Overig
Samenvatting "In staat tot Zorg"
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Ruime samenvatting van het blok (literatuur en taken)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 41 pagina's
Voorbeeld 2 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 1: De patiënt en de zorgverlenerLeerdoel 1: Welke copingsstrategieën zijn er? En welke theorieën over coping?
Chronische of dreigende ziekten en psychische problemen:
Cohen en Lazarus noemen met betrekking tot veranderingen in het toekomstperspectief onder andere
de kans voortijdig te sterven, de beïnvloeding van het zelfbeeld en plannen voor de toekomst.
Van een normaal functionerend persoon wordt men een ‘zieke’ met alle negatieve consequenties die
dit etiket met zich meebrengt. Zelfstandigheid en autonomie dreigen verloren te gaan en plaats te
maken voor afhankelijkheid. Er dreigt een verwijdering van gezin en vrienden en een noodzakelijke
aanpassing aan een nieuwe fysieke of sociale omgeving als er kans is op een noodzakelijk langdurig
verblijf in een ziekenhuis of verpleeghuis.
Er zijn enerzijds de directe en concrete consequenties van de ziekte en anderzijds de betekenis die de
patiënt toekent aan de ziekte die een aantal psychische problemen oproepen. Problemen die met
name vaak worden ervaren zijn gevoelens van onzekerheid, negatieve gevoelens ( angst,
depressiviteit etc), verlies van controle en vermindering van het gevoel van eigenwaarde.
Onzekerheid
Een van de belangrijkste psychische problemen waarmee mensen met een levensbedreigende ziekte
geconfronteerd worden, is onzekerheid. Dit geldt in het bijzonder voor ziekten zoals kanker, waar
oorzaak en prognose vaak moeilijk te bepalen zijn.
Onzekerheid speelt tijdens alle stadia van de ziekte al heeft ze daarbij wel op verschillende zaken
betrekking.
In de diagnosefase staat vaak de vraag centraal ‘is het wel of geen kanker?’ en zo ja, ‘is de kanker
uitgezaaid?’.
Bij de behandeling van de ziekte staat de volgende vraag centraal: ‘Is de kanker uitgezaaid?’
Na de behandeling is er vaak onzekerheid over het wel dan niet terugkeren van de ziekte.
Er bestaan twee typen van onzekerheid:
- Eerste type betreft onzekerheid over de ontwikkeling van de ziekte ( de eigen toestand) en het
perspectief van de behandeling. Deze onzekerheid leidt tot vragen over het ontstaan van de
ziekte, over mogelijke resultaten van de behandeling, over bijverschijnselen van de behandeling,
mogelijke gevolgen van de ziekte en over het verloop van de ziekte.
- Tweede type onzekerheid van patiënten betreft vragen over mogelijkheden van hulpverlening en
de oplossing van problemen. Het gaat dan vooral om vragen over wat men zelf kan bijdragen aan
de oplossing van de problemen.
Negatieve gevoelens
Belangrijke negatieve gevoelens bij een levensbedreigende ziekte zijn angst en vrees.
Van vrees wordt over het algemeen gesproken als het bang zijn, gekoppeld is aan specifiek,
aangeduide, realistische objecten. Bij een levensbedreigende ziekte komen gevoelens van
depressiviteit, schaamte, eenzaamheid en zenuwachtigheid voor.
Controleverlies
Controleverlies heeft op twee vaak samenhangende verschijnselen betrekking:
- Op de eerste plaats kan controleverlies verwijzen naar het niet meer kunnen verrichten van allerlei
fysieke en sociale activiteiten. Welke dit zijn, hangt samen met de aard van de ziekte en de
gevolgen van de ziekte en de behandeling. Men voelt zich vaak niet meer helemaal de oude.
- Op de tweede plaats heeft controleverlies betrekking op een psychisch verschijnsel, namelijk het
gevoel de greep op de dingen die om je heen gebeuren te verliezen. Het kan een gevolg zijn van
het verlies van fysieke en sociale functies en kan deels ook samenhangen met de rolverandering
die patiënten ondergaan ( van gezonde naar zieke). Er ontstaat in principe een gevoel van
afhankelijkheid.
