Hoorcolleges Regionale Planning
Omgevingsrecht
Hoorcollege 1
Verkenning omgevingsrecht en gebiedsontwikkeling
Ruimtelijke plannen beschrijven wat de overheden van plan zijn op het gebied van ruimtelijke
ordening.
Gebiedsontwikkeling staat voor de ontwikkeling van een aangewezen gebied en al haar aspecten.
Het is een vorm van publiek-private samenwerking
Omgevingsbeleid is de noemer voor het beleid dat gericht is op de fysieke leefomgeving. Hierin
worden ruimtelijke ordening, natuur- en milieubeleid, cultureel erfgoed en waterbeleid
samengevoegd.
Systeemfouten: een verouderde wet- en regelgeving, modernisering, een te hoge dichtheid en
overmatige bescherming van deelbelangen
- deze systeemfouten hebben tot gevolg: historische hoge leegstand, tekorten op gemeentelijke
grondexploitaties en bezuinigingsopgaven.
Deze ruimtelijke opgave vraagt om een transitie in de ruimtelijke planning en een nieuwe visie op
gebiedsontwikkeling >> duurzame gebiedsontwikkeling
Uitgangspunten duurzame gebiedsontwikkeling: People, Planet, Profit en Place
Duurzame gebiedsontwikkeling: groei dankzij duurzame ontwikkeling met circulaire stedenbouw en
bouwen om in de behoeften van de huidige generatie te voorzien.
Duurzame samenleving: voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheden
van de toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen.
Duurzame gebiedsontwikkeling met combinaties van:
1. Innovatie en creativiteit
2. Nieuwe manieren van samenwerking
3. Het stimuleren van en inspelen op toekomstige ontwikkelingen
4. Het voorzien in de toekomstige behoefte van de samenleving, de klant en de eindgebruiker
Place
De kwaliteit van de directe leefomgeving vraagt voortdurend aandacht door moeilijk te controleren
gevolgen van ontwikkelingen, zoals:
- klimaatverandering
- de achteruitgang van de biodiversiteit
- toename van schaarse grondstoffen
Bestuursrecht: regelt de werkwijze en de handelswijze van bestuursorganen in het vervullen van hun
bestuurlijke taken in relatie tot o.a. burgers.
Regionale planning biedt perspectieven voor organisaties en personen die een rol spelen bij
duurzame gebiedsontwikkeling, waaronder: projectontwikkelaars, onderwijsinstellingen,
milieuorganisaties, bouwbedrijven etc.
Bestuursrecht
- ruimtelijk bestuursrecht is het rechtsgebied dat gaat over de inrichting van Nederland
,- overzicht ruimtelijke ordening en de spelers, scheidsrechters en toeschouwers
- bestuursrecht 6-pack: bestuursorgaan, bevoegdheden, beginselen van behoorlijk bestuur, besluit
Ruimtelijke ordening: belangen moeten worden afgewogen door schaarse ruimte.
- omgevingsvisie (Rijk, provincie en gemeente)
- omgevingsplan (gemeente)
Ontwikkelingen van een gebied:
- gedachte vanuit de ruimtelijke kwaliteiten en omgevingskwaliteiten van het gebied
- draagvlak huidige en toekomstige bewoners
- CO2-neutrale ontwikkeling en beheer van het gebied
- voldoen aan normen luchtkwaliteit, geluidhinder en bodemkwaliteit
Regels
- vastgelegd in de Omgevingswet en Algemene maatregelen van Bestuur
- de vorm van het plan
- de procedure van het plan
- de inhoud van het plan bepaalt het orgaan zelf
Gericht op gebiedsontwikkeling is kwantiteit over het algemeen boven kwaliteit gegaan.
Belangenafwegingen:
- woningbouw vs. Natuurbescherming
- industrie vs. Recreatie
- praktijk vs. Wensen
Toelatingsplanologie
- toelatingsplanologie wordt huidig vanuit gegaan
- er wordt aangegeven wat er verboden is en wat is toegestaan
- voorwaardelijke verplichting: een activiteit is alleen toegestaan onder bepaalde voorwaarde
Uitnodigingsplanologie
- de overheid ontwikkelt niet zelf een gebied of activiteit, maar zorgt ervoor dat er voorwaarden zijn
waaraan initiatieven moeten voldoen
- deze voorwaarden worden samen met burgers en andere betrokkenen opgesteld
Doel: een gezonde en veilige fysieke leefomgeving, een goede omgevingskwaliteit en een
economische ontwikkeling met het oog op duurzaamheid
De omgevingsvisie en het omgevingsplan zijn bij deze aanpak geen blauwdruk van de overheid
meer, maar een faciliterende instrumenten die een stip op de horizon aangeven. Zij geven open,
verantwoorde en duurzame mogelijkheden om projecten van de grond te krijgen die bijdragen aan
de verbetering van de omgevingskwaliteit.
Gebiedsontwikkeling 3.0: een nieuw paradigma uitgaande van symbiose tussen mens, economie,
landschap en natuur waarbij niet langer groei centraal staat, maar ontwikkeling
Omgevingswet kerninstrumenten
- omgevingsvisie, programma, algemene rijksregels, decentrale regels, omgevingsvergunning en
projectbesluit
Toenemende rol van participatie
- inbreng lokale kennis, ideeën, visies en belangen
, - draagvlak en acceptatie van besluiten wordt breder
- vergroot het vertrouwen in de overheid
- minder tijdrovende procedures
Integraal toepassen: een samenhangende wet voor de gehele fysieke leefomgeving
Hoorcollege 2
Staats- en bestuursrecht
Trias politica
- volgens de wet dient de staat ingericht te zijn in drie machten die van elkaar gescheiden zijn en
elkaars functioneren bewaken
- op deze manier kan een van deze machten niet de overhand krijgen
- het doel hiervan was om de vrijheid van de burger te vergroten.
Wetgevende macht
- bestaat uit het parlement (1e en 2e kamer) en de regering. De meeste wetsvoorstellen komen vanuit
de regering. Het parlement moet vervolgens instemmen met het wetsvoorstel
- in Nederland is de wetgevende macht niet strikt gescheiden van de uitvoerende macht, omdat de
uitvoerende macht, de regering, ook wetgevende taken heeft
Uitvoerende macht
- bestaat uit de regering. De regering geeft de leiding aan ministeries en ambtenaren die zich bezig
houden met de uitvoering van wetten. De uitvoerende macht moet rekening houden met de
wetgevende macht. De uitvoerende macht mag alleen zaken uitvoeren die in de wet staan. Het
parlement controleert de regering
- de ministers vormen de uitvoerende macht
- de regering bestaat uit: gedeputeerde staten, dagelijks bestuur waterschap en zelfstandige
bestuursorgaan
Rechterlijke macht
- de rechters van het Openbaar Ministerie. De rechters spreken op basis van wetten, verdragen,
gewoonten en eerder rechterlijke uitspraken
Bestuursrecht: het deel van het
recht dat de rechtsregels bevat over
de organisatie en de werking van
het bestuur (de uitvoerende macht)
- ze vallen o.m. ambtenarenrecht en
ruimtelijke ordening onder het
bestuursrecht
Het bestuursrecht houdt zich bezig
met de bestuursactiviteiten van de
overheid
- welke taken mag de overheid
uitvoeren
- welk bestuursorgaan moet dat
doen
- welke procedure moet daarvoor
gevolg worden