Samenvatting gemaakt in mijn eerste jaar van de opleiding Communicatie. Alleen hoofdstukken die gaan over wat het vakgebied communicatie eigenlijk inhoudt, zijn in deze samenvatting opgenomen.
1.1 Sociale wetenschappen
Communicatie wordt al bestudeerd sinds de klassieke oudheid. Boek van Aristoteles
over retorica (spreekkunst) bekendste voorbeeld.
Sinds paar decennia is communicatie als wetenschap serieus te nemen in Westerse
wereld. Communicatiewetenschap maakt deel uit van sociale wetenschappen,
samen met
• Economie; hoe ontstaan schaarste en welvaart?
• Politicologie; hoe ontstaat macht?
• Sociologie; hoe verhouden groepen mensen zich tot elkaar?
• Antropologie; wat drijft verschillende mensen?
• Sociale geografie; hoe beïnvloedt de omgeving mensen?
• Bedrijfskunde; hoe manage je een bedrijf?
• Psychologie; wat bepaalt ons gedrag?
- Sociale wetenschappen bestuderen gedrag, mens en maatschappij
- Communicatiewetenschap krijgt kritiek omdat het aandachtsgebied te breed
en de wetenschappelijke basis te smal zou zijn.
Net als de meeste andere sociale wetenschappen is er in communicatie geen
alomvattende theorie; veel verschillende denkrichtingen; veel botsende inzichten.
Zeven scholen van denken/theorieën in communicatie van Littlejohn en Foss:
1. Retorica; hoe overtuigen we elkaar?
2. Semiotiek; wat betekenen onze symbolen?
3. Kritische school; wat is het verhaal achter het verhaal?
4. Fenomenologie; wat ervaren we als werkelijkheid?
5. Sociocultureel; hoe verhouden we ons tot elkaar?
6. Cybernetica; hoe bereiken we elkaar?
7. Sociaalpsychologisch; wanneer en waarom doen of laten we iets?
1.2 Communicatiemanagement
• Communicatie: proces waarbij informatie wordt overgedragen (Veenman)
• Communicatieprofessional: maakt werk van hoe, waar en wanneer
organisaties communiceren
• Communicatiemanagement: betreft het starten, sturen en steunen van
communicatie voor een organisatie
De leiding van een organisatie blijft verantwoordelijk voor de inhoud van de
communicatie. Communicatieprofessional bepaalt de juiste communicatievorm.
1
,Van Ruler onderscheidt in communicatiemanagement onderstaande denkrichtingen:
• Informationele benadering (informatiemodel)
• Persuasieve benadering (overredingsmodel)
• Relationele benadering (interactiemodel)
• Interpretatieve benadering (relatiemodel)
• Kritische benadering (reflectief en overkoepelend model)
Benaderingen bieden ieder een strategie waarmee organisaties doelen kunnen
bereiken. Welke benadering het beste werkt hangt af van de context.
Kennis, houding en gedrag zijn dé kerndoelen van communicatievak.
• Kennis = denken/cognitie
• Houding = voelen/affectie
• Gedrag = doen/conatie
Organisaties willen effect in kennis, houding en gedrag van hun doelgroep realiseren.
De communicatieprofessional gaat aan de slag met kennis, houding en gedrag in
communicatiemanagement.
ZMBO-model biedt kader om te begrijpen hoe de Zender de Boodschap en het
Medium zo kan afstemmen op de Ontvanger dat de Boodschap ook echt overkomt.
Kans op beïnvloeding is groter wanneer:
• Zender en Ontvanger in dialoog zijn
• Reputatie van de Zender overtuigend is
• Boodschap betekenisvol is
• Zender juiste communicatiedisciplines benut als medium
Ander model dat dieper ingaat of de boodschap aankomt is het ELM-model.
Door beperkingen in tijd en middelen wordt niet altijd elke groep benaderd. Online
media en earned media dienen als alternatief voor face-to-face communicatie.
De grens tussen interne en externe communicatie is steeds moeilijker te trekken,
zeker door de komst van sociale media. Organisaties die informatie delen met
moeten uitkijken dat het niet uitlekt. Omgekeerd kijken medewerkers ook goed wat er
over de organisatie in de media verschijnt.
2
, 23.2 Betrokkenheid en dialoog
Organisaties stellen verschillende doelen in communicatiemanagement. Wat wil je bij
de doelgroepen bereiken?
• Legitimiteit (license to operate); acceptatie van organisatie
• Reputatie (imago)
• Alignment; belanghebbenden (stakeholders) kennen elkaar belangen
• Betrokkenheid (engagement); hoe doelgroepen zich verbonden voelen met de
organisatie, zie tabel blz. 313
Je kan als het ware alleen je doel realiseren in kennis, houding en gedrag door
betrokken te zijn met je doelgroep. De organisatie kan betrokkenheid stimuleren door
een dialoog aan te gaan.
Kenmerkend voor dialogen:
- Deelnemers gelijkwaardig aan bod
- Deelnemers krijgen de kans om hun standpunt of gevoelens te uiten
Met het opzoeken van de dialoog verlaten organisaties de injectienaaldtheorie: het
idee dat als je een doelgroep maar vaak genoeg een bepaalde boodschap meegeeft
dat de doelgroep dan wel overtuigd is.
Een krachtige manier om betrokkenheid door dialoog te creëren is storytelling.
23.3 Storytelling
Storytelling dient om de dialoog met belanghebbenden effectief in te richten.
Effectief communiceren in verhalen, versterkt betrokkenheid.
Storytelling helpt, maar hoe?
1. Retorica 5. Nieuwsgierig maken
2. Archetypes 6. Waarom-hoe-wat
3. Framing 7. Een van de 7 oerverhalen
4. Omdenken blz. 317
Retorica:
- Ethos (karakter): stem van het hart; reputatie, geloofwaardigheid
- Pathos (lijden/ervaring): stem van de buik; emotie, empathie
- Logos (woord); stem van het hoofd; logica, bewijsvoering
Handige technieken om verhalen te vertellen zijn:
• Framing; verkleuren
• Omdenken; werkelijkheid op ongewone manier beschrijven
• Nieuwsgierig maken; verstoren, achterhouden, openhouden en vragen stellen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeroenvbeek1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,94. Je zit daarna nergens aan vast.
