Een uitgebreide samenvatting van de hoorcolleges van Behandelmethoden! De samenvatting is erg overzichtelijk doordat er gebruik is gemaakt van dikgedrukte begrippen en voorbeelden.
• Volgens Wampold & Izel is psychotherapie een (vooral) interpersoonlijke behandeling met
een aantal kenmerken:
1. De behandeling is gericht op het verbeteren van een stoornis, probleem of klacht bij een
cliënt die daarvoor hulp zoekt. Het zijn bij kinderen en jongeren meestal de ouders die
hulp zoeken.
2. De behandeling wordt uitgevoerd door een therapeut die getraind is.
3. De behandeling is voldoende aangepast aan de bepaalde cliënt en zijn of haar stoornis,
probleem of klacht.
4. De behandeling is gebaseerd op psychologische principes.
Bona Fide Psychotherapie
• Psychotherapie is een brede definitie. Om deze reden hebben Wampold & Izel een specifieke
definitie van psychotherapie gemaakt. Deze kwam bekend te staan als de Bona Fide
Psychotherapie. De Bona Fide Psychotherapie is een goede en deugdzame psychotherapie die
over het algemeen beschreven staat in een handleiding. Deze vorm van psychotherapie is
gebaseerd op een coherente theorie over de aard van de psychopathologie en over de aard van
de verandering die nodig is, inclusief een beschrijving van de werkingsmechanismes en de
actieve ingrediënten van de behandeling. Ook is deze vorm van psychotherapie gebaseerd op
modellen en principes waar onderzoeksevidentie voor bestaat. De Bona Fide Psychotherapie
wordt al langere tijd uitgevoerd door een academisch opgeleide behandelaar. Deze vorm van
psychotherapie is afgestemd op de individuele hulpvraag, klachten en problemen van de cliënt
waarbij de therapeutische relatie een belangrijke rol speelt.
Evidence-based
• Het evidence-based principe (ofwel; bewezen-effectieve) wordt gebruikt om goede
behandelmethoden van minder goede behandelmethoden te kunnen onderscheiden. De
evidence-based behandelmethoden zijn theoretisch onderbouwd en worden ondersteund door
wetenschappelijke evidentie. De wetenschappelijke evidentie wordt afgeleid uit onderzoek
waarbij gekeken wordt naar de werkzaamheid van een bepaalde behandelmethode.
• De kwaliteit van het onderzoeksdesign zegt iets over de kwaliteit van de wetenschappelijke
evidentie. De verschillende designs verschillen in de mate waarin ze zich focussen op interne
en externe validiteit:
1. Interne validiteit: Hoe overtuigend kan het waargenomen behandeleffect worden
toegeschreven aan de specifieke interventie zelf? Het gaat hierbij om het kunnen bewaken
van de kwaliteit van het onderzoeksdesign.
2. Externe validiteit: Hoe representatief zijn de conclusies uit dit onderzoek voor de
dagelijkse klinische praktijk?
De interne en externe validiteit kunnen meestal niet beiden hoog zijn.
• De evidentie van de verschillende behandelmethoden is niet allemaal even sterk. Er worden in
de richtlijnen aanbevelingen gedaan die gebaseerd zijn op de kwaliteit van de evidentie die
voor verschillende behandelmethoden zijn verzameld. De aanbevelingen kunnen sterker of
meer dwingend worden naarmate er meer en sterkere wetenschappelijke evidentie is voor een
bepaalde behandelvorm.
Typen designs
Designs
• Er kan bij een studie, waarbij de werkzaamheid van een interventie onderzocht wordt,
onderscheid gemaakt worden in verschillende typen designs, namelijk:
1. Case study design.
2. Case study design met herhaalde metingen.
3. One group pre-post treatment design.
4. Pretest-posttest nonequivalent groups design.
5. Randomized Controlled Trial design.
Case study design
• De case study design omvat een erg gedetailleerde beschrijving van de toepassing van een
behandelmethode bij één of slechts een beperkt aantal gevallen. De case study design betreft
een vorm van thick description. Dit is een gedetailleerd en dichte beschrijving van de case in
al haar facetten. De casus wordt bestudeerd in de natuurlijke context, waardoor er ook naar
andere facetten buiten de behandelkamer om gekeken kan worden. De keuze van een case
wordt bewust gemaakt op basis van de verwachting dat deze case veel informatie kan
opleveren. Hierdoor is deze case meer representatief voor het ontwikkelen van een theorie dan
deze case representatief is voor een populatie. Historisch gezien is de case study design een
belangrijk onderzoeksdesign, met name binnen de psychoanalytische therapie en de
gedragstherapie.
