AFPF BLOK 1
Casus 1.1
Lichamelijke, psychosociale en maatschappelijke factoren benoemen die
tot overgewicht en obesitas kunnen leiden.
o Lichamelijke factoren genetische factoren (ob-gen, regelt de
productie van leptine, leptine is een eiwit gemaakt door vetcellen. Het
wordt naar de hersenen getransporteerd, waar het inwerkt op de
receptoren in de hypothalamus (het deel wat de eetlust reguleert). De
boodschap die wordt overgebracht is verlaag de voedselinname en
verhoog het calorieverbruik. Een mutatie in deze gen zorgt ervoor dat
de werking van leptine wordt verhinderd)
o Psychosociale factoren eenzaamheid, pijn, verdriet (wat mensen
weg eten), stress, hormonale stoornissen (overmatig productie van
cortisol zoals bij de ziekte van Cushing zorgt voor extra vet bij de romp)
o Maatschappelijke factoren slechte leefomgeving, lage SES, gebrek
aan lichaamsbeweging,
Benoemen welke ziektes een verhoogde kans hebben te ontstaan bij
mensen met obesitas.
o Mensen met obesitas hebben een verhoogde kans op het ontstaan van
diabetes mellitus type 2, cardiovasculaire aandoeningen,
gewrichtsklachten, hart- en vaatziekte, slaapapneu. Ook is er een
verhoogde kans op kanker en galstenen.
Behandeling van overgewicht en obesitas verklaren.
o Het belangrijkste is het volgen van een dieet, lichaamsbeweging en het
aanpakken van de psychosociale factoren.
- Eetdagboek bijhouden
- Realistische doelen stellen
- Voorlichting geven over het belang van een verandering van leefstijl
waarin gezonde voeding en meer bewegen centraal staan
- Voedingsadvies op maat, 3 maaltijden per dag met maximaal 4
gezonde tussendoortjes
- Voor de psychosociale factoren is er vaan een cognitief
gedragstherapie
o Eerst de onderliggende oorzaak opsporen om te kijken wat onderdeel
moet zijn van de behandeling. Daarnaast is het belangrijk dat de patiënt
de motivatie vindt om verandering te ondergaan.
o Geneesmiddelen
- Orlistat (beperkt de afbraak en opname van vetten in de darm, met
als resultaat in feite een vetarm dieet)
- Sibutramine (remt de eetlust door beinvloeding van chemische
boodschappers in het deel van de hersenen dat de eetlust regelt
o Operatie, bij ernstig overgewicht kan er een operatie worden
overwogen (QI > 40).
, De oorzaken, pathofysiologie, symptomen, diagnostiek, behandeling en
(late) complicaties van DM1 (bij kinderen) en DM2 beschrijven.
o Diabetes mellitus type 1
- Oorzaak / pathofysiologie
> Het afweersysteem vernietigt eigen B-cellen van de eilandjes
van Langerhans. Hierdoor blijven er te weinig B-cellen over,
waardoor er een absoluut te kort ontstaat aan insuline.
Een gebrek aan insuline heeft een hyperglycemie als gevolg.
Het lichaam kan geen glucose opnemen en moet vetten gaan
gebruiken voor energie. Bij vetverbranding worden veel zuren
geproduceerd. Vetten worden afgebroken tot vetzuren en
glycerol en in de lever zogenoemde ketonen (uit vetzuren)en
glucose (uit glycerol) gevormd.
De vetverbranding veroorzaakt een verzuring (acidose, lage
pH) en dit leidt tot problemen in de hersenfunctie en tot
toename van de ademhaling (kussmaul-ademhaling: een
snelle diepe ademhaling).
De verzuring en de vorming van ketonen hebben een
schadelijk effect op de hersencellen en kunnen leiden tot
coma. Dit is een ketoacidotische coma.
- Symptomen
> Veel plassen (polyurie)
> Veel dorst (polydipsie)
> Uitdroging door vocht verlies
> Shockverschijnselen
> Snelle, diepe ademhaling (kussmaul) als gevolg van
verzuring
> Uitgeademde lucht ruikt naar aceton (ontstaat door ketonen
uit vetzuren in de lever)
> Coma als gevolg van verminderde hersenfunctie door gebrek
aan glucose en verzuring
- Diagnostiek
> Beoordelen van symptomen, vaak terugkerend zijn; veel
drinken, afvallen, erg ziek
> Door middel van bloedonderzoek wordt DM vastgesteld
- Behandeling
> Toedienen van insuline
> Voeding met weinig verzadigd vet in verband met grote kans
op hart- en vaatziekten
- Complicaties
, > Schade aan de bloedvaten. In de kleine bloedvaten stapelen
zich glucoseverbindingen op. Dit leidt tot verdikking en
lekkage, waardoor de bloedtoevoer naar de zenuwen en
huid vermindert. Een te hoge bloedglucosespiegel leidt ook
tot een ongunstigee toename van vetten in het bloed. In de
slagaders kan dit plaquevorming (atherosclerose)
veroorzaken, waardoor er een vernauwing optreedt.
> Schade aan de bloedvaten kan leiden tot;
Schade aan zenuwen
Schade aan het hart
Schade aan benen en voeten
Schade aan nieren
Schade aan huid, verminderd gevoel en doorbloeding
Schade aan ogen
> Daarnaast als late complicaties raken ogen (bloedvaten van
het netvlies), nierfunctie (verdikking van het bloed, niet goed
gefilterd), zenuwen (zwakke spieren, verminderd gevoel,
tintelingen), huid (slechte bloedtoevoer)
o Diabetes mellitus type 2
- Oorzaak / pathofysiologie
> De B-cellen produceren wel insuline, maar te weinig om in
behoefte te voorzien. Er is sprake van een relatief te kort. Dit
kan ontstaan door veroudering, erfelijke aanleg of
insulineresistentie (door overgewicht, erfelijke aanleg,
lichamelijke inactiviteit, voeding met veel verzadigd vet,
roken). Ketoacidotische coma komt niet echt voor bij DM 2.
Wel kan er een coma ontstaan door ernstige uitdroging
- Symptomen
> Veel plassen (polyurie)
> Veel dorst (polydipsie)
> Ernstige uitdroging
> Verwardheid
> Duizeligheid
> Convulsies (epileptische aanvallen)
> Coma
- Diagnostiek
> Via een bloedonderzoek kan het definitief worden
vastgesteld. Deze wordt aangevraagd naar aanleiding van
symptomen
- Behandeling
> Leefstijladviezen; niet roken, gezonde voeding, voldoende
lichaamsbeweging
> Als dit niet werkt of haalbaar is, gebruik van insuline
, - Complicaties
> Zelfde als DM 1
De behandeling van DM2 beschrijven op gebied van medicatie,
leefstijladviezen en preventie.
o Leefstijladviezen
- Niet roken
- Gezonde voeding
- Afvallen
- Voldoende beweging
- Maximaal 2 alcoholeenheden per dag
o Medicamenteuze behandeling bij onvoldoende effect leefstijladviezen
- Metformine remt glucoseproductie in de lever en verbetert de
insulinegevoeligheid
- Sulfonylureumderivaten bevorderen van afgifte van insuline door
B-cellen in de pancreas. Hierdoor daalt de bloedsuikerspiegel,
vermindert de glucosetoxiciteit en verbetert de B-celfunctie.
Normoglycemie nuchter 4-7 mmol/l en twee uur na maaltijd < 9
mmol/l.
Uitleggen hoe ernstig ontregelde suikerspiegels (zowel hyper- als
hypoglycemie) kunnen leiden tot coma en hoe dit behandeld moet
worden.
o Hyperglycemie
- DM 1 ketoacidotische coma (De verzuring en de vorming van
ketonen hebben een schadelijk effect op de hersencellen en kunnen
leiden tot coma)
- DM 2 non ketotische hyperglykemische hyperosmolair coma
(ernstige ontregeling kan ontstaan als de bloedsuikerspiegel erg
stijgt door bijkomende stress, infectie bijvoorbeeld. Dit kan leiden tot
ernstige uitdroging, verwarring, duizeligheid en de coma)
o Hypoglycemie
- Symptomen als trillende handen, transpireren, plotselinge
vermoeidheid en gedragsverandering kan leiden tot uiteindelijk een
coma.
Uitleggen hoe diabetische ketoacidose ontstaat en welke symptomen
(waaronder Kussmaul-ademhaling) daarbij horen.
o Het lichaam kan geen glucose opnemen en moet vetten gaan
gebruiken voor energie. Bij vetverbranding worden veel zuren
geproduceerd. Vetten worden afgebroken tot vetzuren en glycerol en in
de lever zogenoemde ketonen (uit vetzuren)en glucose (uit glycerol)
gevormd. De vetverbranding veroorzaakt een verzuring (acidose, lage
pH) en dit leidt tot problemen in de hersenfunctie en tot toename van
de ademhaling (kussmaul-ademhaling: een snelle diepe ademhaling).
