Samenvatting cursus + pwp intellectuele rechten VOLLEDIG (met schema's)
83 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Intellectuele rechten (C02Y4A)
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Boek
Inleiding tot de Intellectuele Rechten
Dit bestand is een verzorgde en volledige samenvatting van het vak intellectuele rechten. Het vat de volledige cursus + pwp samen (bij sommige stukken leerstof dien je enkel de pwp te leren, dan is dat zo samengevat). Academiejaar 22/23 gedoceerd aan de KUL door M-C J.
GESLAAGD.
SV INTELLECTUELE RECHTEN
HOOFDSTUK 1 : INLEIDING
l
F
§1 : wat zijn intellectuele rechten?
g
= subjectieve rechten die dr het objectieve recht (geheel v rr op een bepaald moment op het
territorium ve bepaalde staat v kracht zijn) aan rechtssubjecten w toegekend
rechtssubjecten : natuurlijke personen of rechtspersonen
→ private subjectieve rechten ;
o persoonlijkheidsrechten = niet verhandelbaar (extra-patrimoniale rechten) ; zo nauw met de
persoon verbonden dat men er gn rechtsgeldige afstand v kan doen
o vermogensrechten = wel verhandelbaar (patrimoniale rechten) ; behoren tot het vermogen
ve persoon
intellectuele rechten = zakelijke rechten v bijzondere aard want slaan op een immaterieel goed,
nl. scheppingen vd menselijke geest (bv. uitvinding, muziekcompositie…) + zoals andere zakelijke
rechten ABSOLUTE rechten
OPM : sommige intellectuele rechten, vooral auteursrecht, sluiten ook persoonlijkheidsrechten in
term ‘eigendomsrecht’ nt dr iedereen goedgekeurd - risico op verwarring met eigendomsbegrip BW
eigendomsrechten : gn stoffelijk, materieel vwp, mr slaan op intellectuele & immateriële prestatie
uitdrukking ‘intellectuele eigendom’ is waardevol omdat ze erop wijst dat t.a.v. ‘voortbrengselen vd
geest’ rechten kunnen ontstaan die even absoluut werken als de civiele eigendom op lichamelijke
vwpn → term w vandaag nog gebruikt & is internationaal aanvaard (cfr. Verdrag tot oprichting vd
WIPO met zetel te Genève)
1
, §2 : plaats van intellectuele rechten binnen het economisch recht
l
a. het principe vd vrijheid v ondernemen (art. II.3 – II.4 WER)
o de erkenning vh principe v vrijheid v handel & nijverheid = revolutionair
§ neerslag in het FR decreet D’Allarde v 1798
§ essentiële pijler v onze economie
§ recht vr ieder individu om nr goeddunken elke handel te drijven of elk beroep, bedrijf
of ambacht uit te oefenen
o beginsel v vrijheid v ondernemen → herbevestigd in bijzondere wet v 1980
§ gewesten oefenen hun bvgdhd m.b.t. economische aangelegenheden uit met
inachtname vh beginsel vd vrijheid v handel & nijverheid
§ art. II.3 – II.4 WER bepalen dat ;
‘ied. vrij is om enige econ. activiteit nr keuze uit te oefenen met inachtneming vd in BE
v kracht zijnde internationale verdragen, vh algemeen normatief kader vd econ unie &
monetaire eenheid zoals vastgesteld dr / krachtens internationale verdragen & wet +
wetten die OO & goede zeden betreffen & vd bepalingen v dwingend recht’
b. het principe vd vrije mededinging mits inachtneming vd eerlijke gebruiken
o vrijheid v ondernemen op de private verhouding tss burgers komt duidelijkst tot uiting in de
vrijheid v mededinging die eruit voortvloeit
§ recht vr ieder individu om nr goeddunken elke handel te drijven of elk bedrijf uit te
oefenen impliceert dat ≠ personen = handel mogen drijven & hun waren / diensten
mogen aanbieden binnen = afzetmarkt ⇒ continue balans tss V & A (kan tot schade
leiden wnnr men erop uit is concurrenten uit de markt te verdringen)
o vrije mededinging = principiële recht om vbn v anderen na te volgen → vrijheid v kopie
(+ vrijheid v nabootsen) = 1 vd grondbeginselen vh algemeen mededingingsrecht
o grenzen!!!!!
§ vrije mededinging = middel ter bevordering vh welzijn vd samenleving, mag gn nadeel
berokkenen ⇒ noodzaak tot uitwerking ve stelsel v mededingingsrecht als beperking
op algemene vrijheid v mededinging
§ regels (on)eerlijke marktpraktijken in boek VI WER als CORRECTIEMECHANISME
: er kan w opgetreden tgn rechtsonderhorigen die de vrijheid v mededinging uitoefenen
op wijze die indruist tgn de eerlijke gebruiken in nijverheid & handel
§ evenwichtsoefening!
c. de intellectuele rechten als uitz op de vrijheid v mededinging & kopie
o UITZONDERINGEN op de regel vd vrijheid v mededinging
§ dr wetgever aanvaard op weloverwogen gronden
§ wetgever wil investeringen stimuleren die leiden tot nieuwe creaties & uitvindingen
want die bevorderen de maatschappij (cultureel, economische, technologisch)
o intellectuele rechten = exclusieve rechten
§ verlenen aan houder vh recht vr bepaalde tijd ± monopoliepositie m.b.t. exploitatie v
zijn creatie
§ exclusief : anderen kunnen creatie nt gebruiken zonder toestemming houder vh recht
§ = verbodsrecht, want houder kan aan derden mogelijkheid ontzeggen handelingen te
verrichten in strijd met zijn uitsluitend recht
§ = uniekste kenmerk IR : juridisch middel dat titularis vh recht in staat stelt anderen
toestemming te geven bepaalde handelingen te verrichten die onder excl. recht vallen
2
, o intellectuele rechten onderworpen aan algemeen beginsel v verbod op misbruik v recht
§ → corrigeert situaties waarbij een subj r w uitgeoefend in overeenstemming met de
formele grenzen ervan, mr waarin de juridische uitkomst in strijd is met het doel vd
regel die het recht toekent
§ billijk evenwicht tss rechtmatig verworven intellectueel recht, de belangen v derden &
de functies vh betrokken recht
§3 : de sector vd intellectuele rechten
l
a. overzicht
o 2 grote subcategorieën : industriële rechten & auteursrecht
§ industriële rechten : merkenrecht, octrooirecht, modellenrecht, kwekersrecht,
‘chips’-recht en de bescherming van geografische aanduidingen
§ auteursrecht (sensu lato) : auteursrecht sensu stricto, naburige rechten, computer
programma’s & databanken
o in de praktijk : synthetische benadering (‘combinatorial approach’) = nieuwe creatie /
vinding optimaal beschermen = veel mogelijkheden om 1 of meerdere rechten te cumuleren
→ sterkere positie vr houder vh recht (wnnr 1 recht vervalt of nietig verklaard w)
§ checken of product voldoet aan beschermingsvereisten die vr elk recht ≠ zijn
§ formaliteiten en financiële verplichtingen kunnen dit moeilijker maken
b. gelijkenissen
o alle intellectuele eigendomsrechten maken deel uit vh fundamentele eigendomsrecht & w
dus als grondrechten beschermd (wil echter nt zeggen dat ze absoluut zijn, moeten w
afgewogen tgn de bescherming v andere grondrechten bv. recht op privacy)
o alle intellectuele rechten hebben een immaterieel vwp : ‘scheppingen vd menselijke geest’
w beschermd
o enkel prestaties die het banale / reeds gekende overstijgen w beschermd : daarom criteria
als originaliteit, nieuwheid of beschikbaarheid
3
, o alle intellectuele rechten = exclusiviteitsrechten / verbodsrechten → tegenwerpelijk erga
omnes (bepaalde handelingen v exploitatie vh immateriële vwp zijn uitsluitend aan houder
vh recht voorbehouden & GT speelt gn rol)
o tijdsgebonden → verbodsrecht geldt slechts gedurende uitdrukkelijk bepaalde termijn, na
het verstrijken v deze beschermingsduur valt de beschermde prestatie in het publiek
domein (uitz : merkenrecht)
o vertegenwoordigen een economische waarde ; alle intellectuele rechten zijn vatbaar vr
overdracht & kunnen in licentie gegeven w
o nt respecteren v exclusiviteit = inbreuk / namaak waartgn titularis zich kan verzetten →
mogelijkheid tot bevelen vd stopzetting vd inbreuk of beschrijvend beslag leggen bij derden
o territorialiteitsbeginsel : exclusieve recht geldt slechts binnen de grenzen vd staat die dat
recht vr hun territorium verleent = per territorium verworven & afgedwongen
o wereldorganisatie vr intellectuele eigendom (WIPO, zetel in Genève) manifesteert eenheid
v materie = gespecialiseerde instelling vd VN
§ sluit verdragen om intellectuele eigendom over ganse wereld te bevorderen
§ verzorgt de administratieve samenwerking tss staten
§ verleent juridische & technische bijstand aan ontwikkelingslanden
§ staat in vr de internationale registraties
§ heeft arbitrageorgaan opgericht om geschillen voor te leggen
§ samenwerkingsOVK met WTO vr toezicht op naleving vd TRIPs-OVK (belangrijkste
internationale OVK in de sector vd intellectuele eigendom)
c. verschilpunten
→ belangrijkste verschilpunten tss auteursrecht s.l. & industriële rechten
o finaliteit v beide beschermingssystemen
§ auteursrecht : culturele finaliteit → beschermt creaties als uitdrukking vd
persoonlijkheid vd schepper vh werk ⇒ stimuleren vd creatie v werken levert
bijdrage tot culturele & sociale vooruitgang vd gemeenschap
§ industriële rechten : economische finaliteit → beschermt producten die in het
economische leven w verhandeld & er w ingezet als onderdeel vh algemene
systeem vd mededinging
§ het onderbrengen vd computerprogramma’s onder het auteursrecht vervaagt dit
onderscheid (computerprogramma’s eerder economisch dan cultureel)
o ontstaanswijze vh recht
§ auteursrecht : RECHTSFEIT, recht ontstaat automatisch dr het feit vd creatie vh
werk, gn formaliteiten
§ industriële rechten : RECHTSHANDELING, recht ontstaat dr volgens strikt
voorgeschreven regels aanvraag tot bescherming in te dienen bij officiële instantie
o morele rechten
§ auteursrecht : bijzondere persoonsgebonden rechten die in auteursrecht vervat zijn
§ industriële rechten : niet of in beperktere omvang terug te vinden (bv. bij uitvinding
enkel vaderschapsrecht)
d. economisch belang
o intellectuele rechten grotendeels dr EU wetgeving geregeld, in sommige domeinen
volledige eenmaking (merken- & modellenrecht + octrooirecht)
§ streven nr eengemaakte EU markt & vrijwaren vd fundamentele waarden v vrij
verkeer v goederen & diensten
4
, §4 : bevoegdheid inzake intellectuele rechten in BE
l
a. wetgevende bevoegdheid
o industriële & intellectuele eigendom → bevoegdheid vd federale OVH
§ sector intellectuele rechten → minister v economische zaken bevoegd
o bvgdh meer & meer aan BE OVH onttrokken
§ gevolg v internationale verdragen & richtlijnen of verordeningen vd EU
b. intellectuele rechten als onderdeel vh WER
o alle bestaande regels v substantieel recht ondergebracht in 1 boek vh WER = boek XI
§ definities eigen aan boek XI = boek I
§ rechtshandhaving = boek XV
§ bijzondere rechtsprocedures = boek XVII
c. Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE)
o belast met het afleveren en beheren v Belgische titels v intellectuele eigendom
§ informatieopdracht vr de gebruikers
§ voorbereiden v wetgevende teksten
§ adviseren bevoegde overheden
§ internationale vertegenwoordiging v BE
§ technische informatie inzake octrooien & octrooidocumentatie
HOOFDSTUK 2 : AUTEURSRECHT EN NABURIGE RECHTEN
AFDELING 1 : WETGEVEND KADER
§1 : nationale wetgeving ; boek XI WER
o 2015 : alle bestaande wetten over auteursrecht & naburige rechten, computerprogramma’s
& databescherming gecodificeerd in het WER
§ materieelrechtelijke regels : boek XI
§ civiel- & strafrechtelijke procedures : boek XV & XVII
§2 : Europese regelgeving
o laatste decennia grote activiteit v Europese Commissie
§ auteursrecht verankerd in nationale tradities
§ 2 verschillende auteursrechtstelsels binnen de EU :
/ het continentale droit-d’auteur-systeem
\ het ‘copyright’-systeem vd UK & Ierland
→ bemoeilijken de harmonisatie vh auteursrecht binnen EU
o sinds 1991 ≠ richtlijnen om deelaspecten vh auteursrecht meer éénvormig te maken
§ belangrijkste : Richtlijn Informatiemaatschappij & Richtlijn Digitale Markt
→ harmoniseren / verfijnen de basisbeginselen vh auteursrecht
§ nog gn eengemaakte markt in deze sector = gevolg vd territoriale begrenzing vh
nationale auteursrecht
§ veel arresten vh HvJus
b. de Conventie v Rome ter bescherming vd uitvoerende kunstenaars, de producenten v
fonogrammen en de omroeporganisaties van 1961
o ter bescherming vd naburige rechten
o art. XI.290 WER : idem als bij Conventie v Bern
c. TRIPs-overeenkomst van 15 april 1994
o ‘Agreement on Trade-related aspects of Intellectual Property rights, including trade in
counterfeit goods’
§ bijlage bij OVK tot oprichting vd WHO
o !! behandelt alle domeinen vd intellectuele rechten, nt alleen het auteursrecht
§ kwam tot stand op initiatief vd WHO (nt de WIPO)
o w soms gezien als voortzetting vd Berner Conventie (Bern+)
§ bevestigt de bestaande basisregels zoals vastgelegd in de Conventie v Bern (uitz :
bescherming v morele rechten) & Rome + breidt deze bescherming verder uit via
nieuwe verplichting
o om lid te w v TRIPs moet je lid zijn v Conventie v Bern & Rome → ruimere territoriale
harmonisatie vd minimumregels inzake auteursrecht
d. WIPO-verdragen v 20 december 1996 ; het WCT en het WPPT
o afgesloten met oog op modernisering & betere bescherming op internationaal niveau v
auteursrecht (WCT) & de naburige rechten (WPPT)
o art. XI.290 idem bij als bij Conventie van Bern
o auteursrecht → deze verdragen = vervolg op Conventie v Bern (! gn nieuwe versie)
e. andere verdragen
/ verdrag v Beijing ter bescherming v uitvoerende kunstenaars in audiovisuele productie (2012)
\ verdrag v Marrakesh met nieuwe uitz op het auteursrecht om reproductie & verspreiding v
gepubliceerde werken te vergemakkelijken vr personen met een visuele handicap (2013)
o in internationale verdragen → auteursrecht vr auteur v ‘een werk v letterkunde en kunst’
o ook zo opgenomen in artikel XI.165 WER → zeer ruim toepassingsgebied :
‘alle voortbrengselen op het gebied v letterkunde, wetenschap en kunst, welke ook de wijze
of de vorm v uitdrukking zij’
6
, o Berner Conventie vult dit aan met volgende lijst v nt-exhaustieve vbn :
‘boeken, brochures en andere geschriften ; voordrachten, toespraken, preken en andere
werken v dien aard ; toneelweren of dramatisch-muzikale werken; choreografische werken
en pantomimes ; muzikale composities met of zonder woorden ; cinematografische werken,
waarmee volgens een soortgelijke werkwijze uitgedrukte werken w gelijkgesteld ; werken v
teken-, schilder-, bouw-, beeldhouw-, graveer- en lithografeerkunst ; fotografische werken,
waarmee volgens een soortgelijke werkwijze uitgedrukte werken w gelijkgesteld ; werken v
toegepaste kunst ; illustraties en aardrijkskundige kaarten ; tekeningen, schetsen en
plastische werken, m.b.t. aardrijkskunde, topografie, bouwkunde of de wetenschappen’
o Belgische wetgeving → aantal categorieën waarbinnen creaties kunnen w ondergebracht :
§ werken v letterkunde
§ werken v beeldende kunst
§ geluidswerken
§ audiovisuele werken
§ databanken
§ computerprogramma’s (in afzonderlijke titel VI, art. XI.294 e.v. WER)
o uitdrukkelijke uitzondering vr officiële akten vd OVH
§ gn auteursrecht (art. XI.172 WER)
§ ied. mag vrij wetteksten of uitspraken v rbanken gebruiken op welke wijze ook
§ idem vr redevoeringen uitgesproken in Kamer of Senaat, openbare zittingen v
rbanken of tijdens politieke bijeenkomsten
§2 : beschermingsvereisten
a. het originaliteitsvereiste (oorspronkelijkheidsvereiste)
o creatie uitgedrukt in originele vorm → automatisch beschermd : ‘persoonlijke touch auteur’
o als gn ruimte vr creatieve vrijheid : nt origineel, bv. sportwedstrijd, regels staan vast!
§ 2 componenten :
/ obj component : aanwezigheid v zekere vorm v intellectuele arbeid zonder dat er
sprake moet zijn ve aanzienlijke hoeveelheid
\ subj component : onderzoeken of men hand vd auteur kan herkennen in het werk
& er dus een band bestaat tss auteur & werk
o gn verschil tss sterke & zwakke werken
§ vanaf drempel originaliteit bereikt → beschermingsomvang = vr alle soorten werken
o artistieke waarde, kunstzinnig karakter, goede / slechte smaak & kwalitatieve eigenschap
zijn irrelevant
⇒ zelfs utilitaire vwpn zoals huishoudtoestellen kunnen aan deze vwd voldoen
o creaties die louter bepaald w dr modetendensen, technische of functionele vereisten of dr
reglementaire of ergonomische regels vallen uit de boot
o originaliteit ≠ nieuwheid
§ ≠ werken kunnen = idee tot uitdrukking brengen & zelfs grote gelijkenissen vertonen
§ zolang elk werk een persoonlijke stempel draagt, w elk werk beschermd = figuur vd
onafhankelijke creatie (vaak als verweer in inbreukprocedure)
o gebruik v bestaand werk bij creatie v nieuw werk = adaptatie of bewerking
§ eigen auteursrecht op vwd dat de her- of bewerking v originaliteit getuigt
§ ! vr het gebruik is toestemming vd oorspronkelijke auteur vereist
7
, b. een concrete uitdrukkingsvorm
o auteursrecht beschermt gn ideeën!!!
o idem vr denkbeelden, procedures, werkwijzen of mathematische concepten (art. 9 TRIPs)
§ het is toegelaten om iemands idee over te nemen of als inspiratie te gebruiken op
vwd dat daaraan een andere uitwerking w gegeven
o ook gn bescherming vr een genre, mode of stijl of een techniek
o HvJus : vereist dat het gaat om een uitdrukkingsvorm vh vwp vd auteursrechtelijke
bescherming ‘waardoor dit vwp voldoende nauwkeurig & objectief kan w geïdentificeerd,
ook al hoeft deze uitdrukkingsvorm nt per se permanent te zijn’
o Arrest Levola : bescherming vr ‘een smaak’ werd afgewezen omdat ‘de smaak ve
voedingsmiddel hoofdzakelijk berust op smaakbeleving & smaakervaring, deze zijn
subjectief & variabel want afhankelijk v factoren die eigen zijn aan de persoon die het
product proeft (bv. leeftijd, voorkeuren, omgeving…)
o soms moeilijk om lijn te trekken tss idee (niet-beschermbaar) en vorm (wel beschermbaar)
⇒ of een werk al dan nt aan de beschermingsvwdn voldoet moet w aangetoond dr de auteur of
rechtshebbende
§3 : verkrijging vh recht
a. gn registratieverplichting
o gn enkele formaliteit nodig Conventie v Bern verbiedt dat lidstaten formaliteiten opleggen
o auteursrecht ontstaat dr rechtsfeit
§ bewijs kan geleverd w dr alle middelen
a. de maker vh werk (art. XI.170 WER)
o basisregel : het auteursrecht komt toe aan de persoon die een auteurswerk tot stand brengt
§ enkel dr fysiek persoon, gn rechtspersoon
§ rechtspersoon kan wel bepaalde attributen verkrijgen (overdracht of wettelijk)
o na het overlijden → gaat naar aangewezene of erfgenamen
o art. XI.170 WER : vermoeden dat degene wiens naam of letterwoord op het werk w vermeld
als de auteur zal w aangezien
§ ! nt enkel ten gunste v auteur als fysiek persoon maar v eenieder, kan dus eventueel
v bedrijf zijn
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudente1382. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,49. Je zit daarna nergens aan vast.
