Deze samenvatting gaat over de problemen in de kerk, onvrede in de Nederlanden, het begin van de opstand en het einde van de opstand. De begrippen en jaartallen zijn er duidelijk in vermeldt.
Er was kritiek op de christelijke kerk. Rond 1100 werden er nieuwe kloosterorden gesticht omdat
men vond dat de kloosters veel te rijk waren. Andere mensen wezen belangrijke delen van de
officiële kerkleer af (ketters). De kerk vond dit onacceptabel.
Rond 1200 richtte de paus een speciale kerkelijke rechtbank (inquisitie) op. Als het de rechtbank niet
lukte de mensen weer terug te laten keren naar de officiële kerkleer, werden ze levend verbrand.
In de 16de eeuw (1500 en 1600) groeide de kritiek op de kerk door het humanisme. Veel gelovigen
wilden zelf een goede band krijgen met God zonder tussenkomst van een priester. De kerk zou
aflaatbrieven alleen verkopen om rijker te worden, i.p.v. dat je in de hemel kwam.
De felste tegenstander van misstanden in de kerk was de Duitse monnik Maarten Luther die in 1517
een lijst maakte van alle fouten in de kerk. Wat niet in de bijbel stond moest worden afgeschaft, zoals
de handel in aflaatbrieven en alleen veel bidden en oprecht geloven was volgens Luther juist. Omdat
Luther de kerk wilde veranderen werd hij een hervormer genoemd, net als Johannes Calvijn.
De paus was woedend over alle kritiek en zette Luther en Calvijn uit de kerk. Hierdoor viel de
Christelijke kerk uit een in twee stromingen:
-De rooms-katholieken (bleven trouw aan de paus in Rome)
-De protestanten (Zij kozen voor de hervormers)
Het ontstaan van nieuwe protestantse kerken heet de hervorming of reformatie:
-De aanhangers van Luther (Lutheranen)
-De aanhangers van Calvijn (Calvinisten)
De hervorming had 2 gevolgen:
-Het veranderde het geloof van miljoenen Europeanen.
-Europa kreeg te maken met bloedige godsdienstoorlogen.
Verschillen tussen protestanten en katholieken:
-De protestantse kerk: sober, nauwelijks versierd, dominee (mochten trouwen), vergeving
rechtstreeks via god, in de 20ste eeuw ook vrouwelijke dominees.
-De katholieke kerk: Beelden van heiligen, priester(mochten geen seks hebben), vergeving van
zonden via de priester, alleen mannelijke dominees.
Katholieke vorsten (Karel V) probeerden de kerk te helpen in haar strijd tegen het protestantisme.
Karel V heerste van 1515 tot 1555 over onder meer het Duitse rijk, Spanje en de Nederlanden
(ongeveer het huidige Nederland, België en Luxemburg). Hij wilde dat de bewoners van zijn enorme
rijk gehoorzaam waren aan één kerk (de katholieke) door boeken met kritiek op die kerk te verbieden
en protestantse ketters zwaar te bestraffen. Dit zou leiden tot een afschuwelijke oorlog in de
Nederlanden.
, Paragraaf 2
Onvrede in de Nederlanden
Rond 1550 regeerde Karel V ook over stukken van Italië en koloniën van Amerika. De Nederlanden
waren opgedeeld in 7 gewesten. Ieder gewest had eigen wetten, munten en bestuurders. Omdat het
hierdoor lastig was het rijk te regeren liet Karel V een centraal bestuur invoeren met dezelfde regels
voor alle gewesten. Ook stelde hij ambtenaren aan die hem hielpen bij het bestuur.
In 1555 volgde Filips II (Spaanse koning) zijn vader Karel V op. In de Nederlanden stelde hij een
landvoogd aan als plaatsvervanger om het centraal bestuur te versterken. En voor elk gewest een
stadhouder om de koning te helpen met het bestuur en om te zorgen voor orde en rust. De edelman
Willem van Oranje was stadhouder van Holland, Utrecht en Zeeland.
Veel mensen in de Nederlanden waren ontevreden over de Spaanse koning omdat:
- De Nederlandse edelen en andere bestuurders wilden geen centraal bestuur. Hierdoor
moesten ze gehoorzamen aan de ambtenaren van Filips II waardoor ze geen belangrijke rol
meer hadden
- Veel Nederlanders waren tegen vaste belastingen, dat kostte hen veel geld en macht, en was
er geen toestemming meer nodig om belasting te heffen voor een oorlog.
- de Spaanse koning streng katholiek was en hij het protestantse geloof helemaal verkeerd
vond, terwijl er in de Nederlanden veel mensen calvinist waren geworden. Degene die zich
niet wilden bekeren, werden gedood.
Stadhouder Willem van Oranje en andere edelen vroegen de Spaanse landvoogdes daarom of zij de
protestanten minder streng wilden vervolgen. In 1566 stopten zij de vervolgingen tijdelijk.
In die tijd hadden de protestanten nog geen kerk, maar omdat ze niet werden vervolgd konden de
protestanten de bijeenkomsten in de openlucht doen en hoefde dit niet meer in het
geheim(hagenpreken).
In 1566 maakte een predikant (dominee) zich tijdens zo’n hagenpreek kwaad over de verering van
heiligenbeelden. Na afloop trokken boze gelovigen naar een klooster om alle beelden te
vernielen(Beeldenstorm).
Filips II was woedend en stuurde de Spaanse hertog van Alva met een leger naar de Nederlanden om
orde te herstellen. Veel protestanten en Willem van Oranje vluchtten naar het buitenland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper beau24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
