Samenvatting
Samenvatting kennisclips EOF
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Samenvatting van alle kennisclips van EOF. Geeft een duidelijk overzicht en een samenvatting voor het tentamen, zonder dat je alle clips hoeft te bekijken.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
EOF Samenvatting KennisclipsWeek 18 – Economie en de publieke sector
1a. Economische rol van de overheid
B&O’ers: De overheid doet ertoe:
oplossen actuele dossiers (bestrijding corona)
oplossen structurele lopende dossiers (onderwijs, zorg)
oplossen economische dossiers (overname ABN-ambro)
Economen hebben een ander uitgangspunt: de markt staat centraal ipv overheid
Alles wat de overheid doet verstoort het evenwicht van de onzichtbare hand.
Behalve: promoten industrie in buitenland (mercantilist)
Marktfalen
Als er sprake is van een grote economische schok, moet overheid ingrijpen stabilisatie
(b.v. bij corona)
Overheidsfalen
protesten rondom stikstofbeleid. Overheid weet, in tegenstelling tot de private markt, niet
altijd wat de voorkeuren van mensen zijn.
Resultaat (van ingrijpen in de markt) is zogenaamde ‘gemengde’ economie
Nederlandse welvaartsstaat is een gemengde economie:
Die bestaat uit een mix van private en publieke en (maatschappelijke activiteiten),
die elkaar aanvullen
die beïnvloed wordt door publieke regelgeving belastingen en subsidies.
waarvan de samenstelling wordt bepaald door historische en institutionele patronen,
en politieke voorkeuren (b.v. privatisering gebeurt steeds vaker, post nl en
energiemaatschappijen zijn geprivatiseerd).
nationalisering: overheid koopt aandelen/heel bedrijf op om het onder de
verantwoordelijkheid van de overheid te brengen, b.v. KLM en ProRail).
regulering: het afbakenen/inperken van verkeerde uitwerkingen van de vrije markt.
Tegengaan van armoede door bijvoorbeeld minimumloon in te stellen.
,Mengvorm gevat in ‘productiemogelijkhedencurve’
Bij gelijkblijvende hoeveelheid geld, kan de situatie alleen over de lijn verschuiven.
Economisch denken voor B&O’ers
Denken als een (publieke) econoom
Bestuderen schaarste en allocatie (verdeling van geld) – in dit vak toegepast op het B&O-
domein.
Wat wordt er geproduceerd?
Hoe wordt het geproduceerd? (publieke of private organisaties, b.v. door overheid,
gezondheidzorg: je wil niemand uitsluiten, dus je wil het niet overlaten aan private
bedrijven, het leger om in onveilige situaties de controle te behouden).
Voor wie wordt het geproduceerd?
Hoe worden besluiten genomen?
Economen zijn het eens over de waarde van modellen
Economen zijn het oneens over de rest
Vele varianten van vergelijkbare modellen, allemaal met een ‘unieke’ aanpassing
Verschil van mening over hoe subjecten of geldstromen zich binnen de modellen
bewegen.
Onenigheid over de wenselijkheid van economisch beleid of overheidshandelen.
Positieve en normatieve economie
Positieve economie: gaat over het beschrijven van de economische orde en het
ontwerpen van modellen die de economie proberen te voorspellen (What is).
Normatieve economie: gaat over het evalueren van de voor- en nadelen van
economische beleidsalternatieven (‘what should be’).
Belangrijkste punten
Economen geloven minder snel dan veel B&O’ers dat de overheid een rol moet
hebben in de economie
Nederland heeft een gemengde economie, waarin privat en publieke actoren elkaar
aanvullen en elkaars ‘falen’ opvangen.
1b Economische overheidsinterventies
, Verklaringen rol van overheid in economie
Wagner: Hoe meer een land geïndustrialiseerd is, des te groter de rol van de overheid
automatisch wordt.
Kessler: de economie groeit niet alleen, hij krimpt ook. Je kan zowel een stijging als daling
verklaren.
Peacock (i.s.m. Wiseman): plateau theorie
Aandeel overheid groeit na oorlog/cirsis
Hogere belastingen nodig: Mensen hebben voor de opbouw van de economie hoge
belastingen moeten betalen. Hierdoor zijn ze gewend geraakt aan het hoge belasting
niveau Wanneer de economie gegroeid is, kan de belastingdruk worden
teruggebracht, maar niet tot het oude niveau (want mensen zijn inmiddels toch al
het hoge niveau gewend).
Omvang ‘normaliseert’ maar niet tot het oude niveau.
Overheid groeit schoksgewijs: we gaan omhoog en een stukje omlaag, maar dat
stukje omlaag blijft altijd hoger dan het initiële uitgangspunt
Baumol
Omvang van overheid is gekoppeld aan productiviteitgroei (pg)
De productiviteitsgroei van diensten is kleiner dan de productiviteitsgroei van
goederenproductie.
De overheid heeft meer diensten dan goederen.
Koppeling van loon aan zowel diensten als goederen heeft dan grote invloed op collectieve
lasten.
Omdat veel overheidsdiensten relatief arbeidsintensief zijn, groeit de productiviteit voor de
quartaire sector minder snel dan in de primaire en secundaire sector. Een gevolg is dat het
aandeel van de overheidsbestedingen in een land een steeds groter deel gaat uitmaken van
het bbp en dat de economische groei af zal vlakken.
Overheid veel arbeidsintensieve diensten uit (zorg, onderwijs) toename van aandeel
overheid, omdat overheid veel diensten heeft. Bij goederenproductie kan je makelijk
productiviteitgroei bevorderen. Je kan meer produceren. Maar met overheidsdiensten is dit
lastig Docent kan wel sneller praten, maar kan maar 1 groep onderwijs geven en niet 2
groepen, dat doet afbreuk aan de kwaliteit. Dus productiever zijn zonder de kwaliteit te
belemmeren is lastig.
Door koppeling loonontwikkeling worden diensten duurder. (t.o.v. productie) door koppeling
van dienst en product. (Als iemand in productie meer zou verdienen zou die overstappen,
maar daar is geen sprake van door de koppeling collectieve lasten van overheid neemt
toe. Mensen in publieke sector krijgen niet zo snel met innovatie te maken met mensen uit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NadiavdBerg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen