Dit is een geschiedenis samenvatting van H1 tm 8 van Havo leerjaar 4/5. Op het eind staat ook een samenvatting van de Britse Historische contexten. Per hoofdstuk staan er ook alle kenmerkende aspecten bij die erbij horen.
Kenmerkende aspecten
1. De ontwikkeling van wetenschappelijke denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
2. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid
van steden.
3. Het begin van staatsvorming en centralisatie
4. Het begin van de Europese expansie overzee.
5. Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin
van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
6. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
7. De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West
Europa tot gevolg.
8. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een
Nederlandse staat. a
9. Het streven van vorsten naar absolute macht
10. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en
cultureel opzicht van de Nederlandse republiek
11. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
12. De wetenschappelijke revolutie
H1&2
Ka: De ontwikkeling van wetenschappelijke denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
steden.
Het begin van staatsvorming en centralisatie
Jodendom, Christendom en islam zijn monotheïstische geloven: het bestaan van
1 god.
- Jodendom ontstaan 3000 voor christus
- Christendom ontstaan 1 eeuw na christus
- Islam 7e eeuw na christus
Door landbouw innovaties → verhoogde het de opbrengsten die verkocht werden
→ daardoor opkomst van handel en ambacht, opnieuw ontstaan van de landbouw
→ stedelijke samenleving. Opkomst van stedelijke burgerij en toenemende
zelfstandigheid van steden.
,Stad met stadsrechten mocht:
- zelf de stad besturen
- eigen wetten maken
- stadsmuur bouwen
- eigen leger hebben
- rechtspraak zelf doen
- eigen munten slaan
Centralisatie: Het streven van vorsten om hun gebied vanuit een (een hoofdstad)
te besturen. Dit zorgt ervoor dat in het hele land dezelfde wetten en belasting
geld. = uniformering. Hierdoor kunnen vorsten makkelijker een groot rijk
besturen.
Particularisme: elke gewest gaat zijn eigen gang en trekt zich niks aan van
andere politieke gebieden. Hun willen hun macht niet kwijt. Ze willen allemaal
apart hun regels en wetten maken.
Staatsvorming: streven van vorsten naar een aaneengesloten grondgebied met
een stevige bestuursstructuur.
De renaissance
Ka: Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
Renaissance betekent wedergeboorte van de griekse en romeinse kunst en
cultuur. . Dit is een periode tussen 1300 en 1600, waarin niet langer het
hiernamaals centraal stond maar de mens in het hier en nu. Is ontstaan in Italië.
- memento mori , denk eraan dat je zult sterven, van de middeleeuwen.
→ denk eraan dat je na je dood verantwoording moet afleggen over
daden tijdens het leven. Je moet constant op je gedrag letten,
anders ga je niet naar het hiernamaals. Leven na de dood is
belangrijker dan hier nu op aarde.
- carpe diem , pluk de dag , van de renaissance
→ het paradijs is niet pas na de dood, maar hier op aarde. geniet van
het leven
Mensen gingen meer leven voor het leven nu en niet voor het leven na de dood.
God en geloof blijven wel erg belangrijk, het vertrouwen in de kerk wordt wel
minder.
,De ideaalbeeld werd de Uomo versale: algemeen ontwikkelde mens
- Leonardo Da Vinci die zich bezighoudt met anatomie van menselijk
lichaam, natuurkunde, scheikunde, apparaten en gebouwen ontwerpen.
Diepe interesse in mens en zijn wereld.
- Meer interesse in het leven op aarde zelf en de precieze werking van de
natuur en samenhang.
Humanisme: de belangstelling van geleerden voor de antieke literatuur, poëzie
en geschiedenis.
- inspiratie uit de cultuur van de grieken en romeinen uit de oudheid.
- de boeken zouden wijsheid en kennis bevatten waarmee het leven op
aarde zou worden verbeterd.
Waarom het in Italië is ontstaat:
- in Italië waren stedelijke burgerij en zelfstandige stadstaten ontstaan.
- rijke italianen gaven kunstenaars de opdracht om schilderijen en
gebouwen te maken tot nut van de hele stad, zo groeide hier een culturele
bloei en vernieuwing.
- kunstenaars krijgen goed betaalt, kunst wordt beter
Waarom focus op de oudheid:
- Italië stond nog vol overblijfselen van de oudheid.
- Veel verloren teksten kwamen via kloosters, kruistochten en
handelscontacten weer in zicht.
Erasmus en de kerk
Dankzij de boekdrukkunst kon de stroming zich verspreiden. Humanisten
gingen kritisch naar de bijbel kijken. Erasmus was een belangrijke humanist, hij
had kritiek op de kerk. Hij vertaalde de Bijbel zelf vanuit het Grieks om te kijken in
hoeverre de geloofspraktijk afwijkt in wat de bijbel vertelt. Hij vond dat priesters
en monniken ongepast gedrag hadden. Hij wilde verandering.
Kenmerken van de Renaissancekunst:
- wedergeboorte van de Griekse Romeinse cultuur
- realistisch, veel details, emotie, perspectief
- naakt
- observeren, dan pas schilderen
- wetenschap in kunst, thema's: bijbelse verhalen, grieken en romeinen
anatomie: kennis van het menselijk lichaam.
, Europeanen ontdekken de wereld
Ka: Het begin van de europese expansie
Waarom mensen juist in deze tijd wereldzeeën gingen bevaren 14,15,16 eeuw:
- Handelsroutes via Azië waren minder toegankelijk
→ omdat het mogoolse rijk uit een viel
→ pest sloe toe dus ⅓ bevolking dood
→ ottomaanse rijk vroeg hogere handelsbelasting
- Technische verbeteringen
→ schepen werden sneller, wendbaarder en zeewaardiger
→ nieuwe instrumenten, zoals kompas
- Wil om Christendom te verspreiden
→ op de schepen gingen er altijd geestelijken mee
- Goudkoorts
→ europese landen geloofden dat er goud was te halen en
plunderden heel latijns amerika leeg.
In 1519 landde Cortes op de kust van mexico met zijn 500 mannen. Hun kregen
20 slavinnen cadeau van de spanjaarden, 1 daarvan was een Azteek. Enige tijd
laten veroverde Cortes de hoofdstad van de Azteken.
Gevolgen van ontdekkingsreizen:
- Het christendom verspreidde zich over de hele wereld
- Ontstaan wereldeconomie
→ europeanen zetten succesvolle handelsondernemingen op
→ europeanen zetten grote plantages op in amerika
→ veel goud en zilver naar europa, europa werd verschrikkelijk rijk
- Hele culturen werden vernietigd
→ door geweld en misbruik, maar ook door ziekte
- Slavernij
→ indianen waren niet in staat voldoende arbeidskracht te leveren
voor de plantages, dus er werden grote aantallen afrikanen als slaaf
naar amerika gehaald
- Veranderend wereldbeeld van Europeanen
→ andere culturen moesten worden opgevoed naar europese
normen en waarden
Reformatie
Ka: De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West
Europa tot gevolg.
Reformatie: kritiek op de kerk waardoor protestantse kerken ontstaan. Kritiek op
de kerk leidt tot reformatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anisha7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
