Betreft een samenvatting van HC2 Recht & maatschappij. Alle leerstof behandelt; inclusief aantekeningen, extra stof en jurisprudentie. Ik leer enkel uit mijn samenvattingen en had een dikke 7.
Recht en maatschappij
HC2: het maatschappelijke belang van de rechtsstaat
Recap
De rechtsstaat is geen juridisch begrip. Er zit recht in, juristen kunnen monopolies claimen, maar het is
geen juridisch begrip. Het is een theoretisch begrip. Het is een begrip wat verwijst naar een fenomeen,
naar een staat.
Introductie
Een paar jaar terug sprak Mr. Zouridis met de Minister van Binnenlandse Zaken. De Minister stelde voor
om in Nederland ervoor te zorgen dat het openbaar bestuur maximaal ten dienste staat ten opzichte van
de economische groei/welvaart. Toen zei Mr. Zouridis "maar weet jij dan welk openbaar bestuur dat is?"
Daar kon de minister niet op antwoorden. Zouridis: in dat onderzoek is onderzocht wat het verband is
tussen bestuurlijke instituties, de inrichting van de overheid en de economische en sociale effecten
daarvan. Maakt het iets uit hoe je een staat inricht, maakt het iets uit voor de welvaart, welzijn en het
geluk van de mens? Dit is toegespitst naar de vraag van good governance (begrip van de Wereldbank) die
bestaat uit zes dimensies:
- Stabiel bestuur;
- Niet corrupt;
- Democratisch;
- Verantwoording afleggen;
- Hogere mate van regulatoren kwaliteit;
- Effectief.
Het gaat niet over bedrijven maar over bestuurlijke instanties. In het onderzoek is het beleid en kwaliteit
van de instituties geïsoleerd. Concluderend kan gezegd worden dat bestuurlijke instituties ertoe doen! En
good governance ook. Je kunt een overheid dus niet zomaar inrichten hoe je wil, zonder dat het
maatschappelijke effecten heeft op bijvoorbeeld de economie. Welke karakteristieken dat dan zijn (wat
dan goed bestuur is), is universeel en doet zich in alle landen voor. Niet alleen in Aziatische landen of
derdewereldlanden. In alle landen van de wereld is goed bestuur ook echt goed bestuur. Welke
karakteristieken? Legaliteit + rechtszekerheid + rechtsgelijkheid, dus kortom recht.
De rechtsstaaat als grootste gemene deler
Ook al verschillen de economische, sociologische en de bestuurswetenschappelijke invalshoeken
onderling sterk, de gemene deler is het belang van de rechtsstaat. In de drie invalshoeken gaat het wel
om net iets andere invullingen van rechtsstaat. Bij Durkheim en Weber gaat het vooral om de rechtsstaat
als een rechtsorde die het maatschappelijk verkeer kanaliseert, bij Smith gaat het om een bepaald type
'administration of justice' en voor (institutioneel) economen is de rechtsstaat een bestuursvorm die
eigendom beschermt en de naleving van contracten waarborgt.
- Durkheim en Weber: rechtsstaat als rechtsorde die het maatschappelijke verkeer kanaliseert;
vertrouwen!
- Smith: bepaald type ‘administration of justice’
, Hij is fan van de vrije markt. De overheid moet zich niet moeien met het maatschappelijk verkeer.
- Institutioneel economen: rechtsstaat is een bestuursvorm die eigendom beschermt en de
naleving van contracten waarborgt.
Bevindingen?
- Bestuurlijke instituties doen ertoe! En good governance doet ertoe
Goed bestuur zorgt ervoor dat de economie goed loopt.
- Karakteristieken lijken universeel en niet contextueel (ontwikkelingslanden)
Het doet zich voor bij alle landen, en niet alleen ontwikkelingslanden.
- Welke karakteristieken?
Het zijn bepaalde karakteristieken die ervoor zorgen. Dat is vooral legaliteit, rechtszekerheid en
gelijkheid, korthom een rechtsstaat.
De casus Nogales
Nogales is een stadje dat deels in Mexico ligt en deels in Arizona (VS). Echter het Amerikaanse gedeelte
van de stad is welvarend, stabiel en veilig. Het Mexicaanse deel daarentegen is arm en onveilig. Meestal
ligt de welvarendheid en veiligheid van een stad grotendeels aan zijn natuurlijke hulpbronnen. Als een
gebied veel olie heeft wordt het vanzelf rijk. Lig je bijvoorbeeld aan een goede rivier, aan een zeehaven
dan word je rijk, dan heb je natuurkundige voorrang. Maar dat kan je in dit stadje niet zeggen, beide
kanten hebben dezelfde natuurlijke hulpbronnen. Allebei de delen liggen in dezelfde woestijn, dus
dezelfde natuurlijke hulpbronnen zijn van toepassing.
Wetenschappers verklaren soms ook dat de cultuur het verschil voor welvarendheid maakt. Er was ook
geen sprake van een cultuurverschil, het is namelijk dezelfde stad die van het ene op het andere moment
onnatuurlijk is verdeeld. Het enige verschil wat dan overblijft is de verdeling van de instituties. Aan de ene
kant heb je een politie die komt helpen als je belt en aan de andere kant een politie die je of komt helpen
of komt beroven wanneer je om hulp vraagt. Dus het zijn de instituties die het verschil maken, niet de
natuur of cultuur
Waarom is het zo dat het deel dat in amerika ligt relatief welvarend en veilig is, maar dat het deel aan de
andere kant van het grens het omgekeerde geval is: veel criminaliteit, slechte democratie, slecht
onderwijs etc. Het enige wat er tussen staat is “de muur” Verklaring voor verschil in rijkdom/stabiliteit
te vinden in verschil kwaliteit van constituties
Hoe kan dat? Die vraag kent van oudsher een paar antwoorden
- Meest gegeven antwoord: natuurlijke hulpbronnen. Denk aan mooie rivieren, zeehavens,
strategische ligging etc. Echter gaat dit niet altijd op, Congo is rijk aan deze bronnen maar
grotendeel van de bevolking leeft in armoede, maar een kleine groep is rijk. Bij Nogales gaat dit
totaal niet op, want de stad ligt in dezelfde woestijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaelmanai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
