In deze samenvatting heb ik per stroming/ eeuw vermeld wat de belangrijkste kenmerken waren in de literatuurgeschiedenis uit die tijd. Dus belangrijke schrijvers worden beschreven en waarom die belangrijk zijn (ook met voorbeelden van hun werk). Belangrijke begrippen staan uitgelegd. Samenvattingen...
Het geloof en de kerk was belangrijk. Theocentrische macht (50%), ridderlijke macht(50%), burgers
onbelangrijk en hadden geen macht. Einde v de middeleeuwen kregen burgers meer macht en kerk minder.
Term voor alle Nederlandse dialecten: Diets of Middelnederlands (het woord kliekje komt uit deze tijd)
Onze literatuur begon vanaf 1100.
Tot 1450 (toen boekdrukkunst uitgevonden) geen gedrukte boeken, maar codices (hand over
geschreven)
Eerste zin werd gemaakt toen een monnik op een kladblaadje die zijn pen testten. (‘hebban olla vogala’
betekent alle vogels hebben een nestje behalve jij en ik, waar wachten we op?) (was rond 1100) Dit was eerste
Nederlandse zin, daarvoor werd Nederlands alleen als spreektaal gebruikt = Oudnederlands.
GELOOF EN TONEEL
Doel was de hemel te bereiken, iedere dag verleiding van kwaad. Wat is goed, wat is niet goed? Dus kerk
bedacht mensen die als voorbeeldig leefde, en daar vertelde ze verhalen over. (dierendag is ontstaan door een
van deze verhalen). De bijbel werd toegankelijker gemaakt zodat mensen wel konden leven volgens de bijbel.
Het verhaal van beatrijs was een voorbeeld van een voorbeeldig leven dat werd vertelt in de kerk.
Toneel begin middeleeuwen was erg; duistere er rare dingen dus de kerk verbieden het toneel. Toneel
ontstond weer in 14e eeuw; toneelstukken werden opgevoerd in de kerk.
Mariken van Nieumeghen (van Nijmmegen)
De duivel verleidde Mariken, ze kan nergens slapen en de duivel slaat toe omdat ze op haar zwakst is. Ze
verkoopt haar ziel maar uiteindelijk wilt ze weer op het rechte pad komen, maar eerst moet god haar zonde
vergeven. Kerk zorgde er hier mee voor dat het dus slecht was om kennis te krijgen.
Elckerlijc (elk lijk/elk mens)
Iedereen leefde zoals god het niet wilde, dus hij ging ingrijpen met de dood. De mensen moesten op
pelgrimstocht en aan het einde wachtte de dood hun op. Elckerlijc neemt iedereen (vrienden en familie) mee
op tocht. Kerk wou hiermee macht behouden
RIDDERLITERATUUR (RIDDERLIJKE MACHT)
Moed, Trouw en Liefde daar draaide het om. (labrador)
Voorhoofs: Frankische of Karelroman (Karel de Grote is hoofdpersoon)
Hoofs: Geen vechtersbazen, maar meer verfijnde figuren, nette etiquette, beleefd, helden laten zien hoe het
hoort, schurken gedragen zich onhoofs. Volgende rijtje is van Hoofs Voorhoofs.
Karel en de Elegast
Karel de Grote krijgt van een engel te horen dat hij het bos in moet gaan om te stelen. Hij komt daar
Elegast tegen; samen gaan zij inbreken bij Eggeric (zwager van karel). Eggeric is getuige van een ruzie
, en het wordt duidelijk dat hij van plan was Karel de volgende dag te vermoorden. Elegast prikt Eggeric
dood.
Floris en de Blancefloer (Romeo en Julia)
Floris en Blancefloer mogen niet met elkaar trouwen. Floris zijn moeder stuurt blancefleur weg en zegt
tegen hem dat zij overleden is, floris wou van ellende ook dood maar ontdekt het net optijd.
Uiteindelijk komen ze samen.
BOEKDRUKKUNST
Eerste gedrukte boeken = wiegendrukken of incunabelen waren nabootsingen van handschriften. Later geen
‘gemeenschapkunst’ meer door vermelding van namen op de boeken. (Schrijver was bekend). Toen kwamen er
blokboeken, het was de overgangsfase.
In 1455 werd door Coster de boekdrukkunst uitgevonden. Maar eigenlijk was de echte uitvinder Gutenberg uit
Duitsland. Het begon met metalen lettertjes, op het letterplankje moest je de letters zetten en die werd
gekopieerd met soms zetfouten. Eerste boek was de bijbel.
LIEDEREN
Liederen werden pas tegen het einde van de Middeleeuwen opgeschreven soms pas in de 19 e eeuw.
Ballade (Lied van de heer Halewijn bevatte heel veel herhalingen omdat je dan kon wennen aan de
uitspraak/dialect. Ook veel rijm omdat je het zo makkelijker kon onthouden. Het is een ballade omdat
je een samenvatting kan geven van wat er is gebeurd, er verloopt tijd)
Elegie (= een klaagzang. Er werd getreurd om iemand die is overleden, er gebeurd niets. Vb.
Egidiuslied)
VAN DEN VOS REYNAERDE + OVERIG
Gemeenschapskunst ging er van af, auteur ging naam verwerken in verhaal.
Eerste Nederlandse auteur die we bij naam kennen = Hendrik van Veldeke, hij woonde in grensgebied
van Nederland en Duitsland dus zijn werk is ook tot Duitsland erkent. Zijn hoofse poëzie hebben een
verwijzing naar natuur en beschrijvingen = natuur-ingang.
Jacob van Mearlant: schreef stukken geschiedenis en wetenschap in de volkstaal. Mensen kregen
steeds meer te weten over de natuurwetenschap.
Steeds meer reizen/wereld ontdekken. Jeruzalem was middelpunt van de aarde maar mensen gingen daarvan
weg om te ontdekken. Der nature Bloeme: levendige fantasie over reizen en mensen ontmoeten, feit en fictie
liepen door elkaar. Veel tekeningen.
16E /17E EEUW
LITERATUUR ALS WAPEN
Goddienststrijd tussen protestanten en de katholieken. Je moest betalen om in de hemel te komen, bij de
protestanten was de hemel sober ingericht. Felle woordenstrijd door ideeën van Luther (hij bekritiseerde de
kerk). Anna Bijns ging daar tegenin, maar mensen vonden het irritant dat het zo ongrijpbaar was.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isagroen9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.
