Regie van de rechter kent vele vormen. Vele daarvan zijn "klassiek" en geen civiele of
bestuursrechter zal erover twijfelen dat het voeren van die regie tot zijn taken behoort. Denk
in het bijzonder het verwijderen van een die klassieke regievormen zijn niet alle alleen maar
processueel. Denk aan het geven van een bewijsopdracht, het beproeven van een schikking of
het geven van een voorlopig oordeel. Andere vormen van regie zijn nieuwer. De
bestuursrechter verkeert, vooral sinds ongeveer 2010, in een gestaag proces van meer en meer
regie, met name op de afdoening. De civiele rechter krijgt met de KEI-wetgeving een grotere
regierol. Een tikje te sterk gesteld worden beide rechters steeds meer "mede-eigenaar" van de
zaak; voor de bestuursrechter geldt dat van oudsher en voor civiel recht is dat een grotere
verandering. Exemplarisch voor deze groeiende regierol van de rechter zijn art. 8:41a Awb
("De bestuursrechter beslecht het hem voorgelegde geschil zoveel mogelijk definitief.") en het
nieuwe art. 19, tweede lid, Rv ("De rechter neemt ambtshalve of op verlangen van een van de
partijen alle beslissingen die nodig zijn voor een goed verloop van de procedure."). Van beide
rechters verwacht de wetgever dat hij stuurt op (finale) afdoening.
Toen de hoofdbeginselen van het burgerlijk procesrecht ongeveer 150 jaar geleden werden
geformuleerd door Van Boneval Faure in zijn Het Nederlandsche burgerlijk procesrecht (hij
was behalve hoogleraar ook Tweede Kamerlid!) werd uitgegaan van de lijdelijkheid van de
rechter. Later werd een en ander geplaatst in de (beperkte) procesautonomie van partijen.
Maar waar de civiele rechter zich in de dagvaardingsprocedure terughoudend opstelde, deed
hij dat veel minder in de verzoekschriftprocedure. Bestuursrechters zijn daarentegen nooit
lijdelijk geweest, wat te verklaren valt uit het feit dat de overheid steeds een machtige partij is
die repeatplayer is, terwijl de burger veelal voor het eerst in zijn leven een procedure voert en
over veel minder kennis op dit vlak beschikt.
Inmiddels is duidelijk dat de civiele rechter de regisseur van de procedure is (Nederland kent
geen actiënstelsel en als een procedure wordt gestart op basis van onrechtmatige daad moet de
rechter ook nagaan of de vordering kan worden toegewezen op basis van wanprestatie (een de
rechter kan niet de omvang van het geschil bepalen en partijen al helemaal niet beletten de
procedure te staken.
Vorderingen kunnen verjaren. Een partij moet in een civiel geding wel een beroep doen op de
verjaring, de rechter mag de verjaring niet ambtshalve toepassen. In het verleden is er
discussie geweest over de vraag of de volgende conversatie gevoerd kon worden. Rechter: `Ik
zie dat het al lang geleden is.’ Partij: `Inderdaad het is al lang geleden, ik kon het me eerst ook
helemaal niet herinneren.’ Rechter: `Aha, ik begrijp dat U zich op verjaring beroept’.
In die discussie werd vaak onderscheiden tussen procedures bij de kantonrechter, waar
partijen in persoon kunnen optreden, en procedures bij civiel, waar verplichte
procesvertegenwoordiging geldt. Heersende mening was dat in het laatste geval de rechter
niet moest gaan meeprocederen en dat het aan de advocaten is om met valide argumenten te
komen (hoe jammer het soms ook voor een procespartij is als de advocaat de plank misslaat),
terwijl bij de kantonprocedures begrip bestond voor de rechter die tot een rechtvaardige
oplossing wilde komen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KyraNieuwenhuijsen97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.