College aantekeningen
College aantekeningen E-thiek
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Duidelijke en overzichtelijke aantekeningen colleges ethiek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges E-thiekHoorcollege 1 – vragen – wat is recht?
Recht als Raadsel, Ten geleide en Hoofdstuk 1
Deel 1 Rechtsfilosofie en e-Thiek
Deel 2 Austin over recht
Deel 3 Austin over de soeverein
Deel 4 Austin over de gewoonte, Austins rechtsbronnentheorie, vooruitblik
Overzicht van colleges 1-5
Literatuur:
o P.C. Westerman, Recht als Raadsel (boek)
o Lessig, Code is Law (Nestor)
College 1 inleiding
College 2 Wat is een (rechts)regel, wat zijn functies van rechtsregels?
College 3 Rechtspraak: rechtsvinding of rechtsvorming?
College 4: Regulering met doelnormen en met techniek College 5: Waarmee mag
overheid zich bemoeien en waartoe mag overheid straffen?
Colleges 6&7: Henry Prakken
Literatuur, powerpoints en colleges
Literatuur en powerpoints
Van studenten wordt verwacht dat zij de literatuur gelezen hebben en de powerpoints
gelezen en beluisterd voor het college van woensdagmiddag
Colleges op woensdagmiddag
Interactief
Doel: leren kennis toe te passen en leren om verbanden tussen de stof te leggen.
Oefenen met het soort vragen dat op het tentamen zal worden gesteld.
Studenten kunnen zelf vragen stellen
Bespreking van vragen uit de powerpoint
Recht als Raadsel, Ten geleide
e-Thiek: rechtsfilosofie en rechtsethiek
E-Thiek als onderdeel van rechtsfilosofie
Wat is rechtsfilosofie? Filosofen geven verschillende antwoorden dus beter kijken wat het
niet is door RF te vergelijken met rechtswetenschap en empirische rechtswetenschap.
Eerst: wat is rechtsfilosofie niet?
Geen rechtsgeleerdheid
Geen empirische rechtswetenschap
Geen rechtsgeleerdheid /dogmatiek
Rechtsvragen
Voor rechter en rechtsgeleerden is recht een bron van kennis (vertrekpunt van waaruit
onderzoek begint of rechter uitspraak doet), een reservoir aan antwoorden
1
,Recht is gezaghebbend (autoriteit). Rechters + rechtswetenschappers kiezen daarmee een
intern perspectief, zij nemen recht als gezaghebbend en vertrekken daaruit om antwoord te
vinden of bijvoorbeeld iets een OD/ strafbaar feit of contractbreuk is bijvoorbeeld.
Vragen over recht
Voor rechtsfilosoof is recht een raadsel, een bron van vragen en problemen,
zelfs in ‘duidelijke’ gevallen.
Extern perspectief
Met name vragen over aard, functie (ordende, moraal vastleggen), reikwijdte en
legitimiteit van recht (en wetgever en rechter)
Dus: Rechtsfilosfen rechtsregels niet als gegeven nemen maar veel meer als
raadsel, bron van vragen en problemen. Rechtsgeleerdheid intern en RF extern
perspectief.
Geen empirische rechtswetenschap
Geen rechtssociologie, -psychologie, -economie etc.
RF is niet gericht op kennis van feiten
Maar op explicatie van en kritiek op concepten en vooronderstellingen
Niet op zoek naar oorzaken
Maar naar redenen / argumenten
Blootleggen, verhelderen en kritiseren van vooronderstellingen en concepten in
termen waarvan rechtsgeleerden en empirische rechtswetenschappers beschrijven,
verklaren en/of rechtvaardigen
Geen politieke/persoonlijke mening, geen ‘filosofietje’
Niet alleen standpunt uitdragen maar explicitering van
Argumenten
Concepten
Vooronderstellingen
Filosofen onderzoeken of vragen geherformuleerd kunnen worden zodat ze (lijken hier wel
op rechtswetenschappers)
Vaagheid of dubbelzinnigheid verliezen en beantwoord kunnen worden of
Radicaal ander perspectief mogelijk maken dan wat in een gaande discussie het geval
is
“Recht regelt – filosofie ontregelt”
Wat zijn RF en e-Thiek wel? - 1
Gaat om een onderbouwde visie op het recht:
o Aard: wat is recht, wat zijn rechtsregels?
o Functie: bijvoorbeeld: wat is functie van strafrecht? (vergelden of voorkomen?)
o Legitimiteit: wanneer is recht legitiem en waarom? Wanneer is straf legitiem en
waarom?
o Reikwijdte:
Wat mag de overheid via het recht regelen, wat niet?
Samenvattend: rechtsfilosofie + e-Thiek
2
, Systematisch nadenken over grondslagen - aard, functie, reikwijdte en legitimiteit -
van recht
Beargumenteerde visies en kritiek
Onderbouwd met filosofische theorieën
Zonder hoogste autoriteit (HR) en zonder ‘juiste’ of laatste antwoord
Doel/nut: hulp bij zelfstandige oordeelsvorming
Doel rechtsfilosofie/e-Thiek: betekenisvol en effectief richting geven aan werk van
juristen (Fuller) door zelf na te denken over vooronderstellingen en begrippen die
als vanzelfsprekend aanvaard worden maar waarbij filosofen kanttekeningen
plaatsen bij praktijkjuristen en wetenschappers.
Vooruitblik op HC 1 deel 2
Austins theorie over
Het onderwerp van de rechtswetenschap
De aard van het recht
e-Thiek Hoorcollege 1 deel 2 van 4
Deel 2 Austin over recht
Terugblik op HC 1 deel 1
Wat zijn rechtsfilosofie en e-Thiek?
Geen: rechtsgeleerdheid, empirische rechtswetenschap of persoonlijke mening
Wel: systematisch nadenken over fundamentele vooronderstellingen, argumenten
en concepten in recht en rechtsgeleerdheid
Daarmee betekenisvol en effectief richting geven aan werk van juristen en
rechtswetenschappers (Fuller)
Recht als raadsel Hoofdstuk 1
John Austin (1790-1859) over recht
Titel: the provence of jurisprudence determined Austin wil heel precies bepalen wat het
onderzoeksterrein van rechtswetenschap is, en daarvoor moet hij het begrip recht dus goed
afgebakend worden. Gaan we nu doen.
Austin: wat is recht? -1
Vraag: wat is het onderwerp van de rechtswetenschap?
Wat is recht?
Austin: Waarin onderscheiden rechtsregels zich eigenlijk van andere (sociale) regels?
Rechtsregels zijn maar deel van vele soorten regels die gedrag van mensen regelt.
Morele regels of etiquette of religieuze regels bijvoorbeeld. Alle gedragsregels
hebben als doel gedrag reguleren en interactie tussen mensen.
Austin beantwoordt deze vragen niet vanuit één bepaald rechtssysteem, maar zoekt
antwoord in wat alle rechtssystemen gemeenschappelijk hebben
Austin: wat is recht -2
Extern perspectief
Wat hebben alle rechtsstelsels gemeen?
3
, `Marsmannetjes’ perspectief (I.2): waarneembaar zonder juridische voorkennis. Wat
kunnen we nu zien zonder dat we al iets weten over het recht of moraal wat in
bepaald land geldt?
Wat zie je dan? Je ziet regelmaat in gedrag, geen regels en geen redenen
Vb dat veel auto’s voor rood licht stoppen en als licht groen is dat auto’s weer gaan
rijden.
Maar je kan niet niet waarom ze stoppen (omdat je de regels en redenen niet kent)
Austin heeft dus een ‘Kaal’ en minimaal perspectief (geen regels of redenen te zien)
Austin: wat is recht? -3
Austin begint niet met morele veronderstellingen over hoe recht zou moeten zijn.
Onderscheidt recht zoals het is van recht zoals het zou moeten zijn.
Rechtvaardigheid geen noodzakelijk kenmerk van recht: “The existence of law is one
thing; its merit or demerit another” (het bestaan is een ding, de morele
kwaliteit/waarde is iets anders). Onrechtvaardig recht is net zozeer recht als recht
wat we rechtvaardig vinden.
Probeert hij neutraal en objectief de structurele, en niet de morele eigenschappen
van recht te beschrijven
Onderscheidt en analyseert de ‘bouwstenen’ van de rechtswetenschap
Austins theorie over de aard van recht -1
Rechtsregels zijn bevelen, uitgevaardigd door een superieur en gericht aan een
ondergeschikte
Bevelen zijn wensuitingen, gepaard met macht om sancties op te leggen in geval van
niet-naleving
Bevel van de superieur genereert plicht van de ondergeschikte, angst voor sanctie is
voldoende, aanvaarding is niet nodig
Niet recht maar macht om sancties op te leggen en de wil die macht te gebruiken
(omdat Austin bezig is met uitleggen wat recht is, hij begrijpt recht in termen van
macht om sancties op te leggen en in termen van de wil om de macht te gebruiken)
Sancties zijn negatief (straf, kan geen beloning zijn)
Regels met betrekking tot beloningen of subsidies zijn geen recht
Austins theorie over de aard van recht -2
1 Alleen die bevelen zijn rechtsregels die betrekking hebben op algemene klasse van
handelingen
Algemeen: betrekking op algemene klasse van handelingen
Incidentele en bijzondere bevelen zijn geen recht
Bevel hoeft niet op klasse van personen betrekking te hebben (werkgever die het
tegen alle werknemers zegt morgen 7:00 een keer is geen algemeen bevel)
2 Alleen die bevelen zijn rechtsregels die worden uitgevaardigd door soeverein
Maar wat is een soeverein? Welke superieur is soeverein? (bijvoorbeeld werkgever
niet soeverein)
Vooruitblik HC 1 deel 3
Wat is een soeverein volgens Austin?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jadehoedemakers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,18. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen