Deze samenvatting heb ik gemaakt voor het Tentamen in het eerste jaar pabo. Hierin staat alle stof die je moet kennen voor de toets van tijdvak 5 t/m 8
Tijdvak 5: Ontdekkers en Hervormers deel 1
Begin nieuwe tijd, Vanaf eind 15e eeuw
1500-1600
Middeleeuwen zijn voorbij vroeg moderne tijd
Ontdekkingsreizen
Varen, handel op zee waren de Nederlanders al bekend mee je had
bijvoorbeeld de Hanzen. Nu gaan de wereldzeeën ook open.
Eind 15e eeuw
Portugal gaat als eerst de wereldzee op.
Portugal was een extreem welvarend land in de 15e en 16e eeuw.
Portugal was dichtbij de wereldzee wat hun een voorsprong gaf.
Ze gingen in eerste instantie naar het oosten waar de ‘specerijen eilanden lagen.
Hierbij kwamen ze langs de Afrikaanse kust
De Spanjaarden volgen snel na. Nemen het stokje over van Portugal en veroveren op
den duur ook Portugal.
De twee landen verdelen de handel in tweeën met de verdrag van Treaty of Tordesillas
1494. Wereld wordt in twee gesplitst, het ene deel mag Portugal handelen en het
andere deel Spanje
Waarom? Want de reizen zorgde voor veel sterfte
1. Geld/economie Handel (geld verdienen), producten van grootbedrag, oosterse
producten
2. Politiek Welvaart macht Veroveren van een groot rijk. Gebruiken
ontdekkingstochten om meer macht te krijgen
3. Cultuur Verspreiden van het Christendom onder niet Christelijke volken (wilde
bekeren) Bijvoorbeeld Christendom verspreiden door de Spanjaarden in Zuid Amerika
4. Cultuur Nieuwsgierigheid, avontuur
5. Later wetenschappelijke interesse
Waarom nu?
Exit zijderoute was de reden voor wereldreizen
Van China naar Constantinopel, de route die zorgde voor aanvoer van oosterse producten van
Azië en Arabische wereld richting Europa. De producten kwamen altijd over het land naar
Europa toe via de zijderoute. Vaak door Arabische kooplui met kamelen. Gedurende deze
periode is er een kalifaat (het rijk van Mohamed en zijn opvolgers) in de Arabische wereld,
het wordt veroverd door een nieuw islamitisch volk de Turken. De turken was een volk uit de
Aziatische steppen (Mongolië) de Turken zakken af naar de Islamitische werelden en
veroveren het Byzantijnse rijk (Romeinse rijk)
Het Romeinse rijk valt en ook de gebieden die bij het kalifaat hoorde kwam bij de turken. Het
nieuwe rijk dat ontstaan is noemen we het Ottomaans Rijk 1566.
Ottomanen waren minder open minded dan de Arabieren. Het Arabische kalifaat had altijd
vrolijk handel gedreven met het westen. De Turken zijn meer naar binnen gekeerd. Waardoor
dat Ottomaanse rijk een blokkade vormt voor de zijde route. De zijderoute bestaat niet meer.
Om toch aan de producten te komen moeten we een nieuwe route zoeken.
,Mensen gaan opzoek naar een nieuwe handelsroute over zee.
Vanaf de 15e eeuw gaan de wereldzeeën open
1492 Christopher Columbus (Italiaanse handelaar/ ontdekkingsreiziger)
- Hij had het idee dat de aarde rond was, wat toen nog een nieuw concept was.
- Hij dacht dat als de aarde rond is je naar het oosten kan gaan via het Westen.
- Niemand wilde alleen investeren in zijn reis, omdat het een gek plan was.
- In Spanje wil mensen wel investeren in het plan met 3 schepen.
- Hij beland op de Bahama’s en ontdekt zo Amerika. Hij denkt dat hij een andere route
naar Indië gevonden heeft. Hij noemt de mensen daarom ook indianen
Columbus is de ontdekker van Amerika. (een heel nieuw continent)
1498 Vasco da Gama (Portugees)
Ontdekt wel een route naar Indië de Kaaproute
De route over Zuid- Afrika richting Indonesië
Onderweg richting het Oosten hebben de Portugese allerlei eilanden hebben zij een heleboel
kolonies gesticht. Ze stichtte daar forten en handelsposten.
Later zullen de Nederlanders een heleboel van deze posten in Afrika en Indonesië overnemen.
Ze nemen veel van de infrastructuur over.
In 1498 bereikte hij India over zee. Dat is een heel belangrijk moment in de handel over de
wereld. De reis duurt maanden omdat hij om Afrika heen moet.
Cornelis Houtman zei in 1595 (100 jaar later) Wij moeten dat ook kunnen en bereikte met
zijn boot naar Indië.
1596 Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck zochten een kortere route richting het
Westen. Ze wilde via het Noorden naar het Oosten. Ze komen bij het Russische eiland Nova
Zembla vast te zitten in het ijs.
,
, De landen worden heel rijk van de handel over zee, maar er gaan veel mensen dood bij de
reizen. Bijvoorbeeld Portugal en Spanje.
Renaissance wedergeboorte
Renaissance wedergeboorte van de kunsten en wetenschap van de oudheid
Opkomst Noord-Italiaanse steden
Italianen waren de eerste en hadden een voorsprong op de rest van Europa
Politiek maakte zich los van de Duitse keizer en de paus eigen bestuur
Economie Groeiende handel met Oosten en rijke Vlaamse handelssteden
Groeit tot het rijkste gebied van Europa
De middeleeuwse cultuur
Voor de renaissance middeleeuwen
Middeleeuwen hebben geen goede naam qua kunst.
Bij het middeleeuwse cultuur denken we aan 2D voorstellingen vaak Maria
en vage schilderijen- geen diepte.
Het hoogtepunt van de middeleeuwse gotiek.
De late middeleeuwen in Italië zag je al realistische emotie, gevoel en diepte.
Dit noemen we de schemerzone, tussen de middeleeuwen en iets nieuws. (vroeg moderne
kunst) De nieuwe tijd komt eraan
Culturele explosie van de renaissance
Christelijke vertoning op een klassieke manier
Culturele groei
- Realistisch (baby vet)
- Veel emotie
- 4e kunst (er wordt gecommuniceerd met de kijker, engeltje)
- Foto realistisch
- Koepels nieuwe bouwstel (Het classicisme)
Renaissance beeld: Een christelijke vertoning op een klassieke manier gebracht
Michel Angelo zei god is een product van onze gedachten. Het verstand, de mens staat
centraal in de wereld niet god.
Nieuw denken
Romantisering oudheid tijdens Renaissance
Er ontstaat een nieuw mensbeeld in de renaissance- onder rijke burgers
Middeleeuwen: Memento mori
Je dient te sterven het leven dat we hier hebben is pas het voor leven, leven na de dood
Renaissance: Carpe diem
Pluk de dag Het leven op aarde wordt belangrijker
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnisaG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
