Evolutionaire psychologie
Hoorcollege 1 – Rough Guide to the Galapagos
Phillips, Dickens & West
Evolutionary Theory and the Ultimate–Proximate Distinction in the Human Behavioral
Sciences
Drie specifieke gebieden waar het artikel zich mee bezig houdt:
1. De evolutie van samenwerken
2. Overgebrachte cultuur
3. Epigenetica
Voorbeeld met ultimate en proximate explanations.
Mensen baby’s huilen:
Ultimate explanations (why)
o Waarom bestaat een bepaald gedrag?
o Lokt zorg en verdediging van de moeder en andere zorgdragers uit
Baby’s die niet huilen in nood van assistentie, zullen minder goed overleven
Proximate explanations (how)
o Hoe werkt het gedrag?
o Externe trigger: Kou, fysieke seperatie van de zorgdrager, tekort aan eten
o Interne trigger: Limbisch systeem
Beschrijft de causale triggers van het huilgedrag
Het verschil tussen ultimate en proximate explanations
Het verschil tussen beide soorten uitleg staat centraal in het Neo-Darwinisme, maar in de huidige
evolutionaire literatuur is er nog veel verwarring:
1. In de literatuur over de evolutie van samenwerking worden proximate explanations vaak
gegeven als oplossing voor het ultimate probleem of waarom een individu iets zou moeten
doen wat een ander ten goede komt
2. In de literatuur van over culturele evolutie, wordt soms geclaimd dat het proces van culturele
evolutie een ultimate explanation oplevert, waarbij wij argumenteren dat dit beter begrepen
moet worden als een proximate mechanisme
3. Er wordt vaak gezegd dat epigenetische fenomenen natuurlijke selectie bemoeilijken (als een
ultimate proces) als een bron van uitleg, maar ook dit moet begrepen worden als proximate
mechanismen.
,Doel van deze studie
Attentie geven aan bovenstaande issues, om verder verwarring in de literatuur te voorkomen.
Historische ontwikkeling ultimate-proximate discussie
Fisher (1930):
o Beargumenteerde dat door natuurlijke selectie organismen verschijnen, waarbij het
lijkt dat ze de maximale fitness (voor reproductie) bereikt hebben. Later werd
bekend dat dit voor veel scenario’s werkt, maar niet op het sociale aspect van
gedrag. Genen blijken ook een rol te spelen.
Hamilton (1964-1975)
o Genen nemen in frequentie niet alleen toe door de directe effecten van fitness, maar
ook op de indirecte effecten van fitness van individuen binnen de familie
o Kosten-baten model voor het doorgeven van genen
o De som van directe + indirecte fitness = inclusive fitness
De kwantiteit dat organismen verschijnen om te maximaliseren
Conclusie
De proximate-ultimate discussie volgt direct uit de natuurlijke selectie theorie
o Wat het proces en de gevolgen van dat proces beschrijven
Bij het beschrijven van gedrag moeten we dus uitleggen:
o Waarom is het geassocieerd met reproductief succes?
Waarom wordt dit geprefereerd bij natuurlijke selectie
Ultimate
o En hoe draagt het eigenlijk bij aan natuurlijke selectie?
Hoe werkt het?
Proximate
1. De evolutie van samenwerking – Proximate fenomenen worden gebruikt om ultimate vragen
te beantwoorden
a. Vaak worden ultimate uitleg niet eens gebruikt en gebruikt men daarom maar
proximate uitleg
b. Sommige termen (zoals samenwerken) hebben een dubbelen betekenis: Zowel
ultimate als proximate
i. Ultimate: Effect op directe fitness
ii. Proximate: Als psychologisch mentaal mechanisme
iii. Voorbeeld: Altruïsme wordt vaak uitgelegd als psychologisch mechanisme,
het helpen van anderen, (proximate), maar zorgt vaak ook voor
tegemoetkomingen voor diegene (ultimate).
c. Er wordt vaak intentionele taal gebruikt in de evolutionaire literatuur, terwijl het
meer transparant moet worden gehouden. Vaak heeft iets een dubbele betekenis als
je het vanuit verschillende kanten bekijkt
i. ‘’Vrouwen kiezen altijd mannen met een hoge status.’’ Evolutionair
bioloog: Gebruik van gedragsstrategieën om de fitness te maximaliseren;
Gedragspsycholoog: Psychologische motivatie
,2. Cultuur en ultimate-proximate onderscheiding – Ultimate uitleg van culturele evolutie, terwijl
deze proximate moet zijn
a. Transmitted culture = Gedragingen of tradities die individuen verkrijgen door leren,
imitatie of sociale transmissie
b. De structuren van nieuwe talen kunnen uitgelegd worden zonder de natuurlijke
selectie van de structuur van die talen (ultimate). Vaak gebeurd dit door transmitted
cultures (proximate). Deze vormt de uiteindelijke structuur van de taal, waarbij
natuurlijke selectie (ultimate) dus niet het uitgangspunt is.
3. Epigenetische overdracht als een proximate mechanisme
a. Epigenetica (= de uiting van genen) legt uit hoe organismen werken (proximate),
maar niet waarom organismen zo werken (ultimate)
, Hoorcollege 1 – Rough Guide to the Galapagos
1. Wat is evolutionaire psychologie?
2. De waarde van evolutionaire psychologie
3. Course overview
1. Wat is evolutionaire psychologie?
Waarom overschatten we onszelf?
We overschatten onszelf om veel verschillende redenen. Dit doen we door vanwege een cognitieve
bias, ons welzijn, zelfverzekerdheid op het werk of in sociale kringen, anderen bedriegen, etc.
Evolutionaire psychologie gaat over externe output en maalt niet om interne output, zoals je
gemoedstoestand. Hoe je je profileert bij anderen en je omgeving, gaat dus niet over je
gemoedstoestand of iets dergelijks, maar wat het doet met je omgeving.
Explaining behavior
Er zijn 2 levels van uitleg van gedrag:
1. Ultimate (why)
a. Voornamelijk bij evolutionair psychologen
2. Proximate (how)
Ultimate explanations (why) Proximate explanations (how)
De functie Het proces
Hoe gedrag iets toevoegt aan de fitness van een De psychologische waarde (neuraal, cognitief,
individu etc.)
Waarom gedrag is ontstaan bij een soort – Hoe het proces zich ontwikkeld heeft – genen,
evolutionair verleden leren, cultuur
Waarom die variant van het gedrag Beschrijven en meten van individuele
veelvoorkomend is in de populatie verschillen van dat gedrag
Ultimate explanations
Focus on the inter- (vs. intra-) personal motives
Interpersoonlijk
o Hoe helpt het motief ons om middelen (resources), beloningen (status), reacties
(goedkeuring) en andere uitkomsten te verkrijgen?
Intra-persoonlijk
o Hoe helpt het motief ons om om te gaan met onze mentale staat, voornamelijk
gedachtes en gevoelens?
Objectivist vs. Subjectivist perspective
Objectivist
o Hoe verklaren karakteristieken van de sociale en fysieke omgeving
(populatiedichtheid, sekse-ratio, economische voorwaarden) gedrag?
Subjectivisit
o Hoe verklaren interne processen (emoties, geloven, mentale representaties) gedrag?
, Ultimate explanations – Seeding Theory
“Evolution by natural selection is the only presently validated explanation for the accumulation of
functional design features in living organisms”.
Ultimate explanations – Creationism
“Evolution by natural selection is the only presently validated explanation for the accumulation of
functional design features in living organisms”.
2. De waarde van evolutionaire psychologie
1. Integrative potential
2. New perspectives
1. Integrative potential
‘’Een wetenschap van het brein en gedrag zonder een evolutionair perspectief is incompleet.’’
2. New Perspectives
Gewelddadig gedrag
Veelgebruikte verklaringen:
Spill-over (Zillman, 1989)
Disinhibition (Berkowitz, 1984)
Imitatie
Men verwacht dat bloostelling door de media aan geweld, geweld uitlokt. Maar waarom?
Normatief
Disinhibitie
Imitatie
Spill-over
o Dit alles verklaart nog steeds niet waarom agressie wel wordt nagedaan en andere
vormen op de media niet.
Evolutionaire verklaring:
Geweld is een high-cost tactiek om ruzies over middelen op te lossen
Agressie wordt als middel gebruikt om middelen (resources) en dergelijke te winnen
Andere tactieken hebben minder kosten en zijn meer voorkomend, maar lijken minder goed
te werken als de tegenstander wel richting agressie neigt
o Tactieken zoals: Stelen, bedriegen en onderhandelen
Physical illness
Milde trekken van een stoornis kunnen zowel adaptief als maladaptief zijn (van Gogh)
o Adaptief: Schizofrenie kan zorgen voor een verhoogde creativiteit
o Maladaptief: Zorgen voor hallucinaties, tasten hersenen aan, etc.
Human nature- Stranger anxiety
In het begin zijn baby’s niet bang voor vreemden
o Na 7-10 maanden worden ze wel bang voor vreemde mensen
