massachusetts kreeg steun andere kolonies
Committees of correspondence namen leiding hierbij
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CarlijnvAken04. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77851 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen