Dit document bevat een complete en overzichtelijke samenvatting van het vak embryologie, gemaakt aan de hand van lessen in 2022/2023.
Hiermee was ik er met een 15/20 in de 1e zit van 2022/2023 door.
Inleiding
Celproliferatie: Toename van het aantal cellen. Mitose.
Celgroei: De cellen vermeerderen niet, maar nemen toe in volume. (zoals spiervezels)
Differentiatie: Een onrijpe niet-gespecialiseerde cel ontwikkelt zich tot een rijpe
gespecialiseerde cel.
- Totipotent: De onrijpe cellen kunnen nog alles worden, ook de placenta.
- Pluripotent: Deze kunnen cellen worden in alle drie de kiemlagen en gameten.
Niet meer cellen in extra-embryonaal weefsel zoals de placenta.
- Multipotent: Er worden alleen cellen van verwante weefsels gevormd, dus binnen 1 of 2
kiembladen, maar niet meer alle drie.
- Unipotent: Er kan maar 1 soort cel gevormd worden.
Celmigratie: De migratie van cellen (zoals melanocyten) door het lichaam.
Celdood: Apoptose.
Periodes
Prenatale periode:
- Embryonale periode: Bevruchting tot aan de primitieve gemeenschappelijke lichaamsvorm.
- Foetale periode: Primitieve gemeenschappelijke lichaamsvorm tot aan de geboorte.
Postnatale periode: Na de geboorte.
- Nestvlieders: De jongen kunnen direct hun nest verlaten.
- Nestblijvers: De jongen zijn na de geboorte weinig functioneel. Meestal roofdieren.
Voortplanting
Mannelijk geslachtsstelsel
- Testes: Spermaproductie.
- Epididymis: Beweeglijkheid van de cellen, bevruchtingscapaciteit en spermaopslag.
- Zaadplasma: Aangemaakt door de accessoire geslachtsklieren, bijvoorbeeld de prostaat.
Zorgt voor voedingsstoffen en een coating voor de spermatozoa.
Spermatogenese: De productie van volwassen mannelijke gameten. (~2 maanden)
Vindt plaats van de wanden van zaadbuisjes in de testis naar het lumen toe.
Kan alleen plaatsvinden met behulp van helpercellen: De Sertoli cellen.
Deze houden de kiemcellen vast en zorgen voor voeding. Staat onder invloed van FSH.
Ook zijn er Leydig cellen nodig die testosteron produceren. Onder invloed van LH.
1
,Spermiogenese: Het proces waarbij een spermatide zich ontwikkelt tot een spermatozoön.
Het golgi-apparaat vormt zich om tot acrosoom en neemt toe in volume. Het gaat als een
kap om de nucleus heen liggen.
Het cytoplasma wordt naar achter geduwd en vormt een flagel.
Opbouw volwassen spermatozoön
2
,Vrouwelijk geslachtsstelsel
Ovogenese: Eicellen worden aangemaakt in de ovaria. Bij een ovulatie wordt het
opgevangen in een eileider, hierin gaat de eicel migreren en in contact komen met een
spermatozoön. De bevruchting vindt plaats in de eileider. Het embryo komt uiteindelijk
terecht in de baarmoeder, waar het zich innestelt in de wand.
Speciesverschillen
Zoogdieren: Zona pellucida rond de eicel.
Andere diersoorten: Vitelliene membraan.
Bij vogels gaat het vrouwelijk geslachtsstelsel zich alleen bevinden aan de linkerzijde, met
daarin vijf verschillende regio’s: het infundibulum, magnum, isthmus, schaalklier en vagina.
Het infundibulum maakt een extern membraan aan, het eiwit van het ei wordt gemaakt door
het magnum, de externe schaalmembranen worden door de isthmus aangemaakt en de
gecalcificeerde schaal door de schaalklier(geen uterus!). .
, 1. Bij de geboorte zijn er primordiale follikels, dat zijn eenlagige eicellen met een ring van
afgeplatte follikelcellen.
2. Die vormen zich om tot primaire follikels, dit zijn eicellen met een ring van follikelcellen die
kubisch van vorm zijn. Tussen de eicel en de kubische cellen vormt zich een ring, de zona
pellucida, dat bestaat uit glycoproteïnen.
3. Een primaire follikel vormt zich tijdens de menstruele cyclus om tot een secundaire follikel.
Er wordt ook een lumen, een soort vochtholte gevormd in de follikel.
4. Als de follikel een stukje in het lumen komt te liggen, als een soort schiereiland, wordt de
follikel voortaan tertiaire follikel genoemd. Dit is ook wel een Graafse follikel, of een rijpe
follikel.
Na de ovulatie:
De follikelcellen en de zona pellucida gaan mee migreren met de follikel bij de ovulatie.
Ze voeden de eicel en ze beschermen de eicel in het vreemde milieu tegen trauma en
externe factoren. Hierdoor heeft de spermatozoa een paar barrières voor de penetratie van
de eicel.
Het overblijfsel van het graafse follikel vormt zich om tot het corpus luteum, en gaat er geel
uitzien door het bevatten van progesteron.
Tijdens de cyclus gaat het geel lichaam zich voorbereiden op een mogelijke zwangerschap.
Als er geen bevruchting plaatsvindt, gaat het afsterven en vormt het littekenweefsel, het
corpus albicans.
Hormonen
De hypothalamus in de hersenen geeft het hormoon GnRH (Gonadotrope releasing
hormone) af. Dit wordt ook wel GnRF genoemd (factor ipv hormoon).
Dit heeft effect op de testes of het ovarium.
De hypofyse, een erwt-vormige structuur gelegen onder de hypothalamus, geeft de
hormonen LH en FSH af.
Bij een vrouwelijk dier:
- LH: Zorgt voor de eisprong en voor de ontwikkeling
van een tertiair follikel naar het gele lichaam.
- FSH: Zorgt voor de groei en rijping van follikels in de
eierstokken.
Bij een mannelijk dier:
- LH: Stimuleert de Leydigcellen. Deze vormen op hun
beurt testosteron.
- FSH: Stimuleert de sertolicellen. Deze zijn
helpercellen die helpen bij de vorming van zaadcellen
in de testes.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DGKsamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
