Het betreft een complete uitwerking van de themaweek chirurgie. Het omvat alle leerdoelen. Het document heb ik geheel zelfstandig uitgewerkt door middel van de aanbevolen literatuur. Het resultaat wat ik heb behaald op het examen was een: 'Uitstekend'.
Themaweek chirurgie – gehele uitwerking
Leerdoel 1: Pijn rechter bovenbuik/epigastrio
Anatomie & fysiologie van de slokdarm, maag, pancreas & galblaas
Slokdarm
Tube van 25 cm, die geïnnerveerd wordt door de n. vagus. Het loopt door het hiatus oesophagus van
het diafragma het abdomen in. Het sluit aan op de cardia van de maag. Het bestaat uit:
Pars cervicalis
Pars thoracica
Pars abdominalis
De slokdarm heeft twee sfincters:
Bovenste oesofagiale sfincter (UES): dwarstgestreepte spier, dus bewust openen via de n.
vagus. De dwarsgestreepte spiervezels liggen zo gerangschikt dat ze juist samentrekken bij
openen en ontspannen bij sluiten.
Onderste oesofagiale sfincter (LUS): dit is wordt autonoom geïnnerveerd en er is sprake van
relaxatie bij het openen.
Histologie
1. Mucosa: meerlagig plaveiselepitheel waarbij er een abrupte overgang is naar eenlagig
cillinderepitheel bij overgang naar de maag.
2. Submucosa: oesofagiale klieren die mucus secreteren (dit is als voedsel compressie op de
klieren uitvoert). Bevat ook cardiale klieren in lamina propria.
3. Muscularis externa: hierbij is de bovenste 1/3e skeletspier, de middelste 1/3e een mix en de
onderste 1/3e is glad spierweefsel (dus er is overgang van bewuste samentrekking dmv
skeletspier naar glad spierweefsel die niet meer onder invloed is van het bewuste
samentrekken)
4. Adventitia: fibreus weefsel dat slokdarm aan andere organen vastmaakt.
,Maag
De pylorus ligt ter hoogte van het transpylorisch vlak. De curvatura major loopt tot aan de milt, en
de linker leverkwab ligt ventraal over de maag heen. Achter de maag ligt de bursa omentalis. Het
foramen omentale is de fysiologische opening van de bursa oemntalis. Lig. hepatoduodenale
(zenuwen en vaten naar de leverpoort), lig. hepatogastricum en lig. hepatooesophageale vormen
samen het omentum minus. Het omentum majus hangt als een peritoneale plooi over het colon
transversum en over het (niet zichtbare) convoluut van de dunne darm naar beneden. De binnenkant
van de maag bestaat uit plicae gastricae. Incisura angularis en incisura cardialis (hoek van His) zijn de
hoeken in de maag. Uit de aorta abdominalis ontspringt de truncus coeliacus. Hier ontspringen bij
de meeste mensen de a. hepatica communis, a. splenica en a. gastrica sinistra.
Motiliteit
Glad spierweefsel in GI-tract bestaat uit fasische en tonische spier (in de sfincters). De meeste
contracties in maagdarmstelsel treden ritmisch op. Dit ritme wordt veroorzaakt door cyclische
langzame golvende veranderingen in het rustmembraampotentiaal (RMP) van de interstitiële
cellen van Cajal (ook wel pacemakercellen genoemd). Deze cellen hebben unieke ionkanalen die
periodiek openen inwaartse stroom generen de zogenoemde slow waves. Deze
pacemakercellen zijn via gap junctions verbonden met de gladde spiercellen in de GI-tract.
Frequentie verschil per regio: 3/min in de maag. Deze slow waves zijn geen echte actiepotentialen
,en zorgen alleen voor natrium instroom. De spike potentialen zijn de echte actiepotentialen. Deze
treden automatisch op wanneer het RMP groter wordt dan -40 mv. De kanalen die verantwoordelijk
zijn voor de spikes laten vooral calcium door (minder mate natrium) en worden daarom calcium-
natriumkanalen genoemd. Deze kanalen sluiten langzamer lange duur actiepotentiaal. RMP is
normaal -56 mv.
Rek (myogeen), Ach (stimulatie n. vagus), gastrine leiden tot depolarisatie van membraan.
Stimulatie van adrenerge (NA/A) zenuwen of verhoogde levels van CCK, secretine, VIP of GIP
in bloed leidt tot hyperpolarisatie van het membraan minder actiepotentialen
relaxatie.
Pylorische sfincter: Constrictie door sympathische zenuwen (NA) en CCK, relaxatie via N.
vagus (VIP)
Voedsel wordt via corpus naar antrum verplaats. Spier in antrum is veel dikker en contracties
worden intenser (roeren/mixen van voedsel). Groot deel van de spier in terminale anturm ondergaat
uiteindelijk een gecoördineerde contractie (ledigen in duodenum). Klein beetje per keer geledigd
atrum-contracties dwingen de rest van de voedselbrij terug het corpus in voor verdere roering en
mixing chyme steeds vloeibaarder. Ook zorgt voedsel in duodenum voor tegendruk die sfincter
helpt sluiten. Dit voorkomt terugstroom van materiaal uit duodenum (bevat gal). Te snelle
maaglediging duodenale zweren, terugstroom juist voor maagzweren.
Fysiologie van de maag
1. De beschermingsmechanismen: mucosa (maag & duodenum) wordt beschermt tegen zuurschade
door: secretie basische vloeistof, mucus-secretie, goede bloedstroom, groeifactoren,
prostaglandines.
2. Productie van maagzuur: Belangrijke cellen:
Pariëtale/oxcyntische cellen: produceren HCL en intrinsic factor. Intrinsic factor vormt een
dimeer met twee moleculen vit. B12. Complex is resistent tegen vertering. Dit zorgt voor de
zure component van het maagsap. Secretie van zuur en intrinsic factoren wordt parallel
gereguleerd.
Hoofdcellen/chiefcellen: produceren pepsinogeen dat onder invloed van H+ wordt omgezet
in pepsine (endopeptidase). Pepsinogeen secretie wordt gestimuleerd door Ach, H+ ionen
, (triggeren cholinerge reflex en stimuleren de afgifte van secretine), secretine, gastrine
(direct via CCK-receptoren, maar indirect via zuurstimulatie is krachtiger).
Muceuze cel: deze produceren mucine. Dit zorgt voor de basische component van het
maagsap. bZowel epitheelcellen als muceuze halcellen kunnen mucus secreteren.
Hormonale controle van maagzuursecretie:
Gastrine (G-cellen in antrum, 20% in duodenum): ‘open’ APUD endocriene cellen
receptoren op luminale membraan van G-cellen ‘sensen’ chemische substanties in voedsel,
waardoor gastrine-afgifte gereguleerd wordt. Gastrine wordt uit secretoire granules
(basolaterale kant) vrijgegeven in de circulatie als reactie op neurale, endocriene, paracriene
of lokale factoren in het lumen van de maag. Gastrine en CCK werken op dezelfde
receptoren:
o CCK-A receptoren (CCK hogere affiniteit): galblaas en pancreas
o CCK-B receptoren (gastrine hogere affiniteit): ECL-cellen en oxyntische cellen
Gastrine stimuleert de maagzuursecretie door 2 mechanismen:
o Direct via stimulatie van oxyntische cel via CCK-B-receptoren
o Indirect via stimulatie van ECL-cel via CCK-B receptoren histamine stimuleert
oxyntische cel (via H2 receptor)
o Resultaat: verhoogt opname van protonpompen in het luminale membraan en
genexpressie en dus synthese van deze protonpompen.
Gastrine stimuleert dus de secretie, maar het stimuleert ook de motiliteit, bloedvoorziening
en groei van de mucosa van de maag.
Gastrine wordt vrijgelaten als reactie op stretch en peptiden.
Gastriche secretie wordt ook gecontroleerd door intrinsieke zenuwen (in interne
zenuwplexus van het enterisch zenuwsysteem) én door vezel van de n. vagus en
sympathische zenuwen. Activatie van cholinerge vezels stimuleer maagsap secretie en
motiliteit en activatie van adrenerge vezels inhibeert deze.
Verder zorgt acetylcholine voor stimulatie van pariëtale cellen en G-cellen. GRP (uit n.
Vagus) kan ook G-cellen stimuleren.
Inhibitoire controle van zuursecretie
Zuur in de maag stimuleert D-cellen (fundus en antrum) om somatostatine af te geven.
o Somatostatine bindt op somatostatine-2 (ST-2) receptoren op de G-cellen. Werkt
zowel paracrien als systemisch. Inhibeert gastrine release.
o Somatostatine werkt ook op ECL-cellen op afgifte van histamine te inhiberen.
o Somatostatine werkt ook direct op oxytinsche cellen om zuur direct te inhiberen.
o D-cellen hebben zelf ook CCK-A receptoren gastrine en CCK kunnen hierop binden.
CCK (I-cellen) wordt vrijgelaten als reactie op vet
o Bindt aan CCK-B-receptoren op oxyntische cel en ECL-cel. Competitieve antagonist
van gastrine.
o Bindt aan CCK-B-receptoren op D-cellen. Dit zorgt voor de afgifte van somatostatine
en dus de remming van gastrine en histamine.
Secretine (S-cellen) wordt vrijgelaten al reactie op zuur in het duodenum. Het inhibeert de
secretie gastrine en zuur uit.
Gastric inhibitory peptide (GIP): vet in duodenum ileum (inhiberen maagsap afgifte)
Vasoactive intestinal peptide (VIP): uitrekken van de maag (inhiberen maagsap afgifte). VIP
& GIP binden op dezelfde receptoren als secretine op oxytinsche en G-cellen VIP
receptoren.
Prostaglandines: geproduceerd door mucosa inhiberen de zuursecretie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjoleinreintjes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
