Ethiek
Paternalisme: het beperken van vrijheid van patiënt voor eigen bestwil.
Recht
1 Recht en Gezondheidszorg
Jurisprudentie: verzameling van rechterlijke uitspraken. Hierdoor worden wetten uitgelegd en
hoe ze worden toegepast. Het is een rechtsbron
Rechtsgebieden
Om orde te geven in de vele juridische regels
- Burgerlijk recht
Regels over de rechtsverhoudingen tussen burgers (en bedrijven) onderling.
Bijvoorbeeld koper/verkoper, huurder/verhuurder, werkgever/werknemer. Het WGBO
staat ook in het burgerlijk wetboek.
- Bestuursrecht
Zorgt voor een goede gang van zaken in de samenleving. Belastingwetgeving,
milieuwetgeving en de regelgeving over de sociale zekerheid tot het bestuursrecht.
- Staatsrecht
Regels over de democratische organisatie en de grondrechten van de burgers
- Strafrecht
Overtreding en schending van onze rechtsorde.
- Internationaal recht
EVRM: Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden.
De Wet publieke gezondheid (Wpg) regels de organisatie van de openbare
gezondheidszorg, de bestrijding van infectieziekten en de isolatie van personen en
vervoermiddelen die internationaal gezondheidsgevaren kunnen opleveren.
Tijdens Covid werd deze tijdelijk aangepast
De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) geeft regels voor de
handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg.
De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) stelt eisen aan de zorg en geeft
regeling voor de afhandeling van klachten.
,De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) geeft regels over de
hulpverleningsrelatie, beroepsgeheim, de behandelingsovereenkomst, het dossier en het
inzagerecht.
De Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) geven regels voor
gedwongen zorg en opname voor de positie van de patiënt.
3 belangrijkste rechtsbeginselen voor het gezondheidsrecht zijn zelfbeschikking,
bescherming en gelijkheid
- Zelfbeschikking, de vrijheid om zoveel mogelijk zelf te beslissen. Hierbij hoort ook
goed informeren zodat patiënt zorgvuldig besluit kan nemen.
- Bescherming, dat er verantwoordelijkheid moet worden genomen als mensen hulp
en zorg behoeven. Botst soms met zelfbeschikking, bijvoorbeeld bij verplichte
opname
- Gelijkheid en het verbod op discriminatie, dat iedereen in gelijke omstandigheden
recht heeft op zorg.
Moraal, ethiek en recht
Moraal: het geheel van waarden en normen dat wordt gehanteerd door een persoon of
groep
Ethiek: het nadenken over en het analyseren van het moraal
2 Professionaliteit
De Wet BIG heeft 7 verschillende instrumenten om de kwaliteit en professionaliteit van de
zorgverlener te bewaken
- Titelbescherming door registratie
- Titelbescherming door opleiding
- Voorbehouden handelingen, door zelfstandig bevoegden
- Voorbehouden handelingen, door opdracht en functionele zelfstandigheid
- tuchtrecht
- maatregelen van de Inspectie
- strafbepalingen
Titelbescherming door registratie
Voor het uitoefenen van beroep moet dit geregistreerd worden. Wordt bijgehouden door het
CIBG. De registers zijn openbaar, hier worden ook eventuele beperkingen genoemd.
Titelbescherming door registratie geldt voor: apotheker, arts, fysiotherapeut,
gezondheidszorgpsycholoog, klinisch technoloog, orthopedagogisch-generalist,
physician-assistant, psychotherapeut, tandarts, verloskundige en verpleegkundige
Registratie is 5 jaar geldig. Hierna wordt getoetst of de ingeschreven zorgverlener recente
werkervaringen heeft en/of voldoende actuele scholing heeft gevolgd.
, Titelbescherming door opleiding
Bij andere beroepen is de titelbescherming gebaseerd op het afronden van een opleiding. Zij
mogen hierna de daarbij behorende titel uitvoeren.
apothekersassistent, diëtist, ergotherapeut, huidtherapeut, klinisch fysicus, logopedist,
mondhygiënist, oefentherapeut, optometrist, orthoptist, podotherapeut, radiodiagnostisch
laborant, radiotherapeutisch laborant, tandprotheticus en verzorgende in de individuele
gezondheidszorg.
Voor het bewaken van kwaliteit is er een systeem van de voorbehouden handelingen. Het
geld alleen voor beroepsmatig handelen
Het gaat over de bevoegdheid om de handeling zelfstandig te verrichten. Zelfstandig
betekent de bevoegdheid om de indicatie voor de handeling te stellen en de bevoegdheid
om deze uit te voeren.
De bevoegdheid, het recht om de behandeling te verrichten, is niet voldoende, een
beroepskracht moet ook bekwaam zijn. Zo moet er bijvoorbeeld voldoende ervaring
aanwezig zijn.
In noodsituaties mogen voorbehouden handelingen ook door niet/bevoegden worden
verricht.
Bepaalde groepen verpleegkundigen mogen medicijnen voorschrijven die op recept
verkrijgbaar zijn
- verpleegkundigen op het gebied van diabetes mellitus
- verpleegkundigen op het gebied van astma en COPD
- verpleegkundigen op het gebied van oncologie
De arts moet eerst de diagnose hebben gegeven.
Nieuwe beroepen in de gezondheidszorg en zelfstandige bevoegdheid
Bij nieuwe beroepen komt een experiment periode van 5 jaar waarna de minister bepaald of
deze in de Wet BIG worden opgenomen. Dit is bijvoorbeeld bij verpleegkundig specialist of
physician assistant. Tijdens de experimentele periode kunnen de zorgverleners zich tijdelijk
inschrijven in het BIG-register.
Verpleegkundigen zijn voor weinig voorbehouden handelingen bevoegd. Zij mogen dit wel
uitvoeren als een zelfstandig bevoegde zorgverlener opdracht hiervoor geeft.
In ziekenhuizen en instellingen voor thuiszorg wordt gewerkt met
bekwaamheidsverklaringen. De verklaringen geven aan welke zorgverlener voor welke
voorbehouden handeling bekwaam is.
Onbevoegden mogen ook voorbehouden handelingen uitvoeren via functionele
zelfstandigheid. Het bestuur kan bepalen dat een onbevoegde zorgverlener met een grote
mate van zelfstandigheid bepaalde voorbehouden handelingen mogen verrichten.