Samenvatting van het vak spijsvertering van de eerste master geneeskunde aan de KU Leuven. Dit is enkel deel 2, omdat het volledige bestand te groot is om in 1 keer te uploaden. Deel 1 is ook beschikbaar. Beide delen kunnen ook aangekocht worden in een voordeelbundel.
• Lichte tot matige cytonucleaire atypie
• Toegenomen mitotische activiteit
• Celkernen verlengd en hyperchromatisch, heel soms tot in apicale celpolen
- Hooggradige dysplasie
• Ernstige cytonucleaire atypie: sterk vergrote, onregelmatige kenen
• Kernen tot in apicale celpolen
3.2 COLORECTAAL CARCINOOM
ALGEMENE BESCHOUWINGEN
- Colorectaal carcinoom = maligne epitheelgezwellen die ontstaan in colon of rectum
- Maligniteit =
• Lokaal invasief en destructief en overschrijdt normale anatomische grenzen
• Uitzaaiing op afstand, typisch via bloed of lymfevaten
- Patholoog -> stadiering
• Lokale uitgebreidheid in chirurgisch specimen
• Metastasen histologisch bevestigen
- Stadiering bepaalt prognose en therapie
- Typisch voor colon: uitzaaiing pas mogelijk als tumor is ingegroeid voorbij muscularis mucosae,
tot in submucosa
• Omdat kleinste lymfevaatjes niet tot in mucosa gaan
• Dus pas sprake van carcinoom als letsels door muscularis mucosae gegroeid is ->
verschillende van andere delen van GI stelsel
- Ontstaan allemaal uit klierepitheelcellen -> adenocarcinoom
Zz: andere groeivorm, vb plaveiselcelcarcinoom (vb op overgang naar anaal kanaal)
à patholoog: bepalen soort tumor = typeren
- Graad van differentiatie: ook taak van patholoog
• Goed gedifferentieerd = tumor die goed lijkt op oorspronkelijk weefsel
• Weinig gedifferentieerd = tumor die erg afwijkt van normale weefsel
- Incidentie
• 10% van alle nieuwe kanker
• 3e frequentst bij vrouwen
• 4e frequentst bij mannen
• Grote wereldwijde variatie: incidentie tot 10x lager in Azië en Afrika
o Door westerse RF (calorieën, dierlijk vet, sedentaire levensstijl, roken, alcohol)
- Etiologie
• >90% is sporadisch
• 5% erfelijk: FAP, HNPCC, Peutz-Jeghers, juveniele polyposissyndroom -> telkens uitsluiten
dmv genetisch onderzoek bij nieuwe diagnose van CRC (colorectaal carcinoom)
• < 1% door IBC (vnl colitis ulcerosa, minder bij Crohn)
- CRC is typisch voorbeeld van tumor die zich ontwikkelt in meerdere stappen -> iedere fase kan
morfologisch en/of genetisch worden omschreven
• Morfologisch: soorten van poliepen +/- (graad van) dysplasie
• Genetisch: chromosomale instabiliteit (CIN pathway) en microsatellietinstabiliteit (MSI
pathway)
- 85% van sporadische CRC via CIN pathway
• Ernstige chromosomale afwijkingen vb aneuplodie, grote deleties en duplicaties,
toegenomen hoeveelheid DNA per celkern
• Bijna altijd APC mutatie, vaak TP53 mutatie, bij de helft KRAS mutatie
131
, • Soms BRAF mutatie ipv KRAS mutatie
- 15% van sporadische CRC via MSI pathway
• Microsatelliet = variabele lange sequenties van herhaalde nucleotiden, die verspreid over
hele genoom voorkomen
• Zijn vatbaar voor foutieve DNA overschrijving, met vorming van insertie- of deletieloops
• DNA-mismatch-repair enzymen (MLH1, PMS2, MSH2 en MSH6): controleren
replicatiefase en herstellen foutieve kopieën
o Als die wegvallen -> na enkele celdeling ontwikkelen dochtercellen multiple allelen
met variabele lengte, verspreid over hele DNA = toestand van high level
microsatellietinstabiliteit of MSI-high -> normale functie van genen verstoord ->
kanker
o Hypermethylatie van promotor MLH1 gen vaak bij sporadische vormen van CRC
§ Hoe ouder, hoe frequenter
§ Hypermethylatie -> inactivatie MLH1 gen -> complex van 4 MMR enzymen
kan normale functie niet meer uitvoeren
- FAP syndroom: kiemlijnmutaties van APC gen
- HNPCC: kiemlijnmutatie in genen voor 1 van 4 mismatch repair enzymen -> CCR op jonge
leeftijd
ROL VAN PATHOLOOG BIJ COLORECTAAL CARCINOOM
- Initiële en verdere diagnostiek + genetische testing van letsels
- Initiële diagnose op endoscopische biopsie
• Coloscopie ikv symptomen die kunnen wijzen op CRC (krampen, tenesmen, constipatie,
diarree, rood bloedverlies per anum)
• Asymptomatisch pt waarbij fecaal occult bloed test positief is
• Goede darmvoorbereiding zodat hele colon kan geïnspecteerd worden
• Ruime biopsie van endoscopisch verdachte letsels, want gemak van histologische
diagnose is afhankelijk van aantal weefselfragmenten en groeipatroon van tumor
- Microscopie
• Goed gevormde, onregelmatig verlopende klierbuisjes afgelijnd door atypisch epitheel
• Zijn ingebed in onregelmatig aangelegd, ontstoken bindweefsel = desmoplastisch stroma
(abnormaal bindweefsel dat gevormd wordt op basis van signalen vanuit tumorcellen
•
- Indien mogelijk steeds verwijderen van volledige primaire tumor dmv HK
132
, • Chirurgisch resectiestuk wordt door patholoog onderzocht -> prognostische variabelen
zoals stadium, type tumor en graad bepalen
•
- Stadiering volgens TNM classificatie
• Diepte van tumor in darmwand
o Laagste stadium (pT1): duidelijke submucosale invasie
• Aantal lymfeklieren rond darm met metastasen
133
, • Uitzaaiingen in organen op afstand -> extra biopsies van orgaan waarin uitzaaiing wordt
vermoedt nodig
- Typeren = tumor op basis van cyto-architecturale kenmerken toewijzen aan bepaalde
diagnostische categorie, met bepaalde prognose (categorieën bepaalt door WHO)
• Klassiek adenocarcinoom (meeste)
• Mucineuze adenocarcinoom
• Medullaire carcinoom
• Ongedifferentieerde carcinoom
- Graderen = stadium van differentiatie beschrijven
• Bepaalde subtypes worden niet gegradeerd of krijgen vaste graad
• Mucineuze adenocarcinomen worden niet gegradeerd
• Laaggradig vs hooggradig (hoog is agressiever)
• Als heterogeen groeipatroon: minst gedifferentieerde component telt
- Aanwezigheid van perineurale, lymfevat of bloedvatinvasie en status van chirurgische
snedevlakken
• Transsectie door tumor (onvolledige verwijdering): heel slechte prognose
• Tumorvrije resectiemarge <1mm: ook slechte prognose
• Budding: groei van individuele tumorcellen of kleine soliede tumorcelgroepjes ipv groei
als klierbuizen
o Meestal aan invasiefront van tumor
o Teken van agressiviteit
o Hoe meer budding, hoe slechter prognose
- Genetisch onderzoek van biopsies
• Erfelijke kankersyndromen opsporen
• Effectiviteit van kankermedicatie voorspellen (predictie van therapie effect)
134
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Gnkkuleuven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
