Fysiotherapie jaar 2
De colleges van thema 10 over het onderwerp COPD en hartrevalidatie volledig uitgeschreven. Geschikt voor studenten van de Hogeschool Rotterdam jaar 2. Handig voor de kennistoets.
Kennisclip 1: pathofysiologie en diagnostiek bij COPD
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een veel voorkomende, vaak te voorkomen en
behandelbare aandoening die wordt gekarakteriseerd door persisterende luchtwegklachten
(symptomen) en chronische luchtstroombeperking als gevolg van luchtweg en/of alveolaire
abnormaliteiten, meestal veroorzaakt door significante blootstelling aan schadelijke deeltjes en
gassen.
De meest voorkomende respiratoire symptomen zijn hoesten, kortademigheid en een verhoogde
sputum productie. Deze symptomen worden niet altijd aangegeven door de patiënt.
De belangrijkste oorzaak van het krijgen van COPD is roken, maar andere omgevingsfactoren zoals
blootstelling aan schadelijke gassen of luchtwegvervuiling kunnen ook bijdragen aan het krijgen van
COPD. Naast blootstelling aan schadelijke gassen hebben sommige mensen een genetische positie
om COPD te ontwikkelen. Een voorbeeld daarvan is een Alfa-1-antitrypsine deficiëntie. Deze mensen
kunnen zonder dat ze ooit gerookt hebben COPD ontwikkelen.
COPD gaat regelmatig gepaard met periodes van acute verslechtering van de luchtwegproblemen.
Deze verslechteringen worden ook wel exacerbaties genoemd. De meeste patiënten met COPD
hebben niet alleen maar COPD, maar vaak ook een ander ziektebeeld ernaast. Dit zorgt voor een
verhoogde morbiditeit en mortaliteit.
COPD zorgt voor pathologische veranderingen in vier verschillende compartimenten van de long: de
centrale luchtwegen, de perifere luchtwegen, de longparenchym en de vascularisatie van de
luchtwegen. De aanwezigheid van deze veranderingen verschilt van persoon tot persoon.
Minder luchtstroom bij COPD wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van infiltratie van
ontstekingscellen in de kleine luchtwegen en verandering en verdikking van de bronchuswand.
Door het verlies van alveoli (de longblaasjes) en alveolaire banden worden de alveolaire ruimtes
groter. Dit draagt bij aan een verlies van elastische retractie kracht; de longen worden dus eigenlijk
slapper. Dit wordt ook wel emfyseem genoemd. Door het verlies van elastische retractie kracht
kunnen de kleine luchtwegen collaberen. Dit resulteert in obstructie, air trapping (achterblijven van
lucht in de longen) en zorgt uiteindelijk voor hyperinflatie. Dit proces is progressief en houdt zelfs aan
na het stoppen met roken.
COPD wordt vooral gekenmerkt door problemen in de expiratie (uitademing). Tijdens de inspiratie
(inademing) neemt de luchtwegdiameter toe. Tijdens de expiratie neemt de luchtwegdiameter af.
Door de schade die is ontstaan is er een instabiliteit van de alveoli en de cosfant en er ontstaat een
vernauwing. Door mucus die in de luchtwegen zijn, kan de bronchuswand afsluiten. Dit wordt ook
wel collaps genoemd; de lucht kan niet meer naar buiten stromen en er blijft lucht achter in de
longblaasjes. Dit verschijnsel wordt ook wel air trapping genoemd.
Door de air trapping blijft er dus continu meer lucht achter in de longen. Je hebt dus minder ruimte
om nieuwe lucht in te ademen. Bij patiënten kan dit een benauwd gevoel geven en leiden tot
kortademigheid. Daarom zie je vaak dat deze mensen diep inademen proberen te vermijden. Dat
doen ze dan door minder te gaan bewegen en minder in te spannen. Op het moment dat je je
inspant heb je meer lucht nodig en dan worden ze weer benauwder.
, Keira Rozenberg
Omdat ze niet de tijd hebben om volledig rustig uit te ademen blijft er telkens een beetje lucht
achter, waardoor ze zich eigenlijk als het ware op pompen. Dit wordt ook wel hyperinflatie
genoemd.
COPD gaat gepaard met verschillende tekens en symptomen. Het lichaam is continue aan het
vechten tegen ontstekingen en proberen om voldoende zuurstof binnen te krijgen. Dit kost veel
energie. Mensen kunnen door eenvoudige activiteiten al fors vermoeid raken. Bij overbelasting en
geen mogelijkheid tot herstel zullen de hoeveelheid luchtweginfecties toenemen. Om voldoende
zuurstof binnen te krijgen zullen niet alleen de primaire ademhalingsspier aanspannen, maar ook de
hulpademhalingsspieren bij inspanning. Mensen met COPD hebben om die reden een verhoogde
stofwisseling. Eten kost al zoveel energie dat dit vermeden zal worden.
Om het lichaam van voldoende zuurstof te voorzien voor het vrijmaken van energie zal het hart
overbelast raken. De rechterkamer raakt vergroot en men spreekt van een corpomonaal (hartfalen).
Andere symptomen zijn bijvoorbeeld wheezing. Dan zitten de luchtwegen dicht zodat je bij de
expiratie een fluitend geluid krijgt. Om dit op te lossen zie je mensen vaak pursed-lip ademhalen
(met de lippen op elkaar). Met name bij de chronische bronchitis zie je mensen continue hoesten. Op
het moment dat mensen al langer last hebben van COPD zie je morfologische veranderingen in het
lichaam; een barrel chest (tong thorax) is daarvan een voorbeeld. Het bekendste voorbeeld van
COPD is de kortademigheid (dyspneu). Dit kan veroorzaakt worden door een te lage saturatie (te lage
hoeveelheid verzadiging van zuurstof in het bloed).
Alvorens de patiënt bij de fysiotherapeut komt, zal deze over het algemeen al gezien zijn door de
huisarts. Deze zal denken aan COPD wanneer iemand ouder dan 40 jaar is en een relevante rook-
historie heeft (al dan niet met slijm en eventueel dyspneu). In dit geval zal de huisarts een lichamelijk
onderzoek uitvoeren; mate van dyspneu, ademhalingsfrequentie, aanspanning
hulpademhalingsspieren en de stand van de thorax. Bij een actieve infectie zal de arts de longen
beluisteren en kijken of er sprake is van een verlengd experium (uitademing). Bij ernstige dyspneu zal
ook de ademhalings- en hartfrequentie worden bepaald. Ook de lengte, het gewicht en eventueel
gewichtsverlies zal worden gecontroleerd.
Om te kijken of iemand daadwerkelijk COPD heeft zal de luchtwegobstructie worden gemeten (FEV1
& FVC). Er zullen vragenlijsten worden afgenomen met betrekking tot de mate van kortademigheid
en de symptoomlast (mMRC, CAT, CCQ). Ook zal er een maximale inspanningstest worden
afgenomen (Cardio Pumonary Exercise Test; CPET).
Wanneer er vermoeden is van COPD zal er een spirometrie worden gedaan. Er wordt de patiënt
gevraagd om enkele malen volledig diep in- en uit te ademen. Drie keer zonder medicatie en drie
keer met luchtwegverwijdende medicatie. De belangrijkste elementen die je hierin kunt zien is de
FEV1 / FVC. Bij het stellen van een diagnose zal de FEV1 gedeeld worden door de FVC en onder de
0,7; dan spreken we van COPD. Is deze boven de 0,7 spreken we niet van een luchtwegobstructie.
Daarna kijken we naar de ernst van de bronchusobstructie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper keirarozenberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
