Een samenvatting van alle onderdelen van het vak Decentralisatie en handhaving (master Staats- en bestuursrecht). De samenvatting bestaat uit: hoor- en werkcollegeaantekeningen, jurisprudentie samenvattingen, studieboek aantekeningen, werkgroep opgaven en oude tentamenopgaven.
Week 1: bestraffende en herstelsancties; cumulatie van sancties
NB: Harderwijk uitspraak = evenredigheid
Deel I: Herstelsancties en bestraffende sancties
Relevantie verschil herstel en bestraffende sancties
• Bij herstel sancties is verwijtbaarheid niet relevant (alleen gericht op herstellen) dus dat
kan ook bij iemand die geen overtreder is.
• Bestraffende sancties zijn volgens het EVRM Criminal charges dus dan gelden de
waarborgen van art. 6 EVRM:
o Onschuldpresumptie;
o Zwijgrecht;
o Legaliteitsvereiste;
o Cautie.
• Verschil heeft gevolgen voor cumulatie sancties
• Verschil heeft gevolgen voor eisen aan bewijs
LET OP: Ne bis in idem geldt alleen voor bestraffende sancties. Dus het is mogelijk dat je én
een herstelsanctie én een bestraffende sanctie opgelegd krijgt
Per definitie (volgens de wet) herstelsancties:
1. Last onder bestuursdwang
2. Last onder dwangsom
Twijfelgevallen (beoordeling aan de hand van jurisprudentie)
- Gebiedsverboden
- “Naming and shaming”
Hoe stel je het vast of het een herstelsanctie is of een bestraffende sanctie (Engel-uitspraak
à wordt nog goed herhaald in ABRVS 18 november 2020)
1. Classificatie nationaal recht
2. Aard van de overtreding
3. Aard en zwaarte sanctie (in de praktijk geeft dit criterium de doorslag)
LET OP: geen cumulatieve criteria, soms geeft 1 criterium de doorslag à ABRVS 18
november 2020
Classificatie naar nationaal recht:
- Kan blijken uit de wet of parlementaire geschiedenis
- Dit criterium is niet doorslaggevend omdat het BO desondanks een herstelsanctie een
bestraffend karakter kan geven
- Herstelsanctie kan bestraffend karakter krijgen bijvoorbeeld als deze verder gaat dan
noodzakelijk is voor herstel à Misbruik van bevoegdheid.
- In het geval dat een sanctie niet tot herstel kan leiden dan is het een bestraffende sanctie
o Vraag jezelf af kan de situatie hersteld door deze manier hersteld worden?
o Kan de situatie nog hersteld worden?
Aard van de overtreding (mede bezien in relatie tot het doel van de sanctie)
- Kijken naar welke norm is nou eigenlijk overtreden?
,Decentralisatie en Handhaving
- Belangrijk: wat is het doel de verbodsbepaling (EHRM ENGEL, ABVRS
Marktoopman, ABVRS Coffeeshop)
- Eerste wat daarbij een rol speelt: is een verbodsbepaling gericht tot algemene groep
(bestraffende sanctie) gericht op specifieke groep? à Herstelsanctie à Zie uitspraak
marktkoopman.
- Gericht tot specifieke groep, dat duidt op een herstelsanctie. Dwingt mensen zo om zich
aan de regels te houden
- Kijk naar is de overtreding normatief geladen (= zijn dit overtredingen die
maatschappelijke verontwaardiging oproepen)?
Aard en zwaarte sanctie:
- Wat is nou het doel van de sanctie: herstel of leedtoevoeging?
o Te lang wachten met een het opleggen van een herstelsanctie kan ertoe leiden
dat herstel niet meer nodig is/belangrijk is dus dat het doel van de sanctie
vergelding wordt. Zie voorbeeld intrekking rijbewijs na 8 maanden!
- Kan sanctie tot herstel leiden (wegnemen of voorkomen herhaling overtreding)?
- Gaat maatregel verder dan strikt nodig voor herstel?
- Maakt zwaarte (naar objectieve maatstaven sanctie) punitief?
- Hoofdstuk 5.2.2.: bij intrekking als sanctie is veeleer de strekking van de sanctie
bepalend voor de vraag of de intrekking als herstelsanctie of als bestraffende sanctie
wordt aangemerkt of anders gezegd: er moet worden gekeken naar wat het
bestuursorgaan met de sanctie wilde bereiken.
