Samenvatting
samenvatting openbare financiën literatuur
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
samenvatting openbare financiën literatuur
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 41 pagina's
Voorbeeld 1 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: elinenugteren • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Overheidsfinanciën: een vak apartDe overheid bemoeit zich intensief met de economie en met het leven van de burgers. Regering en
parlement stellen regels vast om de samenleving te ordenen. Een voorbeeld zijn belastingwetten. Die
verplichten gezinnen en bedrijven een deel van hun inkomen en winst aan de fiscus af te dragen.
Met de ontvangen belasting financiert de overheid een groot deel van haar uitgaven. De
geschiedenis leert dat overheden vaak meer uitgeven dan zij via belastingheffing binnenkrijgen. De
tekorten die hierdoor ontstaan worden gedekt door geld te lenen, dus door een beroep te doen op
de besparingen van gezinnen, bedrijven of buitenlandse beleggers.
Overheid en de collectieve sector
De overheidsinstanties is in Nederland opgebouwd uit verschillende bestuurslagen. Nationaal gezien
vormt de centrale overheid (ook het Rijk genoemd) de hoogste bestuurslaag.
Anders dan de bedrijven, financieren de overheden hun activiteiten niet door goederen en diensten
tegen een ten minste kostendekkende prijs te verkopen. Evenmin zijn zij afhankelijk van vrijwillige
bijdragen, zoals kerken en particuliere instellingen. Kenmerkend voor de overheid is haar
bevoegdheid dwingend bijdragen van gezinnen en bedrijven te vorderen, los van de mate waarin zij
profijt van overheidsvoorzieningen hebben.
Via vrije en geheime verkiezingen aangewezen volksvertegenwoordigers stellen aan de uitvoerende
macht een bepaald budget ter beschikking, dat aangeeft hoeveel maximaal voor de in de begroting
aangewezen bestemmingen mag worden uitgegeven. Het besluitvormingsproces waarbij wordt
vastgesteld welke taken de overheid zal uitvoeren en hoeveel daarvoor mag worden uitgegeven,
heet het budgetmechanisme,
De collectieve sector van de economie omvat meer dan het Rijk en de decentrale overheden. Bij
een ruime definitie omvat de collectieve sector alle instellingen waarvan de activiteiten
grotendeels collectief worden gefinancierd - dus via belastingen, niet-belastingontvangsten, sociale
premies en leningen van de overheid. Het gaat onder andere om de organisaties die de wettelijke
sociale verzekeringen uitveren, onderwijsinstellingen en ziekenhuizen.
De quartaire sector bestaat uit de collectieve sector plus de particuliere instellingen die noch
collectief noch uit marktprijzen worden betaald, zoals kerken, vakbonden en verenigingen.
Daartegenover staat de marktsector, waar productieve activiteiten grotendeels uit marktprijzen
worden gefinancierd.
Overheidsingrijpen: drie functies
Er worden 3 functies van overheidsbemoeienis met de economie onderscheiden.
Stabiliteitsfunctie
Allocatiefunctie
Verdelingsfunctie
Stabiliteitsfunctie
De stabiliteitsfunctie houdt in dat de overheid probeert schommelingen in het niveau van de
economische bedrijvigheid (De conjunctuurgolf) te dempen. De ervaring leer dat perioden waarin de
economie op volle toeren draait (hoogconjunctuur) worden afgewisseld door perioden waarin de
bestedingen het tijdelijk laten afweten (laagconjunctuur).
Tijdens de opgaande beweging van de conjunctuur groeit de economie tijdelijk sneller dan strookt
met het structurele groeipad van het bbp. De conjunctuur trekt aan vanaf het moment waarop de
conjunctuur na een ‘dip’ omslaat. Het volgende omslagpunt komt doorgaand pas wanneer de
economie zich in een situatie van hoogconjunctuur bevindt. Na het bovenste omslagpunt van de
conjunctuur groeit de economie tijdelijk minder snel dan strookt met het structurele groeipad van de
economie. Wanneer de economie in twee opeenvolgende kwartalen krimpt, spreken statistici van
een recessie.
Een indicatie voor de stand van de conjunctuur is de zogenoemde output gap. De output gap is
gelijk aan de afwijking (in procenten) tussen het feitelijke en structurele bbp. Het structurele bbp is
1
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper johanloo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen