Dit document is een volledige samenvatting van de lesstof van het vak Ethics (ETHI) uit jaar 2 van de opleiding Communication & Multimedia design aan Avans Hogeschool in 's-Hertogenbosch.
Deze samenvatting behandeld de volgende onderdelen:
1. Introductie ethiek
2. robots en ouderenzorg
3. games...
Fundamentele ethiek
Wat maakt goede handelingen ‘goed’ en slechte handelingen ‘slecht’?
Wat hebben goede handelingen met elkaar gemeen en wat hebben slechte handelingen
met elkaar gemeen?
Wat is de betekenis van goed en slecht?
Toegepaste ethiek
Wat is goed of slecht in een specifiek domein van menselijk handelen in concrete situaties?
Bijvoorbeeld: de medische ethiek die zich bezig houd met wat goed of slecht is als
arts of verpleegkundige.
Bijvoorbeeld: de militaire ethiek die zich afvraagt wat goede en slechte handelingen
zijn voor militairen in specifieke situaties waar militairen in terecht komen.
Bijvoorbeeld: de ontwerpers ethiek die zich bezighoudt met vragen over bijvoorbeeld
copyright.
RECHT EN RECHTVAARDIGHEID
Recht
Recht is het domein van het juridische, dit is alles wat de overheid tot een wet heeft
gemaakt.
Rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid is het domein van de ethiek. Dit gaat over alles wat goed en fout is. Niet
alle goede en slechte dingen staan in de wet. Een recht kan ook onrechtvaardig zijn
(bijvoorbeeld Nazi-Duitsland) Rechtvaardigheid is dus breder dan recht.
ETHISCHE STROMINGEN
Binnen de fundamentele ethiek onderscheiden we drie theorieën:
Bij het consequentialisme wordt er beweerd dat de gevolgen bepalend zijn over de
goedheid of slechtheid van een handeling.
Heeft de handeling een goed gevolg? Dan is het een goede handeling.
Heeft de handeling een slecht gevolg? Dan is het een slechte handeling.
Wat maakt gevolgen goed of slecht?
Versie 1: een gevolg is goed als ze mijn verlangens realiseert.
Bijvoorbeeld: Het is goed om te studeren, en slecht om te whatsappen, omdat
studeren mijn verlangen realiseert om een diploma te halen.
Kritische noot: sommige handelingen die verlangens van een individu realiseren zijn ethisch
verwerpelijk.
Bijvoorbeeld: Een seriemoordenaar realiseert zijn verlangens door onschuldige
mensen te vermoorden. Dat maakt niet dat zijn handelingen goed zijn.
Versie 2: Een gevolg is goed als ze de verlangens van de meerderheid realiseert.
Bijvoorbeeld: Het is goed om als enige roker op een feestje je sigaret uit te maken,
omdat de meeste mensen het vervelend vinden.
Kritische noot: sommige handelingen die de verlangens van de meerderheid realiseren zijn
ethisch verwerpelijk.
Bijvoorbeeld: 9 van de 10 mensen beleven er groot plezier aan om de 10de persoon te
pesten. De verlangens van de meerderheid worden gerealiseerd, maar dat maakt
pesten nog geen goede handeling.
Dus: Het consequentialisme beweert dat de gevolgen van een handeling bepalen of het
een goede of een slechte handeling is.
Versie 1: goed gevolg = realisatie van mijn verlangens
Versie 2: goed gevolg = realisatie van de verlangens van de meerderheid
Deontologie
Bij deontologie wordt er beweerd dat de bedoeling (de intentie) achter de handeling
bepalend zijn over de goedheid of slechtheid van een handeling.
Heeft de handeling een goede bedoeling? Dan is het een goede handeling.
Heeft de handeling een slechte bedoeling? Dan is het een slechte handeling.
, Wat maakt een bedoeling goed of slecht?
Er is sprake van een goede bedoeling als ik wil handelen volgens een principe en
tegelijkertijd zou willen dat iedereen zou handelen volgens dit principe. Ik hoop dat mensen
op eenzelfde manier handelen als ik zelf zou doen. Ik zou kunnen willen dat het een
algemene wet wordt om volgens dit principe te handelen.
Bijvoorbeeld: Ik red een kitten uit een boom. Ik wil dat anderen mensen dit zouden
doen, daarom doe ik het zelf ook.
Er is sprake van een slechte bedoeling als ik wil handelen volgens een principe maar ik niet
zou willen dat iedereen volgens dit principe zou handelen. Ik hoop dat mensen op een
andere manier handelen als ik zelf zou doen. Ik zou niet kunnen willen dat het een algemene
wet wordt om volgens dit principe te handelen.
Bijvoorbeeld: Ik ben een psychopaat en ik wil iemand vermoorden omdat diegene op
mijn voet is gaan staan. Ik wil niet dat anderen mensen dit doen, daarom doe ik het
zelf ook niet.
De Duitse filosoof Immanuel Kant zegt in zijn boek Grundlegung zur Metaphysik der Sitten het
volgende: Handel slechts volgens dat principe, waarvan je tegelijkertijd wil dat het een
algemene wet wordt.
Het verschil tussen het consequentialisme en deontologie
Bij het consequentialisme is niets absoluut fout. Dit hangt altijd af van de verlangens van een
individu of de meerderheid.
Bij de deontologie zijn sommige dingen wel absoluut fout. De deontologie bevat
handelingsregels die onafhankelijk is van de verlangens van iemand.
Bijvoorbeeld: Binnen het consequentialisme is zwartrijden niet perse fout, omdat het
kan zijn dat mijn verlangens erbij liggen om geld te besparen. Volgens de deontologie
is zwartrijden wel fout, omdat ik niet wil dat iedereen zwart zou rijden. Als iedereen
zwart zou rijden, dan wordt reizen met de trein onmogelijk en dat wil ik niet.
Kritische noot: De deontologie kan slecht omgaan met morele dilemma’s, dat is bijvoorbeeld
als er twee principes zijn die een beroep op je doen.
Bijvoorbeeld: Je hebt een mes geleend van een vriend, en die vriend vraagt het mes
aan je terug om zijn vriendin te vermoorden. Er zijn nu twee dingen die je volgens de
deontologie zou moeten doen; 1. Je moet iets teruggeven wat je geleend hebt. 2. Je
moet het menselijke leven beschermen tegen moorden.
Dus: De deontologie beweert dat de bedoeling achter een handeling bepaald of het
een goede of een slechte handeling is.
goede bedoeling = goede handeling
slechte bedoeling = slechte handeling
Volgens de deontologie moet je handelen volgens een principe waarvan je wilt dat
iedereen ernaar zou handelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veratenhaaf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.
