Samenvatting
Summary - Sociologie en rechtssociologie
- Vak
- Instelling
Samenvatting bevat leerstof uit het boek, les-nota's en PowerPoint.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
noorlinsen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?Over de eigen aard van de samenleving
Socio-logie? = Een hybride combinatie Latijn en Grieks
● Socius (metgezel): logos (kennis, leer en kunde)
→ ‘Samenlevingskunde’ of ‘studie van de maatschappij’
1. E.J. Sieyès (1785)
● Wetenschap in de samenleving
Doel: inrichting van nieuwe samenleving ten tijde van de Franse revolutie
Normatieve wetenschap: hoe kan de samenleving het beste worden ingericht?
2. Auguste Comte (1830)
● Sociologie als empirisch
Navolging van natuurwetenschappen: objectief en empirisch
Regelmatigheden in de samenleving a.d.h.v. empirisch onderzoek
→ Normatieve benadering naar objectieve empirische benadering
1.1 Een beeld van een titel
Samenleven is een voetbalspel!
● Elk speelveld wordt afgebakend met lijnen waarbinnen de spelers lopen die aan het
spel (mogen) deelnemen
De spelers buiten het speelveld kunnen niet meespelen omdat ze zijn
gekwetst of uitgesloten wegens zware inbreuk op de spelregels
→ De spelers moeten zich aan de spelregels houden
De spelers bekleden specifieke posities, deze posities zijn niet onveranderlijk
1. Het aantal en de soort posities variëren naargelang de verschillende opstelling van
het team, welke afhangt van de strategie van de coach
2. De verzameling van de posities is niet immuun voor tijd
→ Met die posities gaan specifieke rollen gepaard, en een hogere of lagere status
Formele en informele leiders
● Formele leiders zijn diegene die via officiële kanalen op die positie
terechtkomen (meeste gezag)
● Informele leiders worden aangeduid door hoger-hand
Tijdens het spel communiceren en interageren de spelers met elkaar
Ruimte rond het speelveld
⇒ Alle personen die niet deelnemen aan het spel, van bezoekers tot trainers,
wetenschappers en sociologen behoren tot de neutrale waarnemers
De positionaliteit of het geheel van positie gebonden rollen, voorkeuren, ervaringen, …
De sociale werkelijkheid is veel minder duidelijk afgebakend!
,1.2 Het dagelijkse leven door de sociologische lens
Om de achterliggende werkelijkheid te ‘lezen’ is een sociologische lens vereist, zo vormt er
een beeld van de structuur van de zichtbare sociale werkelijkheid
⇒ We moeten ook betekenis kunnen geven aan wat we waarnemen!
Voorbeeld:
Het werkinstrument van de socioloog (de sociologische lens) neemt in de praktijk de vorm
aan van surveys, observaties, …
Deze ‘bril’ kun je vergelijken met röntgenfoto's of een MRI-scanner
De radioloog geeft dan een betekenis aan de scan, net zoals sociologen betekenis geven
aan de waarnemingen van de samenleving
● ‘Sociologische verbeelding’ is noodzakelijk om de feiten te interpreteren
Charles Wright Mills omschrijft sociologische verbeelding als “the vivid awareness of the
relationship between experience and the wider society”
● Hij doelt op het vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaringen in
verband staan met maatschappelijke krachten en een ruimere historische context
Drie componenten van sociologische verbeelding:
1. Geschiedenis - Hoe is de samenleving tot stand gekomen?
2. Biografie - Wie zijn de mensen in de samenleving
3. Sociale structuur - Hoe werkt de samenleving via instituties? Hoe houden instituties
de maatschappelijke orde in stand?
Voorwaarden om sociologische verbeelding te kunnen toepassen? “Being able to think
ourselves, away from the familiar routines of our daily lives in order to look anew”
→ Houdt het vermogen in om van perspectief te wisselen door afstand nemen van de
situatie en een ander standpunt in te nemen
1.2.1 Selectieve waarneming
Routines in handelen (gedrag) en in denken (common sense) zijn waardevol als middel om
ons staande te houden in de situaties waarmee we dagelijks worden geconfronteerd
Onvermijdelijk brengt common sense met zich mee dat we een stortvloed aan informatie in
een sociale context reduceren, ordenen, … vanuit onze eigen positie
⇒ Onze waarneming wordt selectief!