• De voordelen van een case study design zijn:
1. Een case study design is kleinschalig en daardoor passend bij de ontwikkelingsfase van
een nieuwe behandelmethode. Toepassing: Er is een nieuwe behandelmethode
ontwikkeld, maar deze behandelmethoden wordt nog niet bij een grote groep onderzocht.
Er wordt eerst in detail bij een klein aantal mensen gekeken hoe zij reageren op de nieuwe
behandelmethode.
2. Een case study design maakt nauwkeurige en rijke observaties en beschrijvingen mogelijk.
3. Een case study maakt het onderzoeken van unieke of zeldzame gevallen mogelijk.
4. Een case study is meestal erg geschikt om hypotheses over de specifieke
werkingsmechanismes van een behandeling te genereren. Toepassing: Er wordt niet
alleen naar de uitkomsten van een behandeling gekeken, maar ook naar de verklaring voor
het feit dat de behandeling werkt.
5. Een case study design maakt het mogelijk dat de focus niet alleen ligt op de interventie,
maar ook op de beschrijving van de context waarin de interventie wordt uitgevoerd.
• De nadelen van een case study design zijn:
1. De generaliseerbaarheid van een case study design is beperkt. Het onderzoek is weinig
representatief voor de populatie en de cases worden meestal geselecteerd, omdat ze de
werkzaamheid bij een bepaalde doelgroep dienen aan te tonen. Het is namelijk niet zo dat
wanneer een bepaalde behandeling bij een specifieke cliënt met een depressie effectief is,
dezelfde behandeling ook effectief is voor alle andere cliënten met een depressie.
2. Er is bij een case study design weinig informatie over de grootte van het effect, omdat
slechts één of enkele cases worden onderzocht. Het kan namelijk zijn dat het effect van
een bepaalde behandeling heel groot is bij de ene cliënt, maar dat het effect van dezelfde
behandeling bij een andere cliënt met dezelfde aandoening laag is. Het is dan ook lastig
om uitspraken te doen over het effect van een behandeling.
3. De interne validiteit van een case study design is laag, omdat er geen controlegroep is en
daardoor niet getoetst kan worden of de effecten bijvoorbeeld niet aan een placebo zijn toe
te schrijven.
Case study design met herhaalde metingen
• De case study design met herhaalde metingen betreft een kwantitatieve case study waarbij
herhaalde metingen uitgevoerd worden volgens een bepaald schema dat samenhangt met het
toedienen en het onthouden van de interventie. Hierbij worden een aantal metingen gedaan
voordat er met de interventie gestart wordt (baselinemeting). Vervolgens worden er metingen
gedaan op het moment dat de interventie wordt uitgevoerd. Tot slot worden er nog metingen
gedaan op het moment dat de interventie is afgelopen. Ook kan het zijn dat de interventie een
tijd niet wordt uitgevoerd en op het moment dat de interventie weer wordt toegediend, wordt
er opnieuw een meting gedaan. Er wordt namelijk vanuit gegaan dat het effect samenhangt
met het toedienen of het onthouden van de interventie. Het principe achter dit
onderzoeksdesign is dat de n klein is, maar dat het aantal meetmomenten hoog is. De
meetmomenten kunnen hierbij toevallig verdeeld worden over de condities (condities:
toediening / onthouding). Op deze manier kan er gecontroleerd worden voor de mogelijke
effecten die optreden in de periode dat de interventie niet wordt toegediend.
• Het voordeel van een case study design met herhaalde metingen is:
1. Een case study design met herhaalde metingen zorgt voor meer interne validiteit. De
causaliteit kan beter worden getoetst door bijvoorbeeld de metingen tijdens de baseline
(onthouden van een interventie) te vergelijken met de metingen tijdens de toediening van
de interventie. Er wordt een toenemend effect verwacht bij een hogere dosis.
• De nadelen van een case study design met herhaalde metingen zijn:
1. Een case study design met herhaaldingen metingen is arbeidsintensief voor deelnemers.
2. Een case study design zorgt voor een minder sterke generaliseerbaarheid naar de
populatie.
One-group pre-post treatment design
• De one-group pre-post treatment design is een quasi-experiment waarbij een specifieke
uitkomst, waarvan verwacht wordt dat deze gerealiseerd wordt door de interventie, gemeten
wordt bij een groep cliënten voor en na het toepassen van de interventie. De groep deelnemers
wordt niet toevallig geselecteerd en er is geen controlegroep. Het effect van de interventie
wordt geëvalueerd door de meting voor en na de interventie met elkaar te vergelijken, waarbij
de nulhypothese is dat er geen verschil is. Wanneer er een verbetering wordt vastgesteld na de
interventie, kan dit toegeschreven worden aan het effect van de interventie.
• De voordelen van een one-groep pre-post treatment design zijn:
1. Een one-group pre-post treatment design kan toegepast worden wanneer het niet ethisch is
om te randomiseren, bijvoorbeeld wanneer je bijna zeker weet dat de onderzochte
behandeling beter is dan een andere behandeling.
2. Een one-group pre-post treatment design kan toegepast worden wanneer er geen
randomisering mogelijk is of wanneer een controlegroep niet haalbaar is.
3. Een one-group pre-post treatment design is goedkoper, is makkelijker uit te voeren en
vereist minder middelen.
• Het nadeel van een one-groep pre-post treatment design is:
1. Een one-group pre-post treatment design heeft een lagere interne validiteit. De aanname is
dat het verschil in de score voor en na de interventie het effect van de interventie
weergeeft, maar er kunnen verschillende andere redenen zijn waarom de verandering
optreedt, zoals bijvoorbeeld het natuurlijke beloop. Er mag dan ook niet vanuit gegaan
worden dat wanneer er bij de post-treatment een verbetering wordt vastgesteld ten
opzichte van de pre-treatment, dat dit enkel verklaard kan worden door de interventie.
Pretest-posttest nonequivalent groups design
• De pretest-posttest nonequivalent groups design vergelijkt het verschil tussen de voormeting
en de nameting van twee groepen (behandelgroep en controlegroep). Hierbij worden de
deelnemers niet random verdeeld over de twee groepen. De deelnemers krijgen voorafgaand
aan de interventie en na afloop van de interventie een meting die zich richt op een bepaalde
uitkomstvariabele. Hierbij wordt het verschil tussen de voormeting en de nameting van de
twee groepen met elkaar vergleken. Als er een duidelijk verschil is in de uitkomst, is dit
verschil toe te schrijven aan het verschil in de interventie.
• De voordelen van de pretest-posttest nonequivalent groups design zijn:
1. De pretest-posttest nonequivalent groups design is praktischer en makkelijker toepasbaar
dan de randomized controlled design.
2. De pretest-posttest nonequivalent groups design maakt het mogelijk om bijvoorbeeld
interventies te vergelijken die op verschillende locaties worden uitgevoerd.
• Het nadeel van de pretest-posttest nonequivallent groups design is:
1. De pretest-posttest nonequivalent groups design heeft een zwakkere interne validiteit,
omdat het mogelijk is dat er systematische verschillen zijn tussen deelnemers in beide
condities.
Randomized Controlled Trial design
• De Randomized Controlled Trial (RCT) design vergelijkt het verschil tussen de voormeting en
de nameting van twee groepen (behandelgroep en controlegroep). De deelnemers worden
random verdeeld over de twee groepen (twee behandelgroepen of één behandelgroep en één
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FleurHenckens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