Sanctie opleggen waar kijk je naar:
- Noodzakelijk om het doel te bereiken à niet te ver gaan (hier wordt nog niet gekeken
naar evenredigheid)
- Geschikt om doel te bereiken
- Evenredigheid in strike zin (evenwichtigheid). Er was een bevoegdheid op te leggen,
maar je moet kijken naar de evenredigheid.
Intrekking als herstel- of bestraffende sanctie:
Volgens het hoofdstuk 5.2.2. zijn de volgende factoren van belang:
1. Intrekking wel of niet voor bepaalde tijd;
2. De strekking van de intrekking (het doel dat het orgaan met de intrekking wil bereiken);
3. De tijd die is verstreken tussen de overtreding en de intrekkingsbeschikking;
4. De zwaarte van de intrekkingssanctie.
ABVRS 29 maart 2017, Marktkoopman uitspraak, ECLI:NL:RVS:2017:863
Essentie:
Er zijn twee sancties opgelegd. “Kennis helpt wel eens onbetaald”. Toezichthouder komt
controleren, kennis heeft geen werkvergunning à schending artikel 2 lid 1 WAV à
bestuurlijke boete opgelegd van 6000 euro en werkvergunning wordt ingetrokken door B&W
Rechtsvragen: Wat voor type sanctie is de intrekking nou? Boete is bestraffend, maar als
intrekking ook bestraffend is dan zou het in strijd kunnen zijn met ne bis in idem.
3 criteria Engel:
,Decentralisatie en Handhaving
1. Classificatie naar nationaal recht (r.o. 2.2. eerste alinea): De intrekking van een
standplaatsvergunning wordt naar nationaal recht gezien als een bestuurlijke sanctie en
niet als een bestraffende sanctie.
2. Aard overtreding (r.o. 2.2. tweede alinea):
a. Doelgroep: de voorschriften van de Marktverordening zijn gericht tot een
SPECIFIEKE GROEP, namelijk de marktkoopmannen. De inschrijving in het
marktregister bevestigt het bestaan van criteria die bepalen of de betrokkene al
dan niet tot deze specifieke groep behoort.
b. Doel verbodsbepaling: veilige, eerlijke, transparante en ondernemers- en
consumentvriendelijke markt te waarborgen. Verbodsbepaling heeft slecht een
disciplinerend karakter.
3. Aard en zwaarte sanctie (r.o. 2.2. tweede en derde alinea):
a. Wat is het doel van de sanctie: herstel of leedtoevoeging? à Maatregel is
opgelegd ter bescherming van eerder benoemd doel (o.a. waarborgen
consumentvriendelijke markt) en is gericht op HERSTEL van de concurrentie
op de markt.
b. Zwaarte sanctie: wordt beoordeeld aan de hand van objectieve maatstaven. De
intrekking is voor onbepaalde tijd. Dat de marktkoopman over 4 jaar weer een
poging mag wagen tot het aanvragen van een vergunning doet hier niets aan af.
(FYI: in oude jurisprudentie gold dat een intrekking voor onbepaalde tijd werd
gezien als herstellend, nu wordt een intrekking of het nou voor bepaalde tijd of
voor onbepaalde tijd is meestal alsnog als herstelsanctie gezien à hoofdstuk
5.2.2 boek)
Conclusie (r.o. 2.3): In dit geval zijn het eerste en tweede criterium niet doorslaggevend. Ook
een combinatie van het tweede en het derde criterium lijkt in dit geval niet te colstaan om tot
de conclusie te komen dat de intrekking van de vergunning als criminal charge moet worden
aangemerkt. Voorts bestaat er onvoldoende aanleiding om de intrekking louter op basis van de
zwaarte als punitieve sanctie aan te merken. Dus geen punitieve sanctie à geen ne bis in idem
NB: marktoopman, op grond van het evenredigheidsbeginsel was combinatie van sancties toch
te veel en dus niet toegestaan.
Wijziging jurisprudentie: intrekking tijdelijk wordt nu alsnog gezien als herstel. Over het
algemeen wordt een intrekking gezien als een herstelsanctie.
