Vb Louis Victor Leborgne: was een normaal intelligente man en had duidelijk verbaal begrip
(begreep wat men zei), maar kon enkel ‘tan’ zeggen (geen normale verbale output)
Broca kon op basis v dissecties v Lerborgnes brein (en die van gelijkaardige gevallen),
een sterke correlatie aantonen tussen:
o “expressieve afasie”, het onvermogen zich verbaal uit te drukken, maar wel
begrijpen wat er gezegd wordt
o Schade aan de linker anterieure hersenhelft (zone v Broca)
Mensen met afasie v Broca gaan minder complexe zinnen vormen (vb: ik honger), dit
vertaald zich ook in hun schrijftaal en gebarentaal
Brocas afasie: persoon verstaat wat er gezegd wordt maar kan zich niet goed verbaal
uitdrukken
Vlotte afasie (Wernicke): persoon begrijpt de vraag niet goed maar kan wel een vlot
antwoord geven (dat vaak niet binnen de context past)
Wat toont dit aan?
Taal zit niet in een bepaalde plaats in de hersenen, het is een groot netwerk, heel complex.
Vb als uw hart morgen stopt met kloppen ga je ook niet meer kunnen praten, maar wil nog
niet zeggen dat je hart ervoor zorgt dat je kan praten)
NADELEN:
- Geen informatie over het functioneren voor de laesie-studie
- Schade vaak niet beperkt tt 1 welbepaalde structuur -> moeilijk om precieze
verbanden vast te stellen (niet iedereen heeft op exact zelfde plaats schade)
- Geen experimentele controle functies (je kan niet voluit experimenteren met het brein
en vanalles kapotmaken om te kijken wat er gebeurd, dus je bent nooit zeker over de
échte oorzaak)
- Sommige regio’s veel vatbaarder vr vb beroertes of impact-laesie (grote impact op
hoofd gehad)
- Vroeger: noodzaak autopsie (je kon pas brein onderzoeken als persoon dood is, in
tussentijd konden veel andere dingen gebeuren met dat brein)
Lobotomie
verwijderen van witte stof in frontale kwab
- Toegepast als behandeling onder meer bij kinderen met gedragsproblemen
- 1949: Antonio Moniz kreeg Nobelprijs vr toepassing lobotomie bij psychoses
Resectie v bepaalde delen vd hersenen nog steeds toegepast vr klinische doeleinden (vb
epilepsie)
Vandaag experimentele toepassing bij dieren
Radiofrequentie (RF-) laesie
Draadvormige electrode w in de hersenen aangebracht, geïsoleerd behalve punt. Dan een
hoge wisselstroom door de draad sturen. Dit vernietigt alle weefsels in nabijheid vd draad.
-> dan gedragsobservatie
Plaatsen v draad dmv stereotactisch apparaat (fixeert de schedel)
-> de coördinatie v doelregio bepaald obv anatomische referentiepunten en stereotactische
atlas (boek waarin locatie v elk breinonderdeel beschreven staat). Het toestel brengt dan
buisje via coördinaten naar doelregio
, Excito-toxische laesie
Cannula (metalen buisje) w ingebracht, exciterend aminozuur (vb kaïnezuur) loopt naar
binnen en vernietigt cellichamen door overstimulatie, spaart nabijgelegen axonen
Immuunmethodes ??
Toxische proteïne (vb saporine) w gekoppeld aan antilichaampjes, deze binden selectief aan
bepaalde eiwitten, die enkel voorkomen in specifieke neuronen. Wanneer deze
antilichaampjes zich ergens aan binden ‘ontploft’ deze en zorgt die voor schade aan
omringende cellen
NADELEN
- Al deze methoden zijn onomkeerbaar -> impliceert between-subjects methodes bij 1
groep interventie toepassen en bij de andere niet)
- Produceren allemaal bijkomstige schade -> noodzaak controleprocedures (komt
verandering in gedrag door vb kaïnezuur of omdat er een buis door de hersenen zat?)
- Veroorzaken leed
VOORDELEN: laat onderzoeken v causale verbanden toe
3. Tijdelijke beïnvloeding
Lokale anesthesie
Lokale injectie v bv muscimol (is een GABA agonist; voorkomt het doorgeven v
actiepotentiaal in welbepaalde regio) zet Chloor kanaaltjes open waardoor rustpotentiaal
verstoord wordt
-> tijdelijke verstoring v activiteit in deze regio
Elektrische stimulatie
Inplanting elektrode die cellen exciteert dmv elektrische stimulatie. Activeert zowel
cellichamen als passerende axonen in desbetreffende regio.
Ongeacht of deze inhiberende of exciterende rol hebben, betroken in diverse
neurotransmittersystemen -> weinig specifiek , weinig ecologisch valide??
Klinische toepassingen: bij ziekte v Parkinson, OCD, Tourette, chronische pijn
Chemische stimulatie
- Infusie door al dan niet tijdelijke canulla
- Exciterende aminozuren
Stimuleren specifieker (enkel soma en dendrieten)
Ongeacht of deze een inhiberende/exciterende rol in hun netwerk hebben,
betrokken in diverse neurotransmittersytelen
-> weinig specifiek, weinig ecologisch valide
Optogenetica
Genetisch gewijzigde virussen worden geïnjecteerd, deze infecteren neuronen en zorgen vr
productie v lichtgevoelige proteïnen.
Aan-of afgezet via licht:
- Oppervlakkige cortex: led-lampjes in gaatje in de schedel
- Optische vezels in dieper gelegen kernen
Non-invasieve hersenstimulatie
- Transcraniële magnetische stimulatie
o Exciteren of inhiberen neuronen in bepaalde regio dmv magnetische pulsen.
Effecten zijn tijdelijk.
o Klinische toepassingen: vooral depressie
- Transcraniële direct current stimulatie (tDCS)
o Verhogen of verlagen v prikkelbaarheid neuronen (is niet zelfde als TMS: laat
neuronen vuren)
o Vergelijking met TMS
Minder focaal
Veel goedkoper
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evievh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.