Juridisch beredeneren
Ten aanzien van het proces van oordeelsvorming door de rechter kan men tweetal aspecten onderscheiden:
Heuristiek: is de wetenschap, de leer of de kunst van het vinden. Zij legt zich erop toe om methodisch
en systematisch op uitvindingen en ontdekkingen te komen. De heuristiek gaat vooraf aan het
oordeel. De rechter zoekt een aanvaardbare oplossing voor het hem voorgelegde probleem.
Legitimatie: wanneer de rechter zijn oordeel eenmaal heeft gevormd, dan dient hij dat oordeel zo
goed mogelijk te motiveren.
Modes ponens: Modus ponens is een geldige propositionele redeneringsvorm) met twee premissen, waarvan
de eerste een voorwaardelijke uitspraak is. Een geschikte vorm om de beslissing van de rechter te
rechtvaardigen, omdat duidelijk maakt op welke gronden de beslissing steunt. Propositie: als P dan Q,
assumptie: P, Conclusie: dus Q. De redenering heeft twee premissen. De eerste is de "als-dan"- of
voorwaardelijke uitspraak, namelijk dat P Q impliceert. De tweede premisse is dat P, het antecedent van het
syllogisme, waar is. Uit deze twee premissen leid je af dat Q, het consequent van de eerste premisse, waar is.
Interpretatiemethoden:
Grammaticale interpretatie: interpretatie op grond van betekenis die gebruikte woorden naar
gewoon spraakgebruik hebben. Hoe wordt een wordt geïnterpreteerd? De rechter gebruikt doorgaans
de algemene betekenis van woorden conform de betekenis in een gangbaar woordenboek. Dit
betekent dat de rechter kijkt naar de woorden van de wet, naar hoe de wetgever de wet heeft
opgeschreven. De rechter kijkt hierbij naar de algemene betekenis van de woorden in een wettekst,
dit meestal volgens een gangbaar woordenboek. Vaak kijkt men naar het normale spraakgebruik van
een woord. Meestal gaat het niet om een hele wettekst, maar om een bepaald woord in de tekst zelf.
De rechter zal de betekenis van het woord achterhalen en zo de wettekst uitleggen
Systematische interpretatie: interpretatie o.g.v. de plaats die een bepaling binnen een systeem van
regels inneemt. Wetten passen vaak binnen een hoofdstuk, paragraaf of gedeelte van een wetboek en
dus moet er bij de uitleg van een wet ook naar het geheel van alle wetten daaromheen worden
gekeken. Als de rechter inzicht heeft in het geheel van regels, kan die ene regel ineens heel duidelijk
zijn!
Wetshistorische interpretatie: De wetgever is degene die wetteksten maakt. Deze teksten kennen
vaak een lange geschiedenis en een lastig ontwikkelingsproces. Tijdens het maken van zo’n wet wordt
vaak uitleg gegeven over waarom de wet is gemaakt en waarvoor hij dient. Dit staat ook wel bekend
als de wetshistorie of de parlementaire geschiedenis. De ontstaansgeschiedenis van een wet speelt
vaak ook een rol bij de interpretatie van wetten. Er wordt voornamelijk gekeken naar de bedoeling
van de wet. ( parlementaire stukken)
Rechtshistorische interpretatie: Hierbij wordt er echter gekeken naar de hele geschiedenis rond een
wet, niet alleen de wetsgeschiedenis speelt een rol, ook de maatschappelijke geschiedenis is van
belang. Vaak komen wetten voort uit maatschappelijke behoeften van de burger en spelen allerlei
geschiedkundige gebeurtenissen hierbij een rol. Naast de maatschappelijke geschiedenis, kijkt de
rechter ook vaak naar oude rechtssystemen, zoals die van het Romeinse recht of het recht uit onze
vaderlandse geschiedenis. Een rechter kan hierdoor de bedoeling van de wet doorzien, zoals die
bijvoorbeeld bij het ontstaan is bedoeld. De basis ligt bij het franse of romeinse recht.
Anticiperende interpretatie: . Dit is een lastige methode, waarbij de rechter zijn beslissing baseert op
de uitleg van nog niet ingevoerde wettelijke regelingen. Hij vestigt zijn mening dus op nog niet officieel
geldend recht. Het spreekt dus voor zich dat de rechter dit niet al te snel doet, maar als de situatie er
om vraagt, zal hij het ook niet nalaten. De rechter zoekt aansluiting bij totstandgekomen maar nog
niet in werking getreden nieuwe wettelijke regelingen.
Rechtsvergelijkende interpretatie: de rechter zoekt aansluiting bij recht van omringende landen of
zoekt aansluiting bij aangrenzende rechtsgebieden.
Teleologische interpretatie: Bij deze methode kijkt men naar het maatschappelijk doel van een wet.
Waar dient de wet nou eigenlijk voor, wat moet het voorkomen of wat moet het juist stimuleren. Met
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marliekedebeun. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.