Verandering gevoel van eigenwaarde
Vooral als gevolg van controleverlies en door negatieve lichamelijke en sociale gevolgen van de ziekte
wordt het gevoel van eigenwaarde van patiënten vaak bedreigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor kaal
worden als gevolg van een chemotherapie, sterk vermageren door de ziekte of een borstamputatie.
, Theorieën over coping
- Psychoanalytische invalshoek: vanuit deze invalshoek wordt het verwerken van problemen
hoofdzakelijk beschouwd als een zich vooral in het onderbewustzijn afspelend proces, waarbij
mensen proberen om conflicten tussen behoeften en emoties enerzijds en externe
omstandigheden anderzijds op te lossen.
In deze benadering wordt vooral aandacht besteed aan defensiemechanismen als ontkenning
en verdringing. Ze treden in werking als een reactie op situaties of gebeurtenissen die angst
oproepen ten einde het ego te beschermen voor een gevaar dat niet te keren is.
- Persoonlijkheids-theoretische optiek: daarbij wordt er vanuit gegaan dat mensen op een
consistente wijze reageren op verschillende situaties die stress veroorzaken. Ieder individu heeft,
zo wordt in deze optiek aangenomen, een karakteristieke en min of meer stabiele stijl om
problemen te hanteren. Deze is weer bepaald door erfelijke factoren en het ontwikkelingsproces,
dat iemand heeft doorgemaakt.
Er wordt veel aandacht besteed een het opsporen van individuele en min of meer vaste
coping-stijlen van mensen.
- Interactie- of transactieproces: verwerking wordt gezien als de cognitieve en gedragsmatige
inspanningen van een persoon in het hanteren van specifieke externe of interne vereisten, die als
belastend of te zwaar worden ingeschat.
Stress wordt beschouwd als een gebeurtenis die de persoon kan bedreigen of schade kan
toebrengen of die een te zwaar appel doet op het gedrag van de persoon.
De persoon probeert voortdurend een evenwicht in stand te houden tussen de eigen
mogelijkheden en de vereisten van de situatie,
Volgens Lazarus kunnen mensen op twee manieren met problemen en emoties die ze
oproepen omgaan:
- Problem focussed: betreft strategieën die direct zijn gericht op het wegnemen van de
oorzaak van de problemen.
- Emotion focussed: verwijst met name naar cognitieve interpretaties bij emoties. Hierbij
gaat het vooral om de interpretatie door iemand van zijn relatie met de omgeving ( ziekte).
Door deze interpretatie en betekenisgeving wordt ook de emotionele reactie van de
persoon beïnvloed.
Strategieën die belangrijk zijn in het proces van omgaan met de ziekte:
- Strategieën die gericht zijn op de betekenisverlening aan de ziekte
- Strategieën gericht op het verhelpen van het probleem of het veranderen van de situatie
- Strategieën die primair gericht zijn op de reductie van negatieve emoties bij de ziekte ofwel gericht
op verzachting.
Betekenisverlening
De vreemde en onbekende situaties, eventueel pijn en ongemak en de reacties van de omgeving die
een levensbedreigende ziekte met zich mee kan brengen, kunnen als een bedreiging en als zeer
stressvol worden ervaren.
Verschillende interpretaties kunnen leiden tot andere en ook in intensiteit verschillende psychische
reacties evenals tot ander gedrag om de psychische problemen ‘op te lossen’. Daarbij spelen niet
alleen situationele aspecten, maar ook culturele aspecten een rol.
Betekenisverlening door attributie
Deze strategie heeft betrekking op het zoeken van verklaringen voor het ontstaan van de ziekte en in
het verlengde daarvan het zoeken naar de mogelijkheden om het verloop van de ziekte te
beïnvloeden.
Feitelijk zijn mensen voortdurend bezig om verschijnselen om zich heen te interpreteren in termen van
het leggen van oorzaakgevolg relaties (attributies).
Bepaalde attributies worden mede gemaakt op grond van het succes of falen van vroegere attributies
in min of meer vergelijkbare situaties. Het maken van attributies is dus in zekere mate aangeleerd.
Mensen die vooral geneigd zijn de oorzaken van gebeurtenissen bij zichzelf te zoeken (mensen met
een interne oriëntatie) en mensen die vanuit zichzelf meer geneigd zijn om de oorzaak van
gebeurtenissen vooral buiten zichzelf te zoeken ( mensen met een externe oriëntatie).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dennis86. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen