Volledige samenvatting van het deel Celbiologie dat te kennen is voor het deel Celbiologie (CAWL). Aangename lay-out.
Inhoud:
- membraanstructuren
- celcyclus + -deling
- celorganellen
- celdood/ apoptose
UNIT MEMBRANE
Membraan komt overal voor
Lichtmicroscopisch
o niet zichtbaar maar aflijning cel & buitenwereld wel zichtbaar
o Micromanipulatie celgrens (indrukken of aanprikken)
o Ghost-cells = aangeprikte lege cellen bestaande uit 50% lipiden
& 50% proteinen
Transmissie elektronenmicroscopisch
o Celmembraan, kernenvelop & membraanstructuren wel
zichtbaar
o Trilamellaire structuur → drie lagen: twee elektronendense
lagen (2,5 nm) gescheiden door translucente laag (4 nm) = 9 nm
(polaire hoofdjes = elektronendense lagen → micellen)
o Cytomembranen → Membraanstructuren overal in cel (cel, kern
& organellen)
LIPIDE-PROTEINE MODEL
➢ Statisch model: globulaire proteinen op vaste plaats (meer proteinen op
binnenste laag)
o A-face → binnenste lamel met veel proteinen
o B-face → buitenste lamel met minder proteinen
➢ Morfologische indicatie → Vries-breuk techniek (membraan breken
tussen buitenste & binnenste lamel)
VLOEIBAAR LIPIDE-PROTEINE MODEL
➢ Niet-statisch model → globulaire proteinen bewegen vrij in lipidenlaag
(cellen fussioneren)
➢ Morfologische indicatie → twee cellen met gekleurde proteinen
verbonden & proteinen vermengden zich
Amfifatisch
SAMENSTELLING
Zowel vetoplosbaar
Actinenetwerk → versteviging
(hydrofoob / apolair),
Lipiden (vetten) (1 000 000 000)
o Fosfolipiden = lipiden met fosfaatgroep
Amfifatisch → apolaire vetzuurstaarten & polaire
fosfaatgroep & zijketen (zowel vetoplosbaar als
wateroplosbaar)
Vetzuurstaarten
o Cholesterol
Steroidstructuur: 3 zesringen & 1 vijfring (hormonen,
cortecosteroiden in bijniercortex)
Amfifatisch → hydrofobe vetzuurstaart & hydrofiele OH-
groep
Basisbouwsteen = GER
o Glycolipiden (gangliosides)
Zeer diverse groep, allen hebben een verschillende
samenstelling
Amfifatisch → Apolaire vetzuurstaarten & polaire vertakte
suikers
Vb. phosphatidylserine: fosfolipidetranslocators komen
enkel voor aan binnenkant (als die aan buitenkant
voorkomen, sterven cellen af)
Proteinen (eiwitten) (50%)
o Bestaat uit peptiden (1000 tot 10 000)
o Structuren:
Primaire structuur → Sequentie van verschillende
aminozuren
Secundaire structuur
β-pleated sheet → Plooivorming in sequentie
α-helix structuur → opdraaien als helix
Tertiaire structuur → driedimensionale kluwen, opgeplooid
(bepaalt functie eiwit)
Quaternaire structuur → Verschillende eiwitten binden
samen tot een groot molecule
o Types:
Integraaleiwit (intrinsiek eiwit): deel van celmembraan
(verankerd), kunnen vrij bewegen
Kunnen enkel lateraal bewegen !
Transmembranair → eiwit dat volledig/ voor de helft
in membraan zit (drijft)
2
, Intracellulair → eiwit covalent gebonden aan
prenylgroep
Extracellulair → eiwit covalent gebonden aan
fosfatidylinositol
Perifeer eiwit (extrinsiek eiwit): zwak gebonden aan
celmembraan, kunnen loskomen
o FUNCTIES
Structureel eiwit → structureel, bouw celmembraan
Linker eiwit → structuren verbinden (occludines &
claudines)
Kanaal → Passief transport in richting van
concentratiegradient
Pomp (carrier) → Specifiek actief transport (energie nodig)
tegen concentratiegradient in obv ladingen
Vb. Natrium-kalium pomp → Pompt natrium naar
buiten & kalium naar binnen
Enzymfunctie → Sommige membraaneiwitten (en alle
pompen) doen dienst als enzymes
Receptor → signaaloverdracht, receptor voor molecule
aanwezig (key-lock)
CELMANTEL / CELL-COAT (glycocalyx / glycolemma)
➢ Bijkomend laagje op buitenzijde van celmembraan
➢ Komt enkel voor aan celmembraan & lysosomen (niet bij andere
membraanstructuren/ unit membrane)
➢ Bestaat uit suikers → elektronendens
Extracellulaire carbohydraten
o Transmembranaire eiwitten + suikers → Glycoproteinen (die
bestaan uit meer eiwit dan suiker)
o Lipiden + suikers → Glycolipiden
o Langgerekte eiwitten + suikers → Proteoglycanen (grote
molecules die bestaan uit meer suiker dan eiwit)
o Functies
Bescherming
Alle bindweefselvreemde cellen hebben zo’n mantel
(lamina externa) als barriere naar bindweefsel toe
uitgebreid bij epitheelcellen dunne darm → vertering
(cellen worden afgebroken)
signaalfunctie: ligand & receptor → cellen herkennen
3
, thv bloedvaatjes: als endotheel onderbroken is →
signaal voor stollingsreactie
FUNCTIES
Compartimentatie
grens tussen verschillende milieus (intracellulair vs extracellulair)
Selectieve barriere
o Bi-lipidenlaag → Semipermeabel (enkel vetoplosbare stoffen
kunnen door)
o Transmembranaire proteinen → Wateroplosbare stoffen helpen
transporteren
Kanalen → Passief transport (open / gesloten)
Pomp / Carrier → Actief transport
Endocytose wanneer eiwitten te groot zijn
Interactie met omgeving
o Membraanreceptoren (vb. hormoon-receptoren & transmitter-
receptoren) → signaaloverdracht
Cyclisch AMP = belangrijke second messenger
o Cel-cel adhesie (epitheelweefselcellen) & cel-matrix adhesie
(bindweefselcellen) → contact
o Cel-cel herkenning → morfogenese, contactinhibitie &
immuunrespons (lymfocyten)
Versteviging
o Membraanproteinen
o Cytoskelet
MODIFICATIES
Vaste membraanmodificaties → Oppervlaktetoename ivm resorptie
& secretie
o Microvilli / gestreepte zoom / borstelzoom
o Stereocilien
o Basale instulpingen
o Intracellulaire kanalen / apicale instulpingen → Plooivorming in
kanalen (microvilli-patroon)
Tijdelijke membraanmodificaties → Cytose = waarneembare
opname/ afgifte
o Endocytose (opname)
Pinocytose → opname van vloeistof/ kleine structuren
Constitutief & niet-selectief
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisahellebuyck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