Aan die eigen positie kleven een aantal kenmerken die de selectiviteit verklaren
● Fysieke en sociale beperkingen
We nemen de samenleving waar vanuit een bepaalde sociale positie en daardoor
missen we stukken informatie, of kunnen we ze makkelijker verkrijgen
⇒ Studie armoede (1 op de 10)
● Belangen
We hebben bepaalde belangen te verdedigen, je eigen interpretatie hangt af van je
eigen positie
● Kennis en informatie
De informatie die je hebt over een persoon of toestand, is bepalend voor wat je
waarneemt
⇒ Bij selectieve waarneming speelt onderwijs een grote rol (xenofobie)
● Voorkeur en afkeur
Onze waarneming wordt beïnvloed door de voor- of afkeur van personen en
toestanden d.m.v. een socialisatieproces (sociaal bepaald)
,1.2.3 Referentiekaders
Vanuit onze eerdere ervaringen bouwen we stapsgewijs een raamwerk op dat onze latere
waarnemingen zal beïnvloeden (referentiekaders)
Kenmerken van een referentiekaders:
● Een geheel: al onze waarnemingen vanuit hetzelfde referentiekader gebeuren
● Stabiel, maar niet onveranderlijk: veranderingen beïnvloeden na verloop van tijd ook
het referentiekader
● Zoveel referentiekaders als er individuen zijn
● Gedeelde referentiekaders (sterk gelijkende referentiekaders)
Door die verscheidenheid van referentiekaders reageren we verschillend op hetzelfde
gebeuren en brengen we over één situatie, zeer uiteenlopende verslagen uit
→ Zakelijke en beleefde werkelijkheid! Ziek zijn en ziek voelen!
Thomas en Thomas theorema (1928): “if people define situations as real, they become real
in their consequences”
Voorbeelden en toepassingen:
● Self-fulfilling prophecy (waarmakende voorspelling):
Pygmalioneffect
Waarneming ⇒ Gedrag ⇒ Werkelijkheid
Voorbeeld: Hoe hoger de verwachtingen die leerkrachten hebben van de schoolprestaties
van hun leerlingen, hoe beter de leerlingen gaan presteren
⇒ De leerlingen gedragen zich naargelang de verwachtingen van de leerkracht
Leerlingen met wie de leerkracht niet veel ophebben, blijven achter in hun schoolse
prestaties ten opzichte van andere leerlingen met dezelfde intrinsieke mogelijkheden
● Vooroordelen en stereotypes
Kenmerken:
1. Vereenvoudiging
2. Vertekening
3. Veralgemening
→ Zowel positief als negatief, vooral het tweede geval heeft een significante
maatschappelijke impact
1.2.3. Over sport
De vrijetijdsactiviteiten zijn sociaal gekleurd, er bestaat een duidelijk sociaal verschil tussen
goedkopere en dure sporten, de verklaring hiervan zou kunnen worden ontdekt aan de hand
van de sociologische verbeelding…
Twee beperkingen van de sociologische verbeelding:
1. Geen monopolie: een sociologische verklaring is niet exclusief
2. Houdbaarheid: een sociologische verklaring is niet eeuwig, doorheen de tijd
veranderen inzichten en theorieën
Nederlands criminologisch onderzoek: supporters en sporten!
, 1.2.4. Over voetbal
Voetbal was altijd al een sport voor de kinderen van (land)arbeiders, maar verloor zijn status
als volkssport toen het spel populaire werd aan Amerikaanse universiteiten
● Internationalisering door FIFA
Geheel nieuw netwerk van amateurploegen en professionalisering, waardoor de Engelse
arbeidersklasse hun sport in oorspronkelijke staat zou herstellen (hooliganisme)
→ Maatschappelijke elites nemen afstand van voetbal
Bordieu (1979): distinctiewaarde van een cultureel item
● Zodra een cultureel item iets wordt voor de massa, verliest het zijn onderscheidende
en exclusieve criterium
1.3 Een stap verder
Common sense Sociologie
Losjes samenhangende kennis Het ‘waarom’ achterhalen en algemene
Gebaseerd op feiten, waarnemingen, wetmatigheden ontwikkelingen
ervaringen, inzichten en received wisdom Situeert verklaringen en wetmatigheden in
Zin geven aan situaties waarmee we sociale factoren
worden geconfronteerd Bouwt voort op systematische,
Voor praktisch, onmiddellijke antwoorden empirische waarnemingen
1. Echtscheiding
Factoren op persoonlijk vlak: twee mensen Variaties in de samenleving
die elkaar niet meer zien zitten Emancipatie in het Westen
⇒ Maar verloopt trendmatig! ● Financiële onafhankelijkheid
● Wegvallen sociale druk van familie,
kerk, dorp, …
● Verdwijnen maatschappelijk taboe
Wetswijzigingen
2. Zelfdoding
Kwestie van persoonlijke en van Durkheim, 1897
psychologische factoren Gemeenschappelijke, sociale factor
⇒ Men ‘kiest’ voor zelfmoord, Oorzaken liggen niet in individuele
waarom sociologisch psychopathologie, maar in sociale cohesie
geïnterpreteerd? (integratie)
3. Arbeid
Werken voor de kost Mariëntal-studie (1933/1975)
⇒ Ons beroep bepaalt onze sociale Manifeste functie
status, onze sociale positie en zelfs Latente functie
onze identiteit! ● Structuur in het leven
● Bron voor sociale contacten
● Verbinding met algemene
doeleinden
● Status en identiteit
→ Latentedeprivatiemodel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorlinsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen