Samenvatting van hoofdstuk 1 uit het boek Fysiologie en Anatomie van IJ. Jüngen en is bedoeld voor HBO-V studenten. De samenvatting bevat een aantal leerdoelen die helpen bij het leren van het hoofdstuk. Zo kun je nog beter leren voor je tentamen!
FYSIOLOGIE & ANATOMIE
HOOFDSTUK 1: CELLEN EN WEEFSELS BLZ. 19-68
LEERDOELEN:
De opbouw van een cel in eigen woorden uitleggen en onderscheidt de volgende belangrijke
onderdelen: celkern, celmembraan, kernmembraan, golgi-apparaat, mitochondriën en
lysosoom.
Uitleggen wat de verbranding in een cel inhoud en hierbij onderscheidt maken tussen aerobe,
anaerobe verbranding en verbranding van vetten, eiwitten en koolhydraten.
In eigen woorden het doel en de werking beschrijven van de vier weefseltypen: spier-, dek-,
steun- en zenuwweefsel.
1.1 – KENMERKEN VAN HET LEVEN
METABOLISME (STOFW ISSELING)
Het vermogen om bepaalde stoffen om te zetten in andere stoffen, op te nemen en uit te
scheiden
Doel: Het verrichten van een of andere vorm van arbeid
Deelprocessen:
Katabolisme: Het uiteenvallen van grote moleculen in kleinere moleculen bv. bij de
spijsvertering in het maagdarmkanaal
Anabolisme Het totaal van alle opbouwreacties
Grondstoffen voor anabolisme zijn de tussenproducten van het
katabolisme
GROEI
Het optreden van volumevergroting van het lichaam door vorming van nieuwe bouwstenen in
het lichaam zelf
Vindt plaats nadat m.b.v. bepaalde metabole processen de benodigde stoffen zijn opgenomen
uit de omgeving
VOORTPLANTING
Het aantal individuen neemt toe; noodzakelijk voor voortbestaan van de soort
ADAPTATIE
Het vermogen om zich aan te passen aan veranderde levensomstandigheden
PRIKKELBAARHEID
Het vermogen om te reageren op prikkels vanuit de buitenwereld of menselijk lichaam zelf
PRIKKELVERW ERKING
Het vermogen om prikkels van binnen en buitenaf te verwerken door het hele lichaam
BEW EGING
Lichaam en -onderdelen veranderen van vorm en plaats
ANIMALE EN VEGETATIEVE FUNCTIES
Animale functies Willekeurig zenuwstelsel Functies die het lichaam in staat stellen
te reageren op plotselinge veranderingen
van de omgeving
Bv. prikkelbaarheid; -verwerking;
beweging
Vegetatieve functies Onwillekeurig zenuwstelsel Functies die de groei, ontwikkeling en het
voortbestaan van het individu en de soort
mogelijk maken
Voedsel- en O2-opname; celstofwisseling
Pagina 1 van 11
,1.2 – HIËRARCHISCHE OPBOUW
Cel • Kleinst levende zelfstandige eenheid
• Groep cellen met dezelfde vorm +
Weefsel functie
• Verschillende, samenwerkende
Orgaan weefsels waardoor het geheel
een bepaalde functie uitoefent
• Een groep bestaande uit
een groep samenwerkende
Orgaanstelsel organen die een bepaalde
functie uitoefenen
• Een groep
Organisme samenwerkende
orgaanstelsels
1.3 – HET MENSELIJK LICHAAM ALS EENHEID → DOORLEZEN
1.4 – DE FUNDAMENTELE EENHEID VAN HET LICHAAM: DE CEL
BOUW EN FUNCTIES VAN CELLEN (1.4.1)
Onderdeel Functie
Celmembraan Dubbele laag fosfolipiden met het
Plasmamembraan wateroplosbaar deel (hydrofiel) naar buiten en
‘Muur’ het vetoplosbaar deel (hydrofoob) naar elkaar
toe gericht aan de binnenkant (fig.1.3)
Actief membraantransport
Bevat carriers met voor bepaalde stoffen een
eiwitstructuur die als kanaal of pomp fungeren
Cholesterol = 3e bouwsteen naast natriujm en
kalium; geeft stevigheid aan de celmembraan
Bevat soms microvilli
Is semipermeabel voor zeer weinig stoffen
Kern Omgeven door kernmembraan
Nucleus (dubbelmembraan met poriën)
‘Datacentrum’ Kernmembraan bevat nucleoplasma waarin
chromatine + nucleoli zich bevinden
Chromatine = eiwitten + DNA
Drager van de genen daardoor regulator van
de levensverrichtingen
Speelt rol bij celdeling
Endoplasmatisch reticulum Gesloten netwerk van holten en kanalen
ER
Ruw ER:
- Aan de buitenzijde bevinden zich ribosomen
(betrokken bij eiwitsynthese)
Glad ER
Pagina 2 van 11
, - Rol bij synthese van vetten en steroïden in
de cel
- Vormt overgang naar Golgi-apparaat
Inwendig kanalensysteem
- Transport van eiwitten die op het oppervlak
zijn gesynthetiseerd
Golgi-apparaat Opbouw uit groot aantal door membranen
omgeven holten
Staat in verbinding met ER en celmembraan
Bevat blaasjes die producten (vnl. eiwitten)
vanuit het ER bewerken voor hun functie binnen
en buiten de cel. De blaasjes met inhoud
versmelten met het celmembraan voor
enzymtransport buiten de cel (exocytose)
Naast eiwitproductie en -afgifte ook productie en
-afgifte van slijm
Lysosomen Bolvormige organellen ontstaan uit het Golgi-
Afvalverwerking apparaat
Beschikken over enzymen voor intercellulaire
vertering van macromoleculen (eiwitten; vetten)
Bezitten enzymen voor het splitsen van normale
cel bestanddelen waardoor de cel wordt
gelyseerd (opgelost)
Bevatten in een levende cel een beschermend
membraan
Komen veel voor in leukocyten
Veroorzaakt autolyse (zelfvernietiging cel)
wanneer het membraan in aanraking komt met
chemische stoffen
Hoe ouder de cel, hoe meer lysosomen
Mitochondriën Dubbelmembraan met aan de binnenkant
Energiecentrale van de cel cristae (plooien)
Aerobe verbranding vindt hierin plaats:
Reactie: O2 + voedingsstoffen CO2 + H2O
Komen voor in cellen die veel energie
verbruiken
Bevat DNA
Bevat een aantal eiwitten die een pre-
apoptotische werking hebben
Centrosomen Speelt belangrijke bij celdeling: vorming van
polen
Opgebouwd uit 2 centriolen
Ciliën en flagellen Ciliën: trilhaartjes
Celaanhangsels Flagellen: zweepstaartjes die zorgen voor de
voortbeweging van de cel.
1.5 – CELMETABOLISME: VERBRANDING IN DE CEL
VERBRANDINGSPROCESSEN (1.5.1 – 1.5.2)
Aeroob: Afbraak van stoffen m.b.v. zuurstof
Energie komt vrij in de vorm van ATP
Anaeroob: Afbraak van stoffen zonder of met een tekort aan zuurstof
Eindproduct = melkzuur lactaat + H+
BRANDSTOFFEN
Koolhydraten: Disachariden (sacharose)
Polysacharide (zetmeel)
Vetten
Acetylco-enzymm-A (acetyl-CoA)
Gemeenschappelijk product in de stofwisseling van koolhydraten en vetten
Via deze stof leveren de brandstoffen bij aerobe verbranding het ATP
Neemt centrale plaats is bij alle metabole celprocessen
Pagina 3 van 11
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anne37. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