ABRVS 18 november 2020 Intrekking exploitatievergunning coffeeshop en schrappen
van de gedooglijst voor een periode van één week, ECLI:NL:RVS:2020:2771
Essentie
Bij besluit van 2 februari heeft de burgemeester de exploitatievergunning van een coffeeshop
voor de duur van één week ingetrokken en de coffeeshop voor één week geschrapt van de
gedooglijst omdat appellante in strijd met de voorwaarden van de gedoogverklaring reclame
heeft gemaakt voor de coffeeshop (geconstateerd 9 oktober 2017). Het reclamebord was op
verzoek van appellante geplaatst door NPB Media (wordt ook door gemeente onjuist).
Rechtsvraag: is de intrekking van de exploitatievergunning (in combinatie met schrappen
gedooglijst) een herstelsanctie?
, Decentralisatie en Handhaving
Overwegingen (r.o. 7.1 t/m 7.3.):
3 criteria Engel (anders uitgewerkt dan in marktkoopman)
1. Classificatie naar nationaal recht à r.o. 7.2. eerste alinea à Intrekken
exploitatievergunning naar nationaal recht een herstelsanctie, schrappen van gedooglijst
hangt samen met intrekking exploitatievergunning, dus ook herstelsanctie
2. Aard overtreding – mede bezien in relatie tot het doel van de sanctie - à In deze
uitspraak wordt dit criterium ingevuld door te kijken naar het doel van de sanctie à het
doel is bescherming van de openbare orde, bestrijding van laakbaar gedrag van een
exploitant en HERSTEL van de rechtstoestand. Het besluit is dus niet gericht op het
toevoegen van geïndividualiseerd concreet nadeel. De periode tussen constatering van
de aanwezigheid van de reclame en het besluit is niet zodanig lang, dat het doel van de
sancties niet meer bereikt kon worden of al bereikt was à de aard van de overtreding
mede bezien in relatie tot het doel van de sancties, wijst niet in de richting van een
bestraffende sanctie.
3. Aard en zwaarte van sanctie à In deze uitspraak wordt voornamelijk gekeken naar de
zwaarte van de sanctie. Dit wordt beoordeeld aan de hand van objectieve maatstaven;
hoe de betrokkene de sancties subjectief ervaart is in het algemeen dus niet van belang.
Het gaat om twee sancties die feitelijk hetzelfde bereiken, namelijk dat de coffeeshop
voor de duur van één week dicht moet blijven. Hiertoe is overgegaan na een tweede
overtreding. In het stappenplan is geregeld dat na iedere volgende overtreding van de
gedoogvoorwaarden een zwaardere sanctie wordt opgelegd. Dit is als prikkel om
naleving te bevorderen en niet om leed toe te voegen. De intrekking en het schrappen
hebben financiële gevolgen gehad, maar appellante heeft niet onderbouwd wat de
financiële gevolgen zijn. Er bestaat geen aanleiding om op basis van de aard en de
zwaarte de sanctie als bestraffend aan te merken à met de laatste zin volgt de afdeling
het EHRM omdat het EHRM alleen in rijbewijszaken een bestraffend karakter heeft
aangenomen alleen op grond van de aard en zwaarte van de sanctie.
Conclusie r.o. 7.3: Ook het tweede en derde criterium in samenhang bezien leiden niet tot het
oordeel dat de twee sancties als een bestraffende sanctie zijn aan te merken. De rechtbank heeft
terecht geoordeeld dat het tijdelijk intrekken van de exploitatievergunning een herstelsanctie is
(een daarmee dus ook het schrappen van de gedooglijst)
ABRVS 14 september 2019, Sluiting woning: bestraffend of herstellend,
ECLI:NL:RVS:2016:2464
Essentie
Bij besluit van 21 november 2014 heeft de burgermeester met toepassing van bestuursdwang
de woning aan locatie vanaf 11 december 2014 voor drie maanden gesloten. Reden achter
sluiting: Opiumwet 13b à meer dan gebruikers hoeveelheid drugs aangetroffen, aangetroffen
drugs in woning bestemd voor verkoop, aflevering of verstrekking.
Rechtsvraag: is de sluiting van woning voor 3 maanden met toepassing van artikel 13b
Opiumwet een punitieve sanctie en dus criminal charge i.d.z.v. artikel 6 EVRM?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NesrineKhalloufi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